tag:blogger.com,1999:blog-565550240900776702024-03-19T08:53:30.230+00:00A SegaPlataforma de Crítica Literaria FeministaUnknownnoreply@blogger.comBlogger586125tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-20952908021463396162024-02-19T13:28:00.003+00:002024-02-19T13:29:39.232+00:00Todas nós somos curuxas por María Reimóndez<p align="center" class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHCKe0c_FpBr3I3JdM7wx-kW12gLrMtaCjFcYZZcXSikjDzy0LedO-AdXYUO_RIeN9IzTOp0rvS0orfgZbkjk2-e26YZeMgZs83YU1Hn3_wWo7GnwdXPuQzLv7BFjqVy_QE7DKdLYvTBroBONlEGPayH861eyNSZHIJ2YG2B0mLpMirKbKowJmMthHW8Y/s567/33943b3d-9b80-411f-a276-e30d09849eaa.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="567" data-original-width="425" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiHCKe0c_FpBr3I3JdM7wx-kW12gLrMtaCjFcYZZcXSikjDzy0LedO-AdXYUO_RIeN9IzTOp0rvS0orfgZbkjk2-e26YZeMgZs83YU1Hn3_wWo7GnwdXPuQzLv7BFjqVy_QE7DKdLYvTBroBONlEGPayH861eyNSZHIJ2YG2B0mLpMirKbKowJmMthHW8Y/s320/33943b3d-9b80-411f-a276-e30d09849eaa.jpg" width="240" /></a></div><br /><p></p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"><span> </span>Non vou negar que Susana Sánches Aríns é unha das miñas autoras favoritas en calquera lingua. A súa maneira de narrar ten unha singularidade única, desas que fai dalgúns noutras linguas candidatos ao Nobel e no caso que nos ocupa un tesouro con menos difusión da que merecería a súa escrita. Este comentario introdutorio pode parecer irrelevante para achegarse ao texto do que quero falar, mais penso que é importante lembrar que o que nos escritores se valora (a voz propia, sabermos ao abrir o libro que é un, por dicir nomes, Manolo Rivas ou Paul Auster quen o escribe), nas autoras parece mencionarse máis como chata que como valor positivo. Non ten por que ser en si mesmo nin unha cousa nin a outra, pero crear un mundo propio e un estilo propio é un fito que no caso de Aríns non é para nada menor.</p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"><span> </span>Nesa fronteira Anzalduana entre a prosa e o poema, neses textos que parten da aparente anécdota para compartir conmovedoras verdades, espreitan tamén estas <i>Cinco corujas</i>. Fai falta moito saber literario para producir un libro coma este, no que se parte de “contos”: non deses dos irmáns Grimm, nin sequera dos de Ánxel Fole, senón dos “contos” que contamos nas familias, nas amizades íntimas, sobre o que pasou, sobre o que lembramos, sobre o que fixemos cando eramos cativas. Arins demostra que podemos falar con sensibilidade da vida propia sen que esta caia nos vicios da “autoficción”, ese relato a miúdo autocentrado e inzado de referentes literarios que aburren, desconectado do social.</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5Atog7wvoXtv9ZF2Q1JrkFXut9PGAuVhkPHJIpiDW92HCDRgMwhw1fb0RaLYM2vlolGHvpNx7GOjy_7pdHUkOu2kDlaX6uCm2ajF1i_tnJ2ul7PZMmm6KjiyplhjqgmB3lnmevQSNQcKIY_1ndU3lZY0QVlaamYWTUPwsfWSi-89caJ48C5wLvr_PU0M/s567/566ebc20-5070-4228-8ee9-391e11e072cf.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="567" data-original-width="425" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi5Atog7wvoXtv9ZF2Q1JrkFXut9PGAuVhkPHJIpiDW92HCDRgMwhw1fb0RaLYM2vlolGHvpNx7GOjy_7pdHUkOu2kDlaX6uCm2ajF1i_tnJ2ul7PZMmm6KjiyplhjqgmB3lnmevQSNQcKIY_1ndU3lZY0QVlaamYWTUPwsfWSi-89caJ48C5wLvr_PU0M/s320/566ebc20-5070-4228-8ee9-391e11e072cf.jpg" width="240" /></a></div><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"><span> </span>A escrita de Aríns é precisamente o contrario. É retrato do individual inscrito no seu contexto, da memoria política contra a nostalxia. E neste libro faino nun territorio que precisamente é o espazo primordial da nostalxia: a infancia. Ese lugar idealizado no que as liñas se fan borrosas ata tal punto que as propias crianzas non conectan co relato porque as súas vidas son moitísimo máis complexas ca a nebulosa que crean os autores que defenden que esta é a súa “patria”. As <i>Cinco corujas</i> escriben contra todo isto, rescatan o vivo da lembranza para facer vibrar en nós a actualidade do sentimento.</p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"><span> </span>Nese sentido, é este un libro fronteira tamén no referente á idade. É un libro interxeracional, diría eu, que nos lembra que para falar de/con/para a infancia se cadra o máis importante non é mencionar as cousas que as persoas adultas pensamos que interesan ás crianzas, senón volver ao esencial das emocións, dos segredos, dos momentos.</p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"><span> </span>Aí é onde estas curuxas alcanzan a marabilla, en seren capaces de deitar unha ollada infantil, en non perderen nunca a sorpresa, o medo, a conmoción, o enfado que recoñecemos no noso eu máis pequeno. Nese sentido, é un libro que fala ás crianzas de xeito directo, como unha máis. E tamén fala ás maiores coa voz dunha curuxa máis que observa nas anécdotas cuestións tan importantes como a vida no rural, a violencia, as estruturas de clase, a familia estendida da aldea. Porque estes son os temas que percorren estes retallos de vida, magnificamente ilustrados por Andrea López, nos que lembramos o coche de Bebeto, os inicios (frustrantes) na escrita, a observación das fisuras sociais (os privilexios das fillas do mestre aos que xa a voz narradora quere renunciar), o feble equilibrio dentro das familias, a violencia que fica silenciada nas voces pequenas.</p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 17.280001px; margin-bottom: 0.28cm; orphans: 2; widows: 2;"><span> </span>Oxalá estas curuxas se multipliquen e estendan as súas ás preto e lonxe coa xenialidade incisiva e sensible da escrita desta autora singular que temos a sorte de chamar compañeira.</p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-25733463091167269002024-01-12T15:53:00.028+00:002024-01-14T19:07:40.360+00:00Nos premios Follas Novas do Libro Galego, VOTA MULLERES e PERSOAS NON BINARIAS!<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjZxbHKp3LSIVIno2LNx61vVCCpSArr7RVxncdzg3Mw143TJmFBcDiJYceiGNK9KzFa6szTIqAYg_nFLU1Vw-tRxLPZWQdgmmE1YdlrV6oIMvOulVabYRRMi0ifQDw_FKPdemN5mIOLVwjYiGWfeNP70mhLPlao1_lOS97P8BOjWgMpENIupow6llHG6U/s550/vota_mulheres.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em; text-align: center;"><img border="0" data-original-height="314" data-original-width="550" height="229" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhjZxbHKp3LSIVIno2LNx61vVCCpSArr7RVxncdzg3Mw143TJmFBcDiJYceiGNK9KzFa6szTIqAYg_nFLU1Vw-tRxLPZWQdgmmE1YdlrV6oIMvOulVabYRRMi0ifQDw_FKPdemN5mIOLVwjYiGWfeNP70mhLPlao1_lOS97P8BOjWgMpENIupow6llHG6U/w400-h229/vota_mulheres.jpg" width="400" /></a></div> <div><span style="color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;"><b style="background-color: red;">ACTUALIZADO o 14/01/23</b></span></div><div><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;"><br /></span></div><div><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;">N'A Sega tentamos facer unha listaxe de toda <b>a obra publicada por mulleres </b></span><b style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;">e persoas non binarias entre o 1 de decembro de 2022 e o 30 de novembro de 2023</b><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;">, todas elas susceptíbeis de ser candidatas nos </span><b style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;">Premios Follas Novas do Libro Galego</b><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;">, que organizan a AELG, a AGE e a Federación galega de Librarías.</span><br /><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;"><br /></span></div><div><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;">Se notades algunha ausencia ou algún erro na listaxe, avisade, que non é fácil de elaborar e podemos ir modificando e mellorando. </span></div><div><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;"><br /></span></div><div><span style="background-color: white; color: #1d2228; font-family: arial; font-size: 18px; white-space-collapse: preserve;"><b>O obxectivo?</b> Que nos procesos de selección de obras para estes premios teñades presentes todas estas autoras. </span><span id="docs-internal-guid-71586300-7fff-d9c0-92eb-8906b10c41fa"><p style="background-color: white; line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-left: 28pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;"><br /></p><p style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-align: left;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial; font-size: medium;"><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">1ª.- Premio á obra de </span><b><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">ensaio e investigación</span></b><span style="background-attachment: initial; background-clip: initial; background-image: initial; background-origin: initial; background-position: initial; background-repeat: initial; background-size: initial;">.</span></span></span></p><h3 style="background-color: white; line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-left: 28pt; margin-top: 0pt; text-align: justify;">
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><b style="font-family: arial; font-size: 14pt;"><span style="background: transparent;">Lupe
Martínez: </span></b><i style="font-family: arial; font-size: 14pt; font-weight: normal;"><span style="background: transparent;">Gerrilleir@s
Antifranquistas da provincia da Coruña.</span></i></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="background: transparent;">Raquel
C. Pico: </span></b><i><span style="background: transparent;">Millenials.Unha
xeración entre dúas crises.</span></i></span></span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="background: transparent;">Alba
Garrido Fernández: </span></b><i><span style="background: transparent;">De
Galicia a Mauthausen.</span></i></span></span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="background: transparent;">Aurora
Marco: </span></b><i><span style="background: transparent;">Carmiña
Sierra. A primeira muller do Seminario de Estudos Galegos.</span></i></span></span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Nunes Brións, Ánxela Lema París:</span></b><span style="background: transparent;">
</span><i><span style="background: transparent;">O cento voando.
Amores, alianzas e non monogamias.</span></i></span></span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="background: transparent;">Erica
Couto Ferreira:</span></b><span style="background: transparent;">
</span><i><span style="background: transparent;">Corpos. As outras
vidas do cadaver.</span></i></span></span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><b><span style="background: transparent;">Isabel
Rodríguez Maio:</span></b><span style="background: transparent;">
</span><i><span style="background: transparent;">Eles libres e iguais,
elas obedientes pola graza de Deus.</span></i></span></span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><span style="background: transparent;"><b>Iria
Pedreira:</b> <i>Melpómene entre nós. A reelaboración dos clásicos
grecolatinos na dramaturxia galega contemporánea.</i></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">2ª.-
Premio á obra de </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">divulgación</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Luca
Chao:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Feminismo
en cen palabras.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Yolanda
Rodríguez/María Lameiras: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Son
unha nena. Sufrirei discriminacións e violencia sexual?<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Pilar García Negro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><b><span style="background: transparent;">Intenso
e solidario feminismo. Estudos rosalianos. <br />
</span></b></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: rgb(255, 255, 255);">Maite
Vence, Manuel Vicente, Andrea Burés: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: rgb(255, 255, 255);">Estrelas
galegas da ciencia.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Nunes Brións, Ánxela Lema París:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
cento voando. Amores, alianzas e non monogamias<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><i><b><span style="background: transparent;">VVAA.
</span></b></i></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">ARREDOR
DO RURAL. Comunidade de saberes e innovación socio-educativa <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><i><b><span style="background: transparent;">Puri
Cabido:</span></b></i></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">
Areanegra na Casa Encantada<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><i><b><span style="background: transparent;">7H
Coop:</span></b></i></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">
CANDO ELAS TOMAN OS MUROS: Feminismo e Arte Urbana <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><i><b><span style="background: transparent;">Encarna
Otero: </span></b></i></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">
Mulleres en Compostela </span></i></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">María Canosa:<i style="font-style: normal; font-weight: normal;"> Maruja Mallo. Enigmaticamente única.</i></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">3ª.-
Premio á obra de </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">narrativa</span></b></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Ana
Cabaleiro:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Xa
vemos palmeiras<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Montse
Ferreira Fervenza:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
ano das mazás<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Fina
Casalderrey:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
muller xabaril<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Marta
Vilas:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Non
temerás os coches amarelos<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Reimóndez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Multitudes<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Irene
Rega Jul:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Tecendo
redes<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Cris
Pavón:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Eva
e Lucy<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Nones
Araújo: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
Madriña.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Celia
Díaz Núñez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">As
faces do diamante<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Iria
Morgade Valcárcel: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Quen
escribirá a miña historia?<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Mercedes
Corbillón: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
beleza debe morrer. <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Blanca
Riestra: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Anatol
e dous máis.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Inma
López Silva: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Escola
de mulleres.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Arantza
Portabales:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
home que matou a Antía Morgade</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">.<br />
VVAA:
</span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Contármonos.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Susana
Sanches Arins: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Cinco
corujas.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Emma
Pedreira: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
parte dos anxos.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Villamarín:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Diario
de dúas casas<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Clara
Martín: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Loucine</span></i></span></span></span></span></p><p style="font-style: normal; font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="background-color: transparent; font-family: arial; font-size: large;">Mª Xosé Porteiro</span><span style="background-color: transparent; font-family: arial; font-size: large; font-weight: normal;">: Tabiba</span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="background-color: transparent; font-family: arial; font-size: large; font-style: normal;">María Varela</span><span style="background-color: transparent; font-family: arial; font-size: large; font-weight: normal;">:<i> A pantasma de Lourizán</i></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="background-color: transparent; font-family: arial; font-size: large;">Mercedes Corbillón<i style="font-weight: normal;">: Volver, un tango pontevedrés</i></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;"><br /></span></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">4ª.-
Premio á obra </span></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">infantil</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">. </span></span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Leticia
Barbadillo: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
botella de lentellas<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Concha
Blanco: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Eu
tamén fun pequena<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Canosa: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Muriel.
Caos no laboratorio lácteo.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
García Martínez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Animais
fantásticos de aldea.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Iria
Misa: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Unha
viciña de película.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Eva
Mejuto: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
día que choveron gatos.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Berta
Dávila: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
libro grande dos números pequenos<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Tikimoki:
</span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Pomodoro.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Mercedes
Pacheco:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
pequena Kuna.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Paula
Señarís: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Hermilindo
esbirra poemas.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Raquel
Castro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Sobremesas
sobre versos.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Rosalía
Morlán: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Cando
o avó esqueceu o meu nome.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Canosa: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Teño
un volcán dentro. <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
do Cebreiro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Quería
contarche o que é unha casa.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Mª
Dolores González-Chamadoira: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Rigel
e os segredos do tambor<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Antela
Cid: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
lagoa máis fermosa de tódalas lagoas.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Maceiras: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Burbullas
de Calma Serena.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Estíbaliz
Espinosa: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Abominables
adorables e xigantas cantantas.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Marta
Lado: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Sibila
e a monstruosa festa do Samaín.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Adelaida
Vidal:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">E
que vai ser?<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Sabela
Orgueira Viqueira: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
maxia da cerámica<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Pilar
Pallarés: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Unha
boa gatucada.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Freire: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Luuume!<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
del Carmen Rey Núñez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Favonio.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Carmen
Penim: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
fraga de Pasacorrendo.</span></i></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">María Canosa:<i style="font-style: normal; font-weight: normal;"> </i><i style="font-weight: normal;">Lobo Ramón. A vida é unha festa.</i></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">5ª.–
Premio á obra </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">xuvenil</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">. </span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Reimóndez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Furia<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Ledicia
Costas: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
señorita Bubble. Deus salve ás raíñas.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Maceiras: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Alma
de elefante<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Noela
Rivas Cantelar: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Poder
non é querer<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Nati
Rey: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
estirpe do Arcanxo.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b>Nee
Barros:</b></span><span style="font-family: arial;"> </span><span style="font-family: arial;"><i>Nom
estamos quebrades<br />
</i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Canosa: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
fotografía 51.</span></i></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">María Canosa:<i style="font-style: normal; font-weight: normal;"> Teño un volcán</i></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">6ª.-
Premio ao </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">libro
ilustrado</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Blanca
Millán: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Miña
casiña, meu lar.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Laura
Boubeta/Sara Valcárcel: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Xe<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Alba
Cid Recado: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Maruchi
e o gancho.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Rocío
Ovalle:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Laura
e a randeeira espacial.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Irene
Alonso Gasalla: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
caca cuca viaxa a U.K.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Elena
Andrés:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Vou!<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Paula
Suárez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
mundo de cores de Roque e Lía.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Mariña
Rey Noya: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Cando
chega o outono.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Rita
Doallo: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Bigote
de tres pelos<br /></span></i></span><span style="font-family: arial;"><i><b><span style="background: transparent;">Encarna
Otero: </span></b></i></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Mulleres
en Compostela.</span></i></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">María Canosa/ Ro Ledesma: <i style="font-weight: normal;">Pícache a curiosidade?</i></span></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;"><i style="font-style: normal;">Blanca Millán: </i><i style="font-weight: normal;">O gran libro dos nosos montes.</i></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">7ª.-
Premio ao libro de </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">banda
deseñada, gráfico, humor</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Elena
Andrés: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
brigada iridiscente.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Ana
Moreiras:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Xaora<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Xulia
Pisón: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Irene,
a porteira<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: rgb(255, 255, 255);">Uxía
Larrosa e Luís Yang: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: rgb(255, 255, 255);">O
bico de serea<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Brenn: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Ula
e Vinca<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Eli
García: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
grande Aviario<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Teresa
Moure e Maria João Worm: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Zeca
Afonso. Balada do desterro.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Xulia
Pisón. </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Microalgas:
Máis alá da terra (3). <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Afra
Torrado: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Fago
o que podo. </span></i></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">8ª.-
Premio á </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">iniciativa
bibliográfica</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">VVAA:
</span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Alguén
nos lembrará. Antoloxía de relatos LGTBIQA+<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Nunes Brións, Ánxela Lema París:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">O
cento voando. Amores, alianzas e non monogamias.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">VVAA:
</span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Contármonos.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Pilar García Negro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Intenso
e solidario feminismo. Estudos rosalianos. <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Colección
de tradución Candemaia, en Laiovento <br />
Colección Púrpura,
de Hércules Edicións.</span></b></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;"><b>Josefa García Segret:</b><b style="font-weight: normal;"> </b><i style="font-weight: normal;">Abaixo as ditaduras!</i></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">9ª.-
Premio á </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">obra
traducida</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">. </span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Estíbaliz
Espinosa: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Un
compromiso co asombro,</span></i></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">de
Rebeca Elsson.<br />
María Armental: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Poemas
Escollidos, </span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">de
Liz Lochhead<br />
María Reimóndez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">A
linguaxe das plantas. Os seres máis fascinantes do planeta,</span></i></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">de
</span></b></span><span style="font-family: arial;"><b>Helena Haraštová.<br />
María
Reimóndez: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Trompeta,</i></span><span style="font-family: arial;">
</span><span style="font-family: arial;"><b>de Jackie Kay.<br />
Antía Veres: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Teño
14 anos, e non é unha boa nova,</i></span><span style="font-family: arial;"> </span><span style="font-family: arial;"><b>de
Jo Witek<br />
María Alonso Seisdedos:</b></span><span style="font-family: arial;">
</span><span style="font-family: arial;"><i>Deiche os ollos e miraches as tebras, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de
Irene Solá<br />
Isabel Soto: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Comezar
polo neno, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de Mario Lodi<br />
Mª Fe
González Fernández: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Hixabs e
himes, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de Mona Eltahawy<br />
Raquel
Senra: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>A miña vida nas estradas,</i></span><span style="font-family: arial;">
</span><span style="font-family: arial;"><b>de Gloria Steinem<br />
Iria Taibo: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>O
espertar,</i></span><span style="font-family: arial;"> </span><span style="font-family: arial;"><b>de
Kate Chopin.<br />
Ekaterina Guervek: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Crime
e Castigo,</i></span><span style="font-family: arial;"> </span><span style="font-family: arial;"><b>de
Fiodor Dostoievski<br />
Ana Gloria Rodríguez Alonso: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Cartas,
</i></span><span style="font-family: arial;"><b>de Alcifrón<br />
Marta Dahlgren:
</b></span><span style="font-family: arial;"><i>Cartos,</i></span><span style="font-family: arial;">
</span><span style="font-family: arial;"><b>de Victoria Benedictsson<br />
Isabel
Soto: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Luceiro da da mañá, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de
Ada Negri<br />
Celia Recarey Rendo: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Jane
Eyre, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de Charlotte Bronte<br />
Celia
Recarey Rendo: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Expiación e outros
relatos,</i></span><span style="font-family: arial;"> </span><span style="font-family: arial;"><b>de
Edith Wharton.<br />
María Alonso Seisdedos: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Canas
ao vento, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de Grazia Deledda.<br />
Celia
Recarey Rendo: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>A campá de Vidro, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de
Silvia Plath<br />
Rocío Viéitez Ferro: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>O
azul entre o ceo e a auga, </i></span><span style="font-family: arial;"><b>de Susan
Abulhawa.</b></span></span></span></span></p><p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><b style="font-family: arial; font-size: large;">María
Obdulia Luis Gamallo: </b><i style="font-family: arial; font-size: large;">Cartas de Galiza, </i><b style="font-family: arial; font-size: large;">de
Prosper-Henri Devos.</b></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: arial; font-size: medium;"><b>María Alonso Seisdedos</b><b style="font-weight: normal;">: </b><i style="font-weight: normal;">Abaixo as ditaduras</i><b style="font-weight: normal;">, </b><b>de Josefa García Segret</b><b style="font-weight: normal;">.</b></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: arial; font-size: medium;"><b>María Alonso Seisdedos</b><b style="font-weight: normal;">: <i>Morte accidental dun anarquista</i>, </b><b>de Darío Fo</b></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">10ª.-
Premio ao libro de </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">poesía</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Chus
Pato: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Sonora<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Silvia
Penas: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Retratos
de bodas, partos e funerais.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Carmen
Villar Alonso: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Os
mil e un días<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Lupe
Gómez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Salón
de te<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Azucena
Allegue: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Do
abrazo<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Sue
Caamaño: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">As
feridas dun amor efémero.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Helena
de Carlos:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Imago.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
F. Maneiro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Voto
de silencio<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andreia
Costas: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Magnolia,
punk e outras arritmias.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Branca
Novoneyra: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">As
cunchas baleiras.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Conchi
da Silva: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Calidescopio.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Cristina
Barreiro Fernández: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Fiúncho.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Diana
Kurich: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Feitas
ao sisel<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Eva
de la Torre: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Poética
do(s) corpo(s)<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Eva
Teixeiro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">mapa.gal<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Gisela
Mato: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Fraxilidades<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Naire
Eanés Quinta: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Diarios
de coresma e quarentena.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Oriana
Méndez: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Chairas
sucesións<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Sol
Mariño:</span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">
</span></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">As
alas da serpe.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Dores
Tembrás: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Enxertos.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Natalia
Alonso Ramos: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Advertencias
para un trayecto boreal.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Nunes Brións: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Esta
disidencia que habitamos. </span></i></span></span></span></span>
</p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">Brenda Mondelo:<span style="font-style: italic; font-weight: normal;"> Neve</span></span></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">Ana Fernández Melón:<span style="font-style: italic; font-weight: normal;"> 1977-2023</span></span></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">Silvia Penas:<span style="font-style: italic; font-weight: normal;"> O resto é ceo.</span></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">11ª.-
Premio ao libro de </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">teatro</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Fátima
Delgado: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Run
baby run<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Paula
Carballeira: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Daniel
no peirao.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Carme
Varela: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Faise
o escuro.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Lorena
Conde: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Festas
de gardar. Díptico para a resistencia.</span></i></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">María Canosa<i style="font-style: normal; font-weight: normal;">: Operación Unicornio</i></span></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="background: transparent; font-family: arial;">12ª.-
Premio ao libro </span><b style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">mellor
editado</span></b><span style="background: transparent; font-family: arial;">.</span></p>
<p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">María
Pilar García Negro: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Intenso
e solidario feminismo. Estudos rosalianos. <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Andrea
Maceiras: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Burbullas
de calma serena </span></i></span></span></span></span></p><p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Lorena
Conde: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Festas
de gardar. Díptico para a resistencia.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Dores
Tembrás: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><span style="background: transparent;">Enxertos <br />
</span></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Natalia
Alonso Ramos: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Advertencias
para un trayecto boreal.<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Nee
Barros:</span></b></span><span style="background: transparent;"> </span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Nom
estamos quebrades<br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b><span style="background: transparent;">Edith
Wharton: </span></b></span><span style="font-family: arial;"><i><span style="background: transparent;">Expiación
e outros relatos <br />
</span></i></span><span style="font-family: arial;"><b>Grazia
Deledda: </b></span><span style="font-family: arial;"><i>Canas ao vento<br />
</i></span><span style="font-family: arial;"><b>Silvia
Plath:</b></span><span style="font-family: arial;"> </span><span style="font-family: arial;"><i>A
campá de Vidro</i></span></span></span></span></p><p style="font-variant: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;">Josefa García Segret:<i style="font-style: normal; font-weight: normal;"> Abaixo as ditaduras!</i></span></span></span></span></p><p style="font-style: normal; font-variant: normal; font-weight: normal; letter-spacing: normal; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: medium;"><span style="font-family: arial;"><i><br /></i></span></span></span></span></p>
<p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: arial;"><br /></span></p><p style="orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: arial;">13ª.- Premio á promoción
da lectura.</span></p>
<p style="margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><a href="https://www.instagram.com/mazadahorta/?hl=es"><span style="font-variant: normal;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><span style="letter-spacing: normal;"><span style="font-style: normal;"><span style="font-weight: normal;">Mazá
da Horta<br />
</span></span></span></span></span></span></span></a><span style="font-variant: normal;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><span style="letter-spacing: normal;"><span style="font-style: normal;"><b>#retolibroscontos</b></span></span></span></span></span></span><span style="font-variant: normal;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><span style="letter-spacing: normal;"><span style="font-style: normal;"><span style="font-weight: normal;">
en Instagram: Proposta reto lector ao longo do ano<br />
</span></span></span></span></span></span></span><span style="font-variant: normal;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><span style="letter-spacing: normal;"><span style="font-style: normal;"><b>As
Comadres das Letras</b></span></span></span></span></span></span><span style="font-variant: normal;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: medium;"><span style="letter-spacing: normal;"><span style="font-style: normal;"><span style="font-weight: normal;">
</span></span></span></span></span></span></span>
</p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
<br />
</p><br /></h3></span></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-26371973785630467132023-12-26T12:18:00.001+00:002023-12-26T13:16:41.010+00:00Contra a ortodoxia gramatical, por Susana S. Aríns <div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKHD5-bI4P_pUTuXv5RQG4bAnXCDaUIJOe4x3GHfGDvMPUreuvvag47Pdfz9Fu7gMrHb-1WMSeUOjEf7_IlSj9CoEl3ybjKx1zWXfc94z5WnAEzjGG4iewx00b-T8bNeWLQqZfNReVqTktgCQQ5nt0uDxcl04N5iwkIHXMxw42jKmu9cDevbBCViFV44Q/s4000/lengua_ajena.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="4000" data-original-width="3000" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKHD5-bI4P_pUTuXv5RQG4bAnXCDaUIJOe4x3GHfGDvMPUreuvvag47Pdfz9Fu7gMrHb-1WMSeUOjEf7_IlSj9CoEl3ybjKx1zWXfc94z5WnAEzjGG4iewx00b-T8bNeWLQqZfNReVqTktgCQQ5nt0uDxcl04N5iwkIHXMxw42jKmu9cDevbBCViFV44Q/s320/lengua_ajena.jpg" width="240" /></a></div><br />Que fazer quando a língua já não nos serve? Como contar? Que fazer quando o idioma nosso já não é de ninguém? A quem contar? Como contar-che, a ti, que quero, se não nos liga nem a fala, nem o lugar, nem o tempo? Que fazer?</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Inventar novas línguas, nascer um crioulo de ninguém mas que deixe constância da incerteza, da dúvida, da dívida. Isto consegue Julia Rendón Abrahamson no seu <i>Lengua ajena</i>.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Sara é a protagonista da narrativa. É uma moça equatoriana que vive em Nova Iorque. Lá nasce a sua filha Lola e com ela, no mesmo parto, narrado no primeiro capítulo da obra, nasce também o temor ao arrebato, ao desarraigamento. Essa filha, ficará com as raízes ao ar, sem terra onde assentar? Qual a sua terra? O Equador, que nem a mãe visita há anos? A Catalunya, terra afastada do pai? Os USA, que a tratam como typical migrante? Há terra para as meninhas como Lola? Essa incerteza consome à mãe e vai-na debulhando para nós ao longo das páginas misturadas com a poética tenrura que utiliza para lhe falar à filha.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">A estrutura da obra é singela ao tempo que complexa de desenvolver. Quase todos os capítulos começam com a protagonista acompanhando numa cena quotidiana à criança. Nesse processo de cuidado ou acompanhamento saltam as faíscas que acendem a reflexão, o recordo, a consciência, a (in)decisão. E assim, passeando pola cabeça da Sara vamos tendo acesso à sua história de vida, à da sua família, e ao processo de escolha entre voltar a um Equador que já não existe, pois ela foi-se embora há anos, ou ficar numa Nova Iorque que não é sua, que não sente como sua.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Em realidade acompanhamos a Sara no seu processo de construção, porque o que está a fazer é a procura de como contar-se, que dizer de si e como à sua meninha, a herdeira, a continuadora da estirpe. Se há estirpe que continuar. Há estirpe? E nesse procurar como contar-se chega ao com que: que língua usar.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Porque um dos mais grande conflitos de Sara é ver que a sua cativa fala uma língua alheia. Uma língua outra que mutila as pontes de comunicação entre elas. Que fazer quando a menina pede para ir à piscina because she loves to swim? Mas, aquilo que falas tu é em realidade a tua língua. E o seu espanhol equatoriano? Não perde cada dia a língua a golpes de ausência?</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Embora a protagonista equatoriana e a contextualização ianqui, em toda a leitura senti a proximidade dessa mãe perplexa que não se sente quem de resolver qual a sua identidade e qual a da sua descendência. A centralidade da língua como elemento que nos constrói e, ligada a ela, a brutal violência de sentir como nos é arrebatada estão tão bem exprimidas que podem fazer perceber a luita diária que muitas fazemos por manter as nossas falas subalternas.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Mas a proximidade não a marca só o conflito linguístico que também vivemos cá (com o matiz de nós sofrê-lo na própria terra e não no país de migração) mas o fato de colocar todo o processo de reflexão no quotidiano: como falar-che, penso enquanto te acompanho a uma festa de aniversário, que contar-che de nosoutras, enquanto mudo os teus cueiros, dizer-che alguma vez esta tristeza, enquanto deixo cair a água tépida sobre a tua cabecinha ensaboada.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Em paralelo, ao inserir a narrativo no quotidiano de uma mãe migrante em Nova Iorque, cruzam-se com o tema principal outros elementos que fazem da obra um frondoso carvalho com múltiplas ramas, como a árvore de Central Park onde ela e Adriá soterraram o cordão umbilical de Lola, com “raíces tan largas que daban la vuelta a la tierra, subían al cielo y volvían a bajar”.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">E adoramos a ousadia da autora para misturar variedades e línguas numa obra literária inserida em um sistema (o castelhano) absolutamente reacionário a todo quanto cheire a afastamento da ortodoxia gramatical.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: right;">Julia Rendón Abrahamson: <i><b>Lengua Ajen</b></i><i><b>a</b></i></div><div style="text-align: right;"><br /></div><div style="text-align: right;">De Conatus, 2022</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-34127488303057082572023-11-02T11:22:00.000+00:002023-11-03T19:27:52.155+00:00 Agnes, antes conhecida como Anne, por Susana S. Arins<p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyg70IR2zdV9lGnBmf22yBrfhGhlQ81TViTcQVNifcbZKZAlZ2NG85e_PlMeyomJRirABxBNvtjVVOrkW4iKFXbxfbAfpAWzAeiWSqsUzDhMkcoVuVLhHOYlApmPIrbjspd5ab0sR_JyKmvGiQNnqJOk85HM7ht-ZjulJUfD34KSveKkvLDuNxwxsB/s2000/WhatsApp%20Image%202022-05-17%20at%2014.58.56.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2000" data-original-width="1500" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjyg70IR2zdV9lGnBmf22yBrfhGhlQ81TViTcQVNifcbZKZAlZ2NG85e_PlMeyomJRirABxBNvtjVVOrkW4iKFXbxfbAfpAWzAeiWSqsUzDhMkcoVuVLhHOYlApmPIrbjspd5ab0sR_JyKmvGiQNnqJOk85HM7ht-ZjulJUfD34KSveKkvLDuNxwxsB/s320/WhatsApp%20Image%202022-05-17%20at%2014.58.56.jpeg" width="240" /></a></div><br /><p lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;"><span style="text-indent: 1.4cm;">Sempre me maravilhou a capacidade imaginativa das outras. A facilidade para ver a história por trás da frase rascunhada, dos restos de comida num prato, da visão da camélia na cama da casa museu que todas visitamos. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">Ficou inoculada em mim, como droga em veia, a Judith imaginada por Virginia Woolf a partir da biografia do Shakespeare. Uma irmãozinha que faz camas e remexe a colher na pota enquanto o irmão aprende latins. Uma irmãozinha que atende às ideias que lhe vêm à cabeça perante a visão dos restos de comida num prato, mas que não sabe escrever e lá vão as ideias sumidas no ar. Uma irmãozinha que quer ser atriz, mas acaba esquecida na lama porque já se sabe que as mulheres, atrizes, mesmo o que se diz atrizes, não. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">Que tantas vezes pensei na possibilidade de escrevê-las. A elas. Às irmãs dos Shakespeares, dos Valhadares, dos Pondais, aquelas que ficaram a cerzir meias e não puderam pagar papel e pluma. Mas sempre pensei, também, que me falta imaginação e me sobra raiva. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">Por isso agora fiquei estonteada, maravilhada e aturdida na leitura do <i>Hamnet</i>, de Maggie O’Farrell. Partindo dos dados conhecidos da vida e da família do dramaturgo famoso, recria, revive e devolve à vida os espectros que pareciam ser a irmã, a mãe, a esposa, as filhas. As elas. E numa sorte de justiça poética são elas a obterem nome e ele a receber, nunca, em todo o romance, um nome próprio. Sempre o pai, o homem, o irmão, o cunhado, o ator, o filho. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">Porém, para mim, a surpresa da proposta de O’Farrell, é converter aquilo que poderia ser uma vingança literário-feminista (e que eu acolheria bem feliz), noutra cousa. A autora constrói um texto cheio de personagens a ver o mundo, e nosoutras a acompanhá-las na olhada. A voz narradora saltita de Agnes a Eliza a Joan a Judith a Hamnet, mesmo a gatos e a cernícalas, como se duma pulga se tratasse e assim vai elaborando a comunidade, o mundo em que o artista cresceu, as pessoas com quem se relacionou, das que se apaixonou e as que engendrou. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">A protagonista do relato não é a irmã que quer ser atriz. É mais, nunca, em toda a trama, afirma desejar isso. A protagonista absoluta é Agnes, que tem de esposo um escritor ausente agora, antes feliz com ela. Agnes, a mulher especial, Agnes, a que é filha de bruxa, Agnes a que criava um falcão (cernícala) e fugia aos campos com ele (ela), Agnes a que pariu no monte, Agnes a que sanda com ervas, Agnes, a única que vê os extensos horizontes que há habitar o seu homem. É tão imensa a Agnes que imagina a autora, que eclipsa totalmente a Anne Hathaway que dizem os papeis que existiu uma vez em Stratford.</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">O’Farrell constrói na figura de Agnes um canto aos cuidados. Todo acontece nos quartos interiores da casa, na cozinha, nos dormitórios, nas cortes dos animais, no lagar da cerveja. Os acontecimentos pilham às protagonistas aquecendo água para a sopa, branquejando a roupa, remendando as camisas, indo ao mercado vender ovos e mercar pão. Longe dos teatros e das outras cortes, contasse-nos a vida das que nunca saem nas obras dos grandes dramaturgos e os espaços que nunca se aparecem nas suas comédias. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">O’Farrell constrói na figura de Agnes um canto elegíaco. Também. Um lamento fúnebre perante a perda de um ser querido. A perda dificilérrima: a do filho ou da filha. Hamnet, que dá nome ao livro, é o filho que leva a peste. O irmãozinho que se troca pola irmã gémea e doente para que esta sobreviva, numa homenagem (assim o quero ver eu) àquela Judith que imaginou Virginia Woolf. E a segunda parte do livro, após a morte do meninho, vira num reconto das tentativas inúteis dos seus seres queridos por continuar a vida como se Hamnet não tivesse existido, ou morrido, ou não se sabe que. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">O’Farrell constrói na figura de Agnes (e do dramaturgo, também) um canto ao encontro na dor. A perda e ao encontro. A ausência do outro, da outra, para o consolo. A falta de comunicação entre pessoas que estão a sofrer o mesmo. Ou distinto. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;">E acaba-o numa epifania: sim, a literatura pode salvar-nos.</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;"><i><br /></i></p><p lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-align: right; text-indent: 1.4cm;"><i>Hamnet</i>, Maggie O’Farrell, Libros del Asteroide, 2021</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.4cm;"><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-37156949647902285742023-10-13T09:29:00.013+01:002023-10-13T09:48:55.152+01:00Tornarse existencia exuberante por Brigitte Vasallo<span style="background-color: #b4a7d6; font-family: arial;"><br />
</span><div align="JUSTIFY" style="font-weight: normal; line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; text-indent: 0.64cm;">
<span style="background-color: #b4a7d6; font-family: arial;"><br /></span></div>
<div align="JUSTIFY" style="font-weight: normal; line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; text-indent: 0.64cm;">
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;">
<a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWJGCAHWrLL0wxA0EyfSOxpe7CB35JUf1H_6_kdeL_GowEf6wdSP7RZFACzOq0NmCOSJhu80ucYX_kpkFUCduRfdczHZOrDkBYxipWOZ6bhctJ9e4LDYIzdBdzFFKkw2fC_zMUGBBzA-w/s1600/autumn-chestnut-nature-chestnut-fruit-autumn-mood-prickly-royalty-free-thumbnail.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="background-color: #b4a7d6; font-family: arial;"><img border="0" data-original-height="197" data-original-width="350" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgWJGCAHWrLL0wxA0EyfSOxpe7CB35JUf1H_6_kdeL_GowEf6wdSP7RZFACzOq0NmCOSJhu80ucYX_kpkFUCduRfdczHZOrDkBYxipWOZ6bhctJ9e4LDYIzdBdzFFKkw2fC_zMUGBBzA-w/s320/autumn-chestnut-nature-chestnut-fruit-autumn-mood-prickly-royalty-free-thumbnail.jpg" width="320" /></span></a></div>
</div><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span style="font-family: arial;"><span style="font-size: 12pt;"><b><span style="background-color: #b4a7d6;"><br /></span></b></span></span></span></span><b>A lingua, a fala</b></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Póñome a escribir nun galego que non é; que procura, que aspira, que desexa… mais que non é. Unha fala no camiño, en transición; una fala reverberada en min que, coma o nawpa andino, non entende de pasado e de futuro, sinon que mistura todo, e déixase misturar, nese presente que son eu agora que falo, que escribo, e que seras ti, és ti, agora que lés. Un ti mais un eu que polo anaco que dura este texto, esta fala, compón un nós. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Esta fala miña sae revelada como se revelan as partes alimenticias das castañas. Nace dunha arbore que ten terra e ten ceo, que ten orixen e ten devenir; nace recoberta de espiñas mais vai atopando o camiño cara o doce, cara o tenro. Ise camiño é un paso importante porque di da miña historia persoal e di tamén da nosa historia común. É un relato que ten raíces na terra e transita pola diáspora, pola perda, polo rexeitamento, e está indo agora, como as castañas, cara o tenro, de regreso ao seu fogar. É por iso que non quero correxir os meus textos que nacen revelados nesta fala, non quero pechar o meu decir incorrecto nas razós da correcion da lingua, porque a casa da lingua non será fogar si non lle deixamos facer o camiño de regreso, si non lle deixo o espazo pra irse revelando en min. En nós.</p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Eu son, coma a miña fala, unha galega que non é, que pudo ser mais non quiso. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Son, tamén, una catalana que non é. Que quiso, mais non pudo ser. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">A diáspora vai moito máis aló da xente que marchou porque os tempos sociais e os tempos da suxetividade son moito mais longos e moito mais amplios que unha soa das nosas vidas. Nesa diáspora extendida, as que xa nacimos fóra somos pasado mais futuro misturado nun presente en tensión, en conflito. Cada verán, ao final das vacaciós que pasábamos na terra, as miñas avoas choraban a partida das fillas cara aló, un aló que pra min era un eiqui. E durante anos, agora xa o entendo, a miña nai chorou a miña partida cara un aló, tamén, que era o meu eiqui. Chorou a migración da filla que ela criou cara a filla e eu son. Chorou, especialmente, duas perdas: que eu non fora a galega que ela queria, e que eu non fora a muller que ela esperaba. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><b>Habitar a bastardía</b></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Non fun galega porque non puiden selo. Porque no mundo da pureza binaria que habitamos, eu era unha bastarda, iso que en Barcelona se dis unha xarnega. Era… e son unha bastarda. Non entendia entonces que a bastardez é unha forma de existencia, é unha posibilidade incómoda, dura, solitaria as veces, mais chea, repleta. Unha posibilidade exuberante. Precisaba de pertencer e creín que a pertenza era única e que tiña que ser pura. Así que tentei de catalanizarme como tentamos tantas de nós: ser a boa bastarda, que é a bastarda a quen non se lle nota, a que renega do que é. E a lingua, que qué culpa tirá a lingua, istaba no centro. E eu que son multilingüe, que aprendín todas as linguas dos meus fogares, pensei que tiña que escoller entre falar catalán ou falar galego. Entre o pasado e o futuro, entre as raices e a enramada. No meu entorno, todas decidimos en base a mesma lóxica. Outras decidiron galeguizarse e vivir na fantasía heredada da terra deixada atrás, coma eu vivín na fantasia da terra de chegada. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Mais a pertenza non a decide só unha mesma. Precisas do entorno, precisas da aceptación. E, coma en todos os procesos migratorios, a sociedade de chegada esixe un pagamento. A pertenza nunca é gratuita pras bastardas. Hai un prezo que pagas de por vida, que nunca acaba. En cada momento de tensión nacional, en cada momento de exaltación da pertenza, sae a nosa débeda, sempre impagada. As bastardas somos sospeitosas de traición, somos sempre postas en dúbida. E temos que ser, sempre, mais papistas que o papa, porque o luxo de criticar a nación é un luxo que só se poden permeter as recoñecidas como nacionais. As de verdade. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Esta situación que nomeo non é unha forma da catalanidade: é a forma da pertenza. En Galicia, agora mesmo, son a filla pródiga que retorna e que a nai lle fai unha festa. Ben sei que hai que cuidarse das universalidades e que cada momento e cada contexto é específico. Mais sei, tamén, que podemos aprender das experiencias dos demais. E eu coñezo ben a experiencia da diáspora marroquina e o regreso das fillas pródigas. Vin o que pasa aló despois da festa. Vin o desprezo da diáspora retornada cara as fillas que cuidaron a casa na sua ausencia, a falla de agradecimento cara a xente que coidou o fogar pra que podamos retornar, e vin a débida tambén impagada que se lles exige as retornadas, a esixencia de que non se lles note a bastardez, de que sexan, tamén en orixen, mais papistas que o papa. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Pero a miña posibilidade exuberante de existencia deume a rabudez, que isa, xa volo digo, heredeina de Galicia. Isas mesmas débedas impagadas, en orixen e en chegada, reveláronme a misma certeza que trataban de impoñerme: que non son. Que nin podo, nin quero, nin me deixan. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Que eu, en resumen, non vallo pra papista: so vallo pra bastarda. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><a href="https://www.blogger.com/blog/post/edit/56555024090077670/3715694964790228574#"><b><span style="color: #cccccc;">Non se nace marimacho: chegas a selo</span></b></a></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpugLAwq1WnGbUBk4ImUOBpaecywZDl-smwJVfi6a86H48LWlc0dJhyphenhyphenKBfhyphenhyphen3rixyM_yClxolMrNyv-A4uCMxOTRDFVNjR0U_euH8pTOQy1Z4SUpOSY9IqyYyGVziGXSVIvavmhQBbSINvRjSyefpJUD2MW4O2_xfZQ2w2Dd5Ry4GhJXVoxWYBKq9KCx0/s800/castan%CC%83as_peq.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="800" data-original-width="600" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjpugLAwq1WnGbUBk4ImUOBpaecywZDl-smwJVfi6a86H48LWlc0dJhyphenhyphenKBfhyphenhyphen3rixyM_yClxolMrNyv-A4uCMxOTRDFVNjR0U_euH8pTOQy1Z4SUpOSY9IqyYyGVziGXSVIvavmhQBbSINvRjSyefpJUD2MW4O2_xfZQ2w2Dd5Ry4GhJXVoxWYBKq9KCx0/s320/castan%CC%83as_peq.jpg" width="240" /></a></div><br /><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"> Coma moitas marimachos, na miña infancia e adolescencia o tema nunca foi con quen quería deitarme eu, sino quen era eu. Qué era eu. Dende que me lembro os pronomes que me nomean son oscilantes, vacilantes, dubidosos. No mellor dos casos, “neno, perdón, nena, perdón, neno, perdón”. Teño memoria de ser chamada lesbiana (no mellor dos casos) moito antes de coñecerlle o significado a palabra e moito antes da primeira consciencia de desexo. Teño lembranza da correccion de xénero dende que teño memoria. Fun, involuntariamente, una xarnega do xénero. Nena de mais pra ser neno, neno de mais pra ser nena. E do mismo modo que a palabra xarnega deume una posibilidade de existencia exuberante, a palabra marimacho tamén ma deu. As veces é mais doado ser o insulto que non ter nome, porque dende isa existencia social que che da o nome, aínda a inxuria, podes construir e construirte. Hoxe poderia nomearme de moitas maneiras: poderia dirme non binarie mais manterme na palabra maldita é unha decisión política. Non é un camiño único, pero é un camiño. E no caso das marimachos, temos una posibilidade excepcional, porque en nós cadran dous “defectos” de xénero: o defecto de ser muller e o defecto de ser unha muller “defectuosa”.</p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">O queer que habita en nós</p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">O queer como concepto quédame lonxe mais non así o bastardo, isa mistura de xeitos inconvenientes, improcedentes e incluso ilegais. A bastardez non é unha forma, non é un resultado: é unha imposibilidade feita posible que se escapa entre os dedos no momento mesmo de existir. A bastardez é isa incomodidade, ise desencaixo, é a tensión e o impulso que sentimos de saír de aló, de encaixarnos, de desaparecer, de disimularnos. Nese instante habita un coñecemento da pertenza que, como o traxe do rei espido, só se pode ver dende fóra, e só se pode ver si se mira. </p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;">Non coñezo aínda Galicia, mais teño unha intuición feita pregunta que non pretendo responder dende a pregunta mesma. Pregúntome si existe unha bastardez no tránsito da aldea a cidade, no tránsito espacial pero tamén nos marcos de referencia, de formas de vida e de formas de pensarnos, de relacionarnos. Sei o que lle pasou a miña familia nise tránsito que foi tamén un tránsito de lingua e de formas de xénero, e pregúntome si existiu aló unha incomodidade, un desencaixo que non souvemos atender como posibilidade de existencia. E pregúntome canta da violencia que vivimos na casa estaba relacionada con ise desencaixo. E pregúntome si temos aló, aínda hoxe, información trascendente sobre cómo se fixo a construcción dunha modernidade que nos afogou, que nos violentou, que nos fixo mudar a formas que nin escollimos, que nos fixo resignificar o insulto porque a miseria era aínda a mellor posibilidade que tíñamos a man.</p><p style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-31063340903365494332023-10-03T22:09:00.010+01:002023-10-03T22:20:50.272+01:00#Polinización cruzada<span style="font-family: "helvetica";"><span style="font-size: x-large;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"></div><span>Dende a Sega tentamos poñer en valor o traballo colectivo das mulleres na literatura que, coma as abellas, permiten a vida fronte a diversos pesticidos. Para iso nace a idea #polinizacióncruzada , escolle a túa opción e esparexe literatura galega escrita por mulleres.</span></span></span><br /><span><div style="text-align: justify;"><br /></div></span>
<blockquote style="font-family: Helvetica; font-size: 12px;" type="cite"><b>
</b></blockquote><p><span style="font-size: medium;"> <b style="font-family: Helvetica;"><u>OPCIÓN 1 AutorA recomenda AutorA</u></b></span></p><blockquote style="font-family: Helvetica;" type="cite">
<strike style="clear: right; float: right; margin-bottom: 1em; margin-left: 1em;"><img border="0" data-original-height="469" data-original-width="500" height="317" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgKYpdGqGKiHUoaOoNIfYwNyViJM3y_er7TiKrYbHDquMbfmb8MOvf4PFJenRhEZGHqY-_9IKLZ8ti7fxgOgk5ja_HGKEjiZZcE9R1yJfxR6XU9sjwM1I9rl7WuBLb17dbrKgP5QfEdxilJWnPZjurbm4NUCeSU9zeHGf2nWvYQ_sWvhYXoAMB9qydGBfU/w337-h317/abella.jpg" width="337" /></strike><span><br />
Les a outras autoras? Gústache a súa obra? Pois é o momento de compartir as túas lecturas. Para iso, grava un vídeo de menos dun minuto de duración no que respondas a estas preguntas:<br />
-Que libro nos recomendas?<br />
-De quen é?<br />
-Por que o recomendas? Que aspectos positivos destacas do libro?<br /></span></blockquote><p> <span style="font-family: Helvetica;">Tamén, se che dá tempo, podes ler un fragmento, frase…</span></p><blockquote style="font-family: Helvetica;" type="cite"><div style="text-align: left;"><span>Envíanolo a <a href="mailto:assegadoras@gmail.com">assegadoras@gmail.com</a> ou comparte cos hashtags #polinizacióncruzada e que se espalle a literatura galega feita por mulleres</span>.</div></blockquote><p><span style="font-size: medium;"><b style="font-family: Helvetica; text-align: justify;"><u>OPCIÓN 2 LectorAs recomendan AutorAs</u></b><span style="font-family: Helvetica; text-align: justify;"> </span></span></p><blockquote style="font-family: Helvetica;" type="cite"><div style="text-align: justify;">Les autoras galegas? Gústache a súa obra? Pois é o momento de compartir as túas lecturas. Para iso, grava un vídeo de menos dun minuto de duración en que respondas a estas preguntas:</div><div style="text-align: justify;">-Que libro nos recomendas?</div><div style="text-align: justify;">-De quen é?</div><div style="text-align: justify;">-Por que o recomendas? Que aspectos positivos destacas do libro?</div><div style="text-align: justify;">Tamén, se che dá tempo, podes ler un fragmento, frase…</div><div style="text-align: justify;">Envíanolo a <a href="mailto:assegadoras@gmail.com">assegadoras@gmail.com</a> ou comparte cos hashtags #polinizacióncruzada e que se espalle a literatura galega feita por mulleres<span style="font-size: 12px;">.</span></div></blockquote>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-36244653539056308472023-09-24T17:32:00.001+01:002023-09-24T17:59:21.539+01:00Hoxe presentamos a...<p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES"></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjNLFQpieYuWaFaGjzJO9qp3D8nx5jBvfI3Xc2hC2axJB3B6Eccel9c6X-HEYAMHtmeRC-1NJ3iGenTXNGC5MxQJsyTkgfHrgHvk94_qt_N6Gf29eurV_VP7qMvQxHeYbRukHIiXkD8tk4ZqN67rG7U_BmkQ-kSXStXJ6a214SWq55TLPJg9xsbr2Qao-w/s3141/Montse_paz.HEIC" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><br /></a></span></span></span></div><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES"><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><span style="font-size: 11pt;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiw0iCPJmQjJaPh8uJlC-rhNTNRlVs31GSXOBh8sD_SlooTj-YgKKcE4SkC2mH-8xaQJgzbAzGwV-IDL35-okdFk3c2q42-G0eEBBryzTbpBgCguBxEm9S18zB98MK9ppiJrRkr4eORc43KCxs4I3tbjNIGdFwR9ncfam4L2XCwSoFZvZeMCpo3YUtJMjk/s600/Montse_paz_peq.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="576" data-original-width="600" height="192" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiw0iCPJmQjJaPh8uJlC-rhNTNRlVs31GSXOBh8sD_SlooTj-YgKKcE4SkC2mH-8xaQJgzbAzGwV-IDL35-okdFk3c2q42-G0eEBBryzTbpBgCguBxEm9S18zB98MK9ppiJrRkr4eORc43KCxs4I3tbjNIGdFwR9ncfam4L2XCwSoFZvZeMCpo3YUtJMjk/w200-h192/Montse_paz_peq.jpg" width="200" /></a></div><br />Son Montse Paz e nacín en Redondela en 1962. Debo meu nome ao feito de que meu pai traballara daquela nun barco da Trasatlántica chamado Montserrat. Trasladámonos a vivir a Vigo cando eu tiña 8 anos e dende entón vivín case sempre aquí.</span></div></span></span></span><p></p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><br /></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Estudei Filoloxía inglesa en Santiago de Compostela e ao rematar aprobei as oposicións de secundaria. </span></span></span></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Vivín en Panxón e traballei nas Escolas Proval. Tiven o meu primeiro destino definitivo en Bande (Ourense) e alí descubrín un país diferente ao que eu coñecía. Aprendín moito profesional e persoalmente e fun moi feliz. Despois desa etapa volvín a Nigrán e logo ao Instituto Politécnico de Vigo onde adquirín a condición de catedrática e formei parte do primeiro equipo directivo dun centro de 160 docentes no que a Xefatura de Estudos e a dirección eran asumidas por mulleres. Alí pasei a maior parte da miña vida profesional como docente até o pasado mes de xullo.</span></span></span></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Durante uns poucos anos compaxinei a docencia con algúns traballos de tradución do inglés para o galego.</span></span></span></p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><br /></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Dende os trece anos adoito visitar a miña familia inglesa en North Yorkshire, o que espertou o meu interese pola cultura e vida das illas.</span></span></span></p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><br /></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Gústame moito viaxar, ler, calcetar e o fútbol (na ledicia son celeste, celtista no padecer)</span></span></span></p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><br /></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Teño unha filla que é xornalista e na actualidade vivo en Vigo co meu compañeiro con que comparto tamén lecturas e días de fútbol.</span></span></span></p><p class="western" lang="gl-ES" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><br /></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: Verdana, serif;"><span style="font-size: 11pt;"><span lang="gl-ES">Son feminista. Formei parte da comisión promotora da 1ª Iniciativa Lexislativa Popular presentado no parlamento galego a prol da unidade baixo o lema “Nós Mesmas” no ano 1989.</span></span></span></p><p class="western" lang="en-GB" style="direction: ltr; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-33497660636953230932023-09-04T13:37:00.000+01:002023-09-04T13:37:06.226+01:00Hoxe presentamos a... <p> Comeza setembro e con el temos segadora nova! </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGO8bVzjFQY42nM83pae3UUW5fq7gR_jpSWS6vMK3Pj-X4IsMH806JvrMVuDuCM-iBOE4WdfSCQrZ77m28gfsMZtoW1yKZPLSG4N73uzt5_OQqfptyjXZGBzWcoukMesxDjUElRa4ocusLHeywSbvzZxFiR3FQOUBq79MFBgFJOvMlQitY8LOKTrHD63o/s2967/Mo%CC%81nica.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2967" data-original-width="2942" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjGO8bVzjFQY42nM83pae3UUW5fq7gR_jpSWS6vMK3Pj-X4IsMH806JvrMVuDuCM-iBOE4WdfSCQrZ77m28gfsMZtoW1yKZPLSG4N73uzt5_OQqfptyjXZGBzWcoukMesxDjUElRa4ocusLHeywSbvzZxFiR3FQOUBq79MFBgFJOvMlQitY8LOKTrHD63o/s320/Mo%CC%81nica.jpg" width="317" /></a></div><br /><br /><div style="text-align: justify;">Son Mónica Cores Vázquez e nacín na aldea de Santa Cruz de Montaos, en Ordes (A Coruña), no ano 1983. No meu lugar só había dúas casas rodeadas de árbores e natureza e as miñas compañeiras chamábanme “Mónica a do monte”. Vivín a movida ordense no seu apoxeo e desfrutei das sobremesas a base de queiques. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Dende nena, o que máis fago (non significa que o mellor) é falar e reivindicar. Ás veces escribín poesía. Estudei maxisterio, licencieime en Psicopedagoxía e actualmente traballo de mestra de Pedagoxía Terapéutica no ensino público. Convivo cunha gata.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Son unha apaixonada da literatura e do galego e creei o proxecto “Libros e outros contos” onde, con outras compañeiras, facemos clubs de lectura, retos lectores, recensións, videos, etc. Feminista convencida, aquilo que non se nomea, o das marxes, é o que a min me soe interesar.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Podedes atoparme no facebook: “Libros e outros contos”, no Instagram e no twitter (X) : @libroscontos”</div><p style="line-height: 18.4px; margin-bottom: 0cm; text-align: justify;"><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-19596198894952938882023-08-24T13:13:00.000+01:002023-12-26T13:14:48.905+00:00Verbas para Aurora Marco da Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica do Barbanza<p style="text-align: center;"> 15 de agosto 2023 Micrófono aberto: Día das Galegas nas Letras.</p><p style="text-align: justify;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL9Z3d3aru9bUsFpy2tssA1TxZ3D_MXnzepB18XZA95gjRRPZQhbbB7XET6kThDMDz3darbXTFiuN0eDW3umX8VB3vz2X_EmuDHHn8H5C1Butydb8Tk9VB7bM6z414i-sDkG50-efWMZ9CAbQFYnDp2K8GDLlH-_GHHGXEp3MAr8bjRA2IaBipowLjCng/s1024/WhatsApp%20Image%202023-08-21%20at%2021.19.11.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjL9Z3d3aru9bUsFpy2tssA1TxZ3D_MXnzepB18XZA95gjRRPZQhbbB7XET6kThDMDz3darbXTFiuN0eDW3umX8VB3vz2X_EmuDHHn8H5C1Butydb8Tk9VB7bM6z414i-sDkG50-efWMZ9CAbQFYnDp2K8GDLlH-_GHHGXEp3MAr8bjRA2IaBipowLjCng/s320/WhatsApp%20Image%202023-08-21%20at%2021.19.11.jpeg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Nela Abella</td></tr></tbody></table><br />Gustaríanos comezar dicindo que dende a Comisión pola Recuperación Histórica do Barbanza sentímonos moi honrados de poder asistir a un evento coma este no que se galardona, desta maneira, a unha das nosa socias. Aurora Marco é unha das intelectuais máis eminentes do noso país: ensaísta, feminista e comprometida coa memoria democrática e que foi recoñecida como republicana de honra polas suas compañeiras e compañeiros en 2021 é sen dúbida xusta galardoada nesta edición do Día das Galegas nas Letras.</p><p style="text-align: justify;">Estamos ante un recoñecemento que, a pesar da súa corta historia, ten xa o merecimento de sinalar a aquelas escritoras que por méritos propios pasaron a formar parte do olimpo das nosas letras, e sen dúbida Aurora Marco vén xa demostrando dende fai décadas que é unha das maiores figuras intelectuais da nosa historia.</p><p style="text-align: justify;">En nome de todas as socias e socios da Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica do Barbaza, moitas felicidades, Aurora.</p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-15899669286077818742023-08-23T22:05:00.008+01:002023-08-23T22:14:50.553+01:00 Roteiro imaginário pola vida e obra de Aurora Marco, por Susana S. Aríns<div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;">Os roteiros imaginários (ou não) são uma versão fantasiosa dos roteiros biográficos. Exigem por parte das participantes a capacidade de se deslocar a outros lugares pois o espaço em que se desenvolvem não deixa de ser uma metáfora doutros espaços.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;">Os roteiros imaginários (ou não) nascem da leitura atenta da obra das autoras roteiradas e não são outra cousa que uma escusa para partilharmos os seus textos.</span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"> </span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNQsdE1ffUYyI66gZV2T559RCeIRiy8BBS6zNvOynrzhvWPDeUJ6d4tVLc7xOSRiom9eccdBPckhstEmbbkZNljO2HztEaVWv7d2nmsUTkCpGB-wovCCoM92JUGTLv2ut-8uSbMxtbuzHQ07Y9P5nCgFklL4d9zl96QRVcvaxN1G_Z_UAzla6vlJh8U7M/s1000/Aurora%201.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="562" data-original-width="1000" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiNQsdE1ffUYyI66gZV2T559RCeIRiy8BBS6zNvOynrzhvWPDeUJ6d4tVLc7xOSRiom9eccdBPckhstEmbbkZNljO2HztEaVWv7d2nmsUTkCpGB-wovCCoM92JUGTLv2ut-8uSbMxtbuzHQ07Y9P5nCgFklL4d9zl96QRVcvaxN1G_Z_UAzla6vlJh8U7M/s320/Aurora%201.jpg" width="320" /></a></div><br /></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"> <span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> <span style="font-size: x-small;"> </span></span><span style="font-size: x-small;">(Fotografía Pablo Ces)<br /></span></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></div><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;">A autora que hoje nos ocupa é Aurora Marco. E imaginamos a sua vida como uma nova Alba de Glória em que, ademais de a celebrar a ela, recolhemos em aquelarre, ou Santa Companha, a estadea de mulheres que antes que nosoutras foram, esses vaga-lumes que tanto custa ver na noite da história, mas que refulgem mesmo na escuridade mais imensa.</span></div><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="color: black; font-family: georgia;"></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><b>PARADA 1: </b><b>Pedras e cons</b></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT"><b></b></span><span><span lang="pt-PT">Não há história sem pré-história, nem pré-história sem te</span></span><span><span lang="pt-PT">c</span></span><span><span lang="pt-PT">tónica de placas nem gondwanas.</span></span><span><span lang="pt-PT"> </span></span><span><span lang="pt-PT">Na primeira lua de Agosto comemoramos o início </span></span><span><span lang="pt-PT">oficial</span></span><span><span lang="pt-PT"> da história da Galiza, seguindo as indicações de um dos autores estudados por Aurora Marco, Otero Pedrayo: </span></span><span><span lang="pt-PT"><i>Sin ser nós amigos dun cego determinismo, sin medo, co</i></span></span><span><span lang="pt-PT"><i>n</i></span></span><span><span lang="pt-PT"><i> ledicia orballada sentamos a seguinte proposición: </i></span></span><span><span lang="pt-PT">a historia galega comenza co primeiro plegameno hercyniano</span></span><span><span lang="pt-PT"><i>. (.../…)</i></span></span><span><span lang="pt-PT"><i> un feito </i></span></span><span><span lang="pt-PT"><i>d</i></span></span><span><span lang="pt-PT"><i>e sentimento e de comprensión indudable ponlle à raza galega un berce de penedo<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote1sym" name="sdfootnote1anc"><sup>1</sup></a></i></span></span><span><span lang="pt-PT">.</span></span><span><span lang="pt-PT"> </span></span><span><span lang="pt-PT">Se a Galiza tem um ber</span></span><span><span lang="pt-PT">ço</span></span><span><span lang="pt-PT"> de penedo, Aurora Marco tem-no de montanha. Entre as neves nasceu, por acidente de mãe: mestra destinada nos Montes Universais, emergidos em um pregamento posterior e pirenenco. </span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; margin-left: 160px; text-align: justify;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZScVi4b_rAIHfghsMTimN5Catxeh7SVUQOfAcxlvn4txOoxxlMZRb91t68bDVtF4s2lZSYgnz3cfqKEqFDTgErJpRTpWdXF2HQTPgH-1n-BQmFGDZspib2T4wfAqaPdehCoA6fs9vGKGWZoHpWFj3-6V2DaD4Te0VYSnmcX5nKyvM39pIVEvpV3YTyOg/s1600/roteiro%203.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img alt="Fotografía de Pablo Ces" border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjZScVi4b_rAIHfghsMTimN5Catxeh7SVUQOfAcxlvn4txOoxxlMZRb91t68bDVtF4s2lZSYgnz3cfqKEqFDTgErJpRTpWdXF2HQTPgH-1n-BQmFGDZspib2T4wfAqaPdehCoA6fs9vGKGWZoHpWFj3-6V2DaD4Te0VYSnmcX5nKyvM39pIVEvpV3YTyOg/w320-h240/roteiro%203.jpg" width="320" /></a></div><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"> </span></span></span></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT">Nestes cons, o berce:</span></span><span><span lang="pt-PT"> </span></span><span><span lang="pt-PT">e</span></span><span><span lang="pt-PT">stamos no Courel, na estrada que sobe de Quiroga a Folgoso e esse que vedes aí é o formosíssimo pregamento de Campodola, a marca que em nós deixaram, </span></span><span><span lang="pt-PT">na nebulosa dos tempos,</span></span><span><span lang="pt-PT"> os movimentos de placas que há 350 milhões de anos formaram a Galiza e o norte de Portugal. </span></span><span><span lang="pt-PT">E aí, 350 milhões de vezes, foram agachadas as mulheres. Entre os pregamentos destas rochas jazem sepultadas no esquecimento</span></span><span><span lang="pt-PT"> </span></span><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>as almas s</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>em</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> nom</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e, as que</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> cr</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>i</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ar</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>am</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> idioma </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>que falamos</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a nossa </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>cultura, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>as nossas </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>artes, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>os </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>n</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>osso</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s <span> </span>usos </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> costum</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> fi</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o feito</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> diferencial d</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> Gali</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>za</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>. El</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>as</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> s</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ão</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>as </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>que, e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> l</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>onga</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s cent</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ú</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>rias de traba</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>lho</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, humanizar</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>am</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o nosso</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> territ</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ó</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>rio p</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>á</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>trio, infundi</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ndo</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> a todas </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s co</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>u</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>sas que </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>na</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>paisa</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>gem</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> se m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>stra</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o seu</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> pr</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ó</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>p</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>r</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>io espírit</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, co</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> que p</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>de dialogar </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> cora</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ção</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> n</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>osso,</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> antig</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> panteísta. E</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>l</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>as s</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ão</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>as</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>que guarda</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> custodia</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>m,</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>no</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> se</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>i</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o d</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> t</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>rra-m</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ãe</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s legados múltipl</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s d</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> n</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>oss</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a tradi</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ção</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>os</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> g</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>e</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>rme</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>s</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> incorrupt</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>íveis</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>, </i></span></span></span></span></span></span></span><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>d</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a </i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>n</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ossa</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> futura hist</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ó</i></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>ria<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote2sym" name="sdfootnote2anc"><sup>2</sup></a>.</i></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span></span></span></span></span></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: justify;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span></span></span></span></span></div><p></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i> </i></span></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"> <a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHx95fUnWEQLoKAnI8_it1mnOhYOYb5bXrxmJIRjAT0BlOxRAA2bROt_JJqY5MpJBDUJNtzzDkNnSm71tnkZgVpeLRZp4tn3dWNupVNJ97HAj89btRAoP0svGAK0567ouHBkZxf5jzgyEd3k6QuhSE1NBNU-Bj7QL-zlMuzh9LosYo1ZFw8tR_wWu1LXs/s1600/roteiro%204.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="color: black; font-size: x-small;">(Fotografía Patricia Porto)</span><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> </span></span></span><img border="0" data-original-height="721" data-original-width="1600" height="144" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgHx95fUnWEQLoKAnI8_it1mnOhYOYb5bXrxmJIRjAT0BlOxRAA2bROt_JJqY5MpJBDUJNtzzDkNnSm71tnkZgVpeLRZp4tn3dWNupVNJ97HAj89btRAoP0svGAK0567ouHBkZxf5jzgyEd3k6QuhSE1NBNU-Bj7QL-zlMuzh9LosYo1ZFw8tR_wWu1LXs/s320/roteiro%204.jpg" width="320" /></a></div><p></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black; font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">E </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">sim, começou Aurora Marco, na alba dos seus tempos de investigadora, por dedicar o tempo aos petrúcios, aos grandes: Ramón Otero Pedrayo, Avilés de Taramancos, </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Carvalho Calero, até ela sentir o refulgir das que lavraram a paisagem, das que teceram a língua, das que empacaram as sardinhas que alimentaram luitas e descobertas, das que defenderam a terra com a força da raiva e o sacho. </span></span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black; font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Galiza tem 350 milhões de anos, diz Otero Pedrayo, e </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">poucos mais de </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">30 anos são os que leva </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">à</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> procura das mulheres Aurora Marco. Um grauzinho no universo. Porém, os Montes não são Universais por serem enormes, mas por serem comunais. Por serem de todas. Graças à Nossa Senhora das Letras, a história universal da </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">G</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">aliza é hoje um pouco mais de todas. Universal.</span></span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><b>PARADA </b><b>2</b><b>: </b><b>Edif</b><b>í</b><b>cio </b><b>dos banhos</b></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Estamos em Noguera de Albarracín e esta é a <i>C</i><i>asa d</i><i>e l</i><i>os Maestros</i>. Dessa varanda enorme começou a olhar o mundo Aurora Marco. Já daquela fazia por olhar diferente. Chiscava um olho, abria outro, punha mão de viseira, saía na noite e no mencer, sempre à procura do pormenor diferente. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCNRmp4oWDptCtgGML_eo9JkDAIkklXGjPUJUMX8hxCKijZpI2jpUWBa6vnbCd7OSxsnVEsTozw50t0S0vS-J62pZlF4jO9whfm9L6yVo2ia2MvxnmoAoK4LBHTWSeVQc3qmS9zxTVkQxqnCJjbPZgp_G5fv1P6EXr9-2k__TdKGgRIS8rJrwH8cwjwfM/s700/escola.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="394" data-original-width="700" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgCNRmp4oWDptCtgGML_eo9JkDAIkklXGjPUJUMX8hxCKijZpI2jpUWBa6vnbCd7OSxsnVEsTozw50t0S0vS-J62pZlF4jO9whfm9L6yVo2ia2MvxnmoAoK4LBHTWSeVQc3qmS9zxTVkQxqnCJjbPZgp_G5fv1P6EXr9-2k__TdKGgRIS8rJrwH8cwjwfM/s320/escola.jpg" width="320" /></a></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"> <span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> <span style="font-size: x-small;"> </span></span></span><span style="font-size: x-small;">(Fotografía Pablo Ces)</span><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> </span></span></span></div><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">E quando abandonava a varanda era para entrar na escola da mamai: o quadro e os mapas, as mesas e os bancos, as quatro letras que aprender a ler. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Foi o sino marcado. O das escolantas. Porque em Santiago continuou Aurora a entrar nas escolas e chegou à faculdade de filosofia e letras e venha a ler e venha a escrever e como quem não quer acabou na Escola Normal aprendendo a serem escolantas a novas raparigas e rapazes com espírito docente. </span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT">Porém, no caminho, houve de limpar os restos do franquismo na sua form</span></span><span><span lang="pt-PT">a</span></span><span><span lang="pt-PT">ção: “</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>A dura etapa que se iniciou tras o golpe militar, ditatorial e patriarcal reduciu as mulleres ao cumprimento dunha serie de roles tradicionais, pola que ficaron excluídas dos mecanismos de participación social. E iso contribuíu á conformación dun modelo ideal de mulleres, tarefa en que foi clave o papel da Sección Femenina e da Igrexa. O que agardaba das mulleres o novo réxime está ben recollido naquelas normas da Falanxe, de 1937, que puñan o acento na súa abnegación e sacrificio; no "obrar heroico", non na acción; non podían atraizoar o seu destino entregándose a "funcións varonís", e tiñan que procurar ser cada día "máis muller", sen esquecer o coidado da súa alma e do seu corpo "para Deus e a Falanxe". Con este ambiente, é doado comprender a incomprensión e persecución para as que traspasaban esas barreiras da domesticidade”<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote3sym" name="sdfootnote3anc"><sup>3</sup></a>.</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Não foi Aurora mulher para Deus e a Falange. E uma vez que virou mestra de mestras, não quis deixar no silêncio as outras que antes foram. Aquelas que andavam nessas varandas de Albarracín fazendo por olhar o mundo além dos limites do franquismo: </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Sempre houbo profesións onde as mulleres foron visíbeis. E poño por caso, por exemplo, o maxisterio, abondo esquecido na investigación social ata hai pouco. Mais a historiografía, tradicionalmente tan androcéntrica, non considerou os contributos excepcionais de pedagogas da envergadura, por citar tres casos, da compostelá Concepción Sáiz Otero, da coruñesa María Barbeito Cerviño ou da calidade profesional e humana dunha mestra rural como Antonia de la Torre Martínez, nacida en Porto do Son, que chegou á escola de Fruime (Lousame) en 1916 e saíu de alí en 1964, xubilada. Ela era –alén dunha excelente profesional que se mantiña ao día naquel lugar isolado e sen medios de comunicación–, a médica, a consultora, a asistenta social, a muller que resolvía problemas de toda índole, a autoridade moral... "Dona Antonia" segue a ser unha referencia en Fruime. Esa invisibilidade tamén se deu nos medios académicos, xa non digamos na RAG (iso é punto e aparte). E tamén na esfera pública<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote4sym" name="sdfootnote4anc"><sup>4</sup></a>.</span></span><span></span></span></p><p lang="pt-PT" style="line-height: 16px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p lang="pt-PT" style="line-height: 16px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Mestra de mestras. Resgatadora de mestras. Luz que guia e ilumina.</span></p><p lang="pt-PT" style="line-height: 16px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"> </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><b>PARADA </b><b>3</b><b>: </b><b>mirador</b></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Estamos em San Adrião de Cobres. Aquilo que vemos lá, essa caravela que flutua e brilha no meio da ria, não é a ilha de Rua, mas São Simão. Já todas sabemos: mosteiro, lazareto, campo de concentração, cárcere, prisão. O símbolo da recuperação da memória e a sua destruição, tudo em um. São Simão é como um livro para invidentes, onde só mediante o tato podemos ler a palavra Teruel no caminho construído polos presos e baptiçado assim por eles. Mas não sempre foi assim. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><span style="font-family: georgia;">Uma aurora alumiou o lugar por um tempo, para nos lembrar </span><span style="font-family: georgia;"><span style="font-family: georgia;">que sempre é possível reencontrar-nos com a memória.</span></span></div><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"></p><p><span style="font-family: georgia;">Foi feliz Aurora Marco lá em 2008 quando pôde juntar na ilha as expulsadas do paraíso: as<br /> suas exiladas. Inveja sentimos de não ter escuitado daquela Mariví Villaverde, Teresa Alvajar, Joaquina Dorado, Carmen Tagüeña, Dora Carcaño ou Silvia Mestre, conjuradas por Aurora num aquelarre de desterradas de volta na terra. De todas elas, foram chegando a nós os ecos da suas vidas azaradas polo mundo fora, do seu desgarro por serem estrangeiras e estrangeiradas, das suas perdas e das suas ausências, o eco do sotaque tão galego de quem aprendeu a língua nas ruas de Buenos Aires ou París. </span></p><p><span style="font-family: georgia;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifaXnaqTw9-DKQUOTCAnQYTr9jrK4WIOyMl32o0my3JKUyRf8RorI1TfdECW_A4tFajvE554-zFd9d2D5Gn-kpm5gLkvoA89J32npATwOI19c6uWLGTZ5aICWb_LabY7IjR9sn_zRPhpZmcN-lYec1Ixkk-8B2SlhOcEsz8Zj48f9cGsX0qNR8hgUgngI/s1600/roteiro%206(2).jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEifaXnaqTw9-DKQUOTCAnQYTr9jrK4WIOyMl32o0my3JKUyRf8RorI1TfdECW_A4tFajvE554-zFd9d2D5Gn-kpm5gLkvoA89J32npATwOI19c6uWLGTZ5aICWb_LabY7IjR9sn_zRPhpZmcN-lYec1Ixkk-8B2SlhOcEsz8Zj48f9cGsX0qNR8hgUgngI/s320/roteiro%206(2).jpg" width="320" /></a></span></div><p></p><p></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT">Hoje essa ilha, essa que parece </span></span><span><span lang="pt-PT">miragem</span></span><span><span lang="pt-PT"> aí no meio da ria, bate no mar com a memória amputada, mas continuam as auroras a alumiar o caminho para recuperar algum dia o espaço, onde eu imagino um edifício, uma sala, com os nomes e as fotografias de todas as represaliadas res</span></span><span><span lang="pt-PT">gat</span></span><span><span lang="pt-PT">adas por Aurora Marco, quem aplica a teoria de que aquilo que não se nomeia não existe, e gasta o tempo em elaborar listagens de nomes, em ensinar retratos para pormos </span></span><span><span lang="pt-PT">rosto</span></span><span><span lang="pt-PT"> às ânsias, em recompilar passaportes e documentos que trazem o nosso mapa da dor, do exílio<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote5sym" name="sdfootnote5anc"><sup>5</sup></a>. </span></span><span><span lang="pt-PT">Disse Chelo Rodríguez, guerrilheira, quando chegou a França, viva e </span></span><span><span lang="pt-PT">salva: tenho a liberdade, e não sei para que a quero, se deixo todo atrás.</span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">"</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">U</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">nha noite si e outra tamén </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Teresa Alvajar</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> soñaba que volvía á súa cidade, que andaba polas rúas da infancia e finalizaba a camiñada na praza de María Pita, a ollar para a xanela da oficina onde traballaba o pai. E erguíase cansa, como se tivese feito a viaxe". </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Em 2016, centenário das Irmandinhas, </span></span></span><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mar%C3%ADa_Teresa_Alvajar"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="text-decoration: none;"><span><span lang="pt-PT">María Teresa Alvajar</span></span></span></span></a><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">,</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">regre</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">s</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">s</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">ou</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> á Coruña e </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">as suas cinsas foram</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> espalladas</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> en Punta Herminia, </span></span></span><a href="http://memoriadacoruna.com/evento/espallamento-das-cinzas-de-teresa-alvajar-republicana-de-honra-2009/"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="text-decoration: none;"><span><span lang="pt-PT">nun acto</span></span></span></span></a><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">organizado pola súa familia e na que particip</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">ou</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"> a Comisión pola Recuperación da Memoria Histórica (CRMH), que en 2009 a distinguira como “Republicana de Honra”<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote6sym" name="sdfootnote6anc"><sup>6</sup></a>.</span></span></span><span><span lang="pt-PT"> </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Aurora Marco animara-a </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>a escribir as súas memorias -publicadas por Laiovento en 2012 (</i></span></span></span><span style="font-style: italic;"><span><span lang="pt-PT">Teresa Alvajar López. Memorias dunha republicana</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>)- e considera que </i></span></span></span><b><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT"><i>o libro constitúe "a autobiografía dunha muller atravesada pola represión desatada tras o golpe militar; e a autobiografía dunha supervivente que defendeu desde a liberdade a súa vida, nun tempo en que as mulleres semella que tiñan que pedir permiso para vivir, para amar"</i></span></span></span></b><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">.</span></span></span><span><span lang="pt-PT"></span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">Porque também isso é A Nossa Senhora: farol que guia companheiras, técnica de som que coloca o micro para que falemos.</span></span></p><p align="justify" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><b>P</b></span></span><span><span lang="pt-PT"><b>ARADA </b></span></span><span><span lang="pt-PT"><b>4</b></span></span><span><span lang="pt-PT"><b>: Círculo lítico</b></span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT">N</span></span><span><span lang="pt-PT">ão sabemos bem para que construíam estes monumentos as nossas antecessoras. Quiç</span></span><span><span lang="pt-PT">á</span></span><span><span lang="pt-PT"> para o mesmo que nós, hoje em dia: para faz</span></span><span><span lang="pt-PT">e</span></span><span><span lang="pt-PT">r comunidade, para ter onde nos juntar, para presumir o governante que tocasse daquela, para dar trabalho às marginais da aldeia em um obradoiro de formação ocupacional. Não sabemos porque não deixaram dito com mensagens que podamos ler. Mas podemos imaginar que cá, ao </span></span><span><span lang="pt-PT">pé desta</span></span><span><span lang="pt-PT">s</span></span><span><span lang="pt-PT"> </span></span><span><span lang="pt-PT">lages</span></span><span><span lang="pt-PT"> granítica</span></span><span><span lang="pt-PT">s</span></span><span><span lang="pt-PT">, alguma f</span></span><span><span lang="pt-PT">ê</span></span><span><span lang="pt-PT">m</span></span><span><span lang="pt-PT">e</span></span><span><span lang="pt-PT">a neandertal cuidou da mãe ferida após a queda de uma maceira antecessora das nossas maceiras. Contou-nos isto Margaret </span></span><span><span lang="pt-PT">M</span></span><span><span lang="pt-PT">ead, antropóloga, pondo em destaque a importância do foco quando analisamos os dados que nos fornece o passado: </span></span><span><span lang="pt-PT">ela contava que o primeiro signo de civilização na cultura antiga foi um fémur fraturado e depois sandado. Explicava que no reino animal, se quebras uma perna, a morte é segura. Não podes fugir do perigo, ir à fonte a por água, procurar alimento, e passa</span></span><span><span lang="pt-PT">s</span></span><span><span lang="pt-PT"> a ser presa fácil. </span></span><span><span lang="pt-PT">Poucos</span></span><span><span lang="pt-PT"> anima</span></span><span><span lang="pt-PT">is</span></span><span><span lang="pt-PT"> sobrevive</span></span><span><span lang="pt-PT">m</span></span><span><span lang="pt-PT"> a unha perna quebrada o tempo suficiente para que a ossamenta sande. Por isto, um fémur ro</span></span><span><span lang="pt-PT">mpid</span></span><span><span lang="pt-PT">o e curado é a prova de que alguém tomou o tempo de ficar com a pessoa acidentada, recolocou a perna, imobilizou com faixas, levou-na a lugar seguro e a</span></span><span><span lang="pt-PT">j</span></span><span><span lang="pt-PT">udou-a a se recuperar. </span></span><span><span lang="pt-PT">No cuidado está a civilização. </span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT">S</span></span><span><span lang="pt-PT">eique esta anedota é falsa: não há fontes documentais, falta a gravação da palestra, </span></span><span><span lang="pt-PT">em realidade também os animais sandam fraturas, que vá, a Margaret nem tão original foi. Sempre questionadas as poucas mulheres que levantam a voz. </span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhy8O7gH7OTBdPGHcckaQk4PCfFXWg-Y8Dh3J10_x5KUlnrBAXjRU5sfiHeZVB_UEeyARSRm5epDaFc33mqTgHaVzjdQE5GzchepEQMd8RqdtJzaOTKf_0Yenngw--eVG7Z0TnmLcM00OQt3PDqmpjcc6Lm0rb-0cilM4Nf-dkjZ8Wl43W5ra4_-H_5kkE/s1600/roteiro%2012.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhy8O7gH7OTBdPGHcckaQk4PCfFXWg-Y8Dh3J10_x5KUlnrBAXjRU5sfiHeZVB_UEeyARSRm5epDaFc33mqTgHaVzjdQE5GzchepEQMd8RqdtJzaOTKf_0Yenngw--eVG7Z0TnmLcM00OQt3PDqmpjcc6Lm0rb-0cilM4Nf-dkjZ8Wl43W5ra4_-H_5kkE/s320/roteiro%2012.jpeg" width="320" /></a></span></span></span></div><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT"><br /></span></span></span><p></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span><span lang="pt-PT">Milh</span></span><span><span lang="pt-PT">are</span></span><span><span lang="pt-PT">s de anos tiveram que passar para compr</span></span><span><span lang="pt-PT">e</span></span><span><span lang="pt-PT">endermos a import</span></span><span><span lang="pt-PT">â</span></span><span><span lang="pt-PT">ncia, também, de narrar os cuidados, de pôr nome às cuidadoras, às fornecedoras de alimento, </span></span><span><span lang="pt-PT">às sandadoras que não foram à faculdade de medicina e mesmo assim envolv</span></span><span><span lang="pt-PT">er</span></span><span><span lang="pt-PT">am em faixas pernas e braços quebrados. Isso faz, como a Margaret Mead, Aurora Marco.</span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT"><br /></span></span></p><p align="justify" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT"><b>Parada </b></span><span lang="pt-PT"><b>5</b></span><span lang="pt-PT"><b>: </b></span><span lang="pt-PT"><b>Pombal</b></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Pablinho, faz-nos uma foto a papá e mamã, anda, disse um dia Aurora ao filho no Dolmem de Ageitos. E Pablinho apanhou por vez primeira a câmara e fotografou a história e a mamã. Pablinho, e por que não nos gravas a passejar por entre as casoupas, anda?, disse Aurora ao filho outro dia em Baronha. E Pablinho apanhou por primeira vez a outra câmara, a de vídeo. E brincou com ela e gravou estas pedras, e fez macros e micros e picados e pendurou a câmara daquele pinheiro para provar o plano zenital e aprendeu a cinear e foi ele que pediu, Aurora, mamai, e ajudas-me a contar o conto dos torreiros?, e Aurora escreveu o conto do torreiro de Sálvora, do torreiro de Ons, dos torreiros todos que já não são porque estes faróis já só querem máquinas. Começou aí um caminho umbilical de ida e volta, onde mãe e filho juntaram artes, ela as letras, ele as imagens.</span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqUkRtIys-145Bq4ODEDfn1S8quANcOPbbOvTgFRFJNgqGumyBW6-99dhubIAYvEHE2_Yhxa8GEm7hXfLmnZjfCAO1maDRcK_r3Vo8baTXvmH0uQYLHGawJ7lFUUcUGCV9AgEmMAPUZYLUIeJH6XmzyDV1cW8JTk1HnR7LFJto1PMDVbOU8LugVc0IZpM/s600/dolmen.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><span style="font-size: x-small;">(Fotografía Pablo Ces)</span><img border="0" data-original-height="337" data-original-width="600" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjqUkRtIys-145Bq4ODEDfn1S8quANcOPbbOvTgFRFJNgqGumyBW6-99dhubIAYvEHE2_Yhxa8GEm7hXfLmnZjfCAO1maDRcK_r3Vo8baTXvmH0uQYLHGawJ7lFUUcUGCV9AgEmMAPUZYLUIeJH6XmzyDV1cW8JTk1HnR7LFJto1PMDVbOU8LugVc0IZpM/s320/dolmen.jpg" width="320" /></a></div><p><span style="font-family: georgia;"></span><span style="font-family: georgia;"> </span></p><p><span style="font-family: georgia;"> <span lang="pt-PT">E Pablinho, acompanhas-me, que ando à procura de guerrilheiras? </span><span lang="pt-PT">Só tenho um nome, </span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Enriqueta Otero Blanco, mas vaiamos polas portas e perguntemos</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">,</span></span></span><span lang="pt-PT"> g</span><span lang="pt-PT">ravas-nos? E vens à Cidade da Selva? E gravas a Casa da </span><span lang="pt-PT">Fortaleza</span><span lang="pt-PT">? E atendes a Chelo, para que fique a sua voz, a sua dignidade, a sua história. </span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Chelo ía armada. Camiñaba durante horas cargada co macuto como os seus compañeiros en días de intensas nevadas. </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> </span></span></span></p><p><span style="font-size: x-small;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> <br /></span></span></span></span></p><p><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Vivía </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>nos chozos da Cidade da Selva, </span></span></span><span></span><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>en Casaio, no medio da precariedade. </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Nes</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">s</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">as casoupinhas precárias tinham cova os fugidos. E as fugidas. </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Ela e a súa irmá Antonia foran enlaces desde que os seus irmáns se botaran ao monte no 1939. E chegou un momento no que tivo que escoller entre subir ela tamén ou morrer<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote7sym" name="sdfootnote7anc"><sup>7</sup></a>. </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">Que não, </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span><span lang="pt-PT">que não era as queridas dos guerrilheiros, nem as amantes, nem as suas amancebadas. Eram mulheres com alto compromisso político e social. </span></span></span></span></p><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">E Pablo Ces gravou. Cá na Cidade da Selva, o refúgio de guerrilheiros nos montes de Casaio. Nestas casoupinhas precárias tinham cova os fugidos. E as fugidas. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitWns3MDWqb8583Z37_p7D428noxqI-e6eSGt0UM5YnsI7R-IqYGFm9KLljWawXmzSlPlLV0KSltHd4EbbI27P_n-2hPasX7RD0LnjxJGQMXGF05knLj3kzkoJ01rD0KW24YJJjNc7Ny0IwnroT-Y4ijt-i25ElwLByQAF7cSVT07zGcppz5Itquk3o1k/s1600/roteiro%2013.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEitWns3MDWqb8583Z37_p7D428noxqI-e6eSGt0UM5YnsI7R-IqYGFm9KLljWawXmzSlPlLV0KSltHd4EbbI27P_n-2hPasX7RD0LnjxJGQMXGF05knLj3kzkoJ01rD0KW24YJJjNc7Ny0IwnroT-Y4ijt-i25ElwLByQAF7cSVT07zGcppz5Itquk3o1k/s320/roteiro%2013.jpeg" width="320" /></a></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span style="font-size: x-small;">(Fotografía Eva Teixeiro)</span></span><br /></div><div><span style="font-family: georgia;"> </span><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">E juntos arrebataram <i>As silenciadas</i> da mudez, que só havia uma ou duas e Aurora Marco contou-nos mais de 200. E permitiram-nos a outras chegar a elas, como cheguei eu quando escrevia o meu <i>seique:</i></span></p><p align="center" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black; font-family: georgia;"><b>empatia</b></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black; font-family: georgia;">quando escuito a chelo rodríguez, guerrilheira, contar com bágoas nos olhos no documentário <i>as silenciadas</i>, como os guarda civis chegaram à sua casa na aurora de um novo dia, como entraram na alcova de seu pai e sua mãe para moê-los a paus, não sem antes chamá-la puta a ela, e como ali os deixaram, na mesma cama, quase que por mortos, a imaginação leva-me ao tio manuel e ao <i>abuelito</i> e à bisavó casilda. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black; font-family: georgia;">em soulecim, na casa chamada fortaleza, a diferença de portaris, quem malhava não era o filho<i>.</i></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><b>PARADA </b><b>6</b><b>: </b><b>Lavadoiro</b><b> </b><b>de Pedrim</b></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">A este lavadoiro, cá no lugar de Leira, em Ordes, tem acompanhado centas vezes Aurora à avó Carmen. A velha deixava que a cativa esfregara os panos pequenos em quanto reservava para si os lenços, as camisas, as peças delicadas. O som rítmico dos golpes, os contos com as vizinhas, retorcer as sabas e pôr a clareio nas silveiras. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh0UlhOTjy-EqKal_M1JoGzUWV6rckF-BM2RKn7AIsz_16R8m5fd1eMKMgQKqaHRMXyce80AosICYF3KI1P33vQNDalQrj30i4LktmD6choveeLPJ-Te1ZD_NmmOuY2OGNY6kCb6ZGmI-OEho0pDEqNqsAP18Gd0EqpqoLqxPXFnizW2W9yLa5WCIGsW0c/s800/lavadoiro.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="450" data-original-width="800" height="180" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh0UlhOTjy-EqKal_M1JoGzUWV6rckF-BM2RKn7AIsz_16R8m5fd1eMKMgQKqaHRMXyce80AosICYF3KI1P33vQNDalQrj30i4LktmD6choveeLPJ-Te1ZD_NmmOuY2OGNY6kCb6ZGmI-OEho0pDEqNqsAP18Gd0EqpqoLqxPXFnizW2W9yLa5WCIGsW0c/s320/lavadoiro.jpg" width="320" /></a></span></div><div style="text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span></span><span> </span><span style="font-size: x-small;">(Fotografía Pablo Ces)</span><br /></div><span style="font-family: georgia;"> </span><p></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">A</span><span lang="pt-PT">cordou-lhe esta cena quando soube de Brígida Mu</span><span lang="pt-PT">ñ</span><span lang="pt-PT">iz </span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Suárez, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>da “Sociedade La Fraternidad” de Boiro<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote8sym" name="sdfootnote8anc"><sup>8</sup></a>. Unha labrega do lugar de Triñáns que, a partir de marzo de 1936, a raíz das eleizóns da Frente Popular, formou parte da corporación municipal de Boiro, como única muller, en representación do Partido Socialista. </span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span><span lang="pt-PT">Uma das preocupa</span></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span><span lang="pt-PT">ções</span></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span><span lang="pt-PT"> de Brígida como concelheira, no pouco tempo que pôde exercer, foi a da criação de fontes e lavadoiros no município, para facilitar o trabalho das mulheres: como aquela neandertal anônima, cuidar de que podamos chegar à água; outra preocupação: o mercado de abastos e o matadoiro municipal: como aquela neandertal anônima, cuidar de que podamos chegar ao alimento.</span></span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span> </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span>Cando a sublevación, foi paseada por todo Boiro, coa cabeza rapada e as siglas UHP pintadas na fronte, embargáronlle as vacas e estivo detida arredor dun mes no concello. </span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span>Foi este o castigo exemplar para quem quis exercer a civiliz</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span>a</span></span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span>ção, quer dizer, o cuidado.</span></span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span></span></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6eMs1rK4whJza4MCcvQ_qI85T_kn2MR1ZO-1M8QUOd_UI1B5X38xPjkfi5ExIzvSMiGYzM6LHlxGEJ3V_znObRIrw-XcBIjHWh_ZGfEcrIfYlnfL7DnKXq1JyfHwrYBvYqMXi5m-Rtmsw24_p8jbDdqGZEuNzZuYNlEq1kyYGDYJGG5vmkeFenVnqQGg/s1600/roteiro%2011.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="721" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh6eMs1rK4whJza4MCcvQ_qI85T_kn2MR1ZO-1M8QUOd_UI1B5X38xPjkfi5ExIzvSMiGYzM6LHlxGEJ3V_znObRIrw-XcBIjHWh_ZGfEcrIfYlnfL7DnKXq1JyfHwrYBvYqMXi5m-Rtmsw24_p8jbDdqGZEuNzZuYNlEq1kyYGDYJGG5vmkeFenVnqQGg/s320/roteiro%2011.jpeg" width="144" /></a></span></span></span></span></div><div style="margin-left: 240px; text-align: left;"><span style="font-size: x-small;"> (Fotografía Patricia Porto)</span><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> </span></span></span><br /></div><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"><span> </span></span></span></span><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Aurora Marco tem abordado em várias das suas obras os decisivos avanços da mulher galega na II República espanhola, o seu posterior papel sobres</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>s</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>a</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>len</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>te na resistência, e o discurso de ridiculizaç</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>ão</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> e esc</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>árnio</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span> lançado polos franquistas contra aquelas que não se rendiam<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote9sym" name="sdfootnote9anc"><sup>9</sup></a>. E Brígida aboia na sua memória, peixinho a borbulhar dignidade, cada vez que se achega a um lavadoiro, o de Leira, o de Santo António, o do Meio, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>o de Pedrim</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>. Agora aboia também em todas nós: Brígida Muñiz Suárez.</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><b>P</b><b>ARADA </b><b>7</b><b>: </b><b>Mesa </b><b>de merendeiro</b></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">A mim, ratinha de andéis, estantes e arquivos, “</span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>pedagogo con saias, bachillera, necia e insufrible”<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote10sym" name="sdfootnote10anc"><sup>10</sup></a>,</span></span> <span lang="pt-PT">são duas as bibliotecárias que me vêm sempre à cabeça: uma, a mártir, Juana Capdevielle. Integrante nos tempos republicanos do Corpo de Arquiveiras e Bibliotecárias, dirigiu duas das mais prestigiosas bibliotecas de Madrid: a do Ateneo e a da Faculdade de Letras. Como boa cuidadora civilizada mostrou interesse em potenciar as bibliotecas hospitalares. E como boa feminista defendeu publicamente outra maneira de amar, defrontando-se a Novoa Santos, médico, deputado e reitor que defendia a </span><span lang="pt-PT">nossa </span><span lang="pt-PT">inferioridade e incapacidade </span><span lang="pt-PT">como</span><span lang="pt-PT"> mulheres. Juana foi assassinada numa gávia de Rábade, após suportar o assassinato do seu homem. </span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">A outra bibliotecária que vem a mim é María Moliner. Também integrante do Corpo de Arquiveiras e Bibliotecárias. Implicada nas Missões Pedagógicas republicadas, </span><span lang="pt-PT">foi </span><span lang="pt-PT">cuidadora civilizada que se preocupou de organizar as primeiras Bibliotecas Ambulantes, para nos facilitar o acesso universal à cultura. Porque a cultura é como os Montes Universais que na</span><span lang="pt-PT">s</span><span lang="pt-PT">ceram a Aurora: de todas. María Moliner foi arrebatada do seu trabalho e exilada na cozinha, perna quebrada e na casa. E mesmo assim cuidou de nosoutras, criando, nesta mesa, entre potas, </span><span lang="pt-PT">testos</span><span lang="pt-PT"> e </span><span lang="pt-PT">patacas</span><span lang="pt-PT"> por pranar, um dicionário exemplar. </span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">Ao seu pé sentou Aurora, </span><span lang="pt-PT">c</span><span lang="pt-PT">otovelo</span><span lang="pt-PT"> com c</span><span lang="pt-PT">otovelo</span><span lang="pt-PT"> atendeu a como María redigia as suas palavras, uma a uma caçadas nos livros, pescadas no ar das praças e ultra-marinos, arrancadas dos ensaios clandestinos. Ao pé de María estudou Aurora dicionários. E </span><span lang="pt-PT">foi ela quem, seguindo os passos da precursora, </span><span lang="pt-PT">acadou</span><span lang="pt-PT"> a fa</span><span lang="pt-PT">ç</span><span lang="pt-PT">anha: retirar do mercado u</span><span lang="pt-PT">m</span><span lang="pt-PT"> dicionário sexista. </span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Minha senhora, só por isso já mereces este dia!</span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: georgia;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjErO2mAuhgDLxyaCdDwz34Dm1p5rgb1JY0iV1-4tVbACYHhKgqnOa3ARTmVfoKOOXX0bdTkhahziEK6NAWQrBfiGhmsHjUlpCogHj4gZY7xfXUO85-sifxlTQKo7OaPgBsVLplYr3Z7GXrxtuNV23epIAWQFV6mvMUtGuK0y8nGbNvFGwqLFmZzzjXZj4/s1600/Roteiro%208.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1200" data-original-width="1600" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjErO2mAuhgDLxyaCdDwz34Dm1p5rgb1JY0iV1-4tVbACYHhKgqnOa3ARTmVfoKOOXX0bdTkhahziEK6NAWQrBfiGhmsHjUlpCogHj4gZY7xfXUO85-sifxlTQKo7OaPgBsVLplYr3Z7GXrxtuNV23epIAWQFV6mvMUtGuK0y8nGbNvFGwqLFmZzzjXZj4/s320/Roteiro%208.jpeg" width="320" /></a></span></div><span style="font-family: georgia;"><br /> </span><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Se o ano 1992 foi um fito nas Espanhas, o ano 1991 foi-no na didática das línguas, pois foi nesse ano em que Aurora Marco fez uma análise do sexismo nos dicionários escolares para dar com pérolas como que uma MULHER é uma <i>fémea de animal que pensa e fala</i>. Após apresentar o seu trabalho, Xerais retirou o Dicionário Básico de Lingua Galega analisado. Mesmo assim, a nossa senhora foi ridiculizada polos autoros do produto<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote11sym" name="sdfootnote11anc"><sup>11</sup></a>, dizendo dela coisas como que só reparava na anedota ou que o seu eram parvadas de feministas. O mesminho que escuitou antes a Moliner dos senhores acadêmicos. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT"><b>PARADA </b></span><span lang="pt-PT"><b>8</b></span><span lang="pt-PT"><b>:</b></span><span lang="pt-PT"><b> </b></span><span lang="pt-PT"><b>Anfiteatro</b></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Neste Sala de Atos do Museu do Povo Galego assistiu Aurora Marco ao Primeiro Congresso Internacional das Irmandades da Fala. E sem fala ficou. Depois de atender a todas as mesas e palestras viu como ninguém oferecera praticamente nomes de mulheres ativistas nessas irmandades. As poucas que eram citadas eram as já conhecidas: María Miramontes, eterna esposa de, Corona González, Amparo López Jean. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Também, nesses messes do centenário ,me surpreendera a mim tamanha escaseza. E escrevim alguns poemas, como este para uma das muitas mestras represaliadas, a quem lhe foi extirpado o seu título, e que botou onze anos, onze, sem sair da casa: </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><i><b><span style="font-family: georgia;">elvira bao </span></b></i></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">é só um passinho </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">tenta com os tentos </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">apoia-te nos muros </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">deixa-te ir pola fenda </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">que cai na porta </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">é só um passinho </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">pousa sem pavor </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">sem espanto </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">mas pousa </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">com cautela </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">um pé atrás do outro </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">isso é </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">fazer caminho </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">lembra </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">é só um passinho </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">trespassar a soleira </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">e sentir </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">sentir a tarde </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">a refrescar os cotos </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">das amputadas asas </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">tantos messes depois </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 240px;"><span style="font-family: georgia;">tantos anos depois. </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">Mas, enquanto eu poetava, Aurora Marco remexia papeis como levava fazendo durante toda a sua vida investigadora e feminista: </span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Foi </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>(tarefa) </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>longa e fatigosa, si. A finais dos 80 comecei un traballo de respiga perseverante nas hemerotecas, cuxos fondos estaban sen dixitalizar naquela altura, o que esixía unha consulta demorada e cansa –exemplar por exemplar, folla por folla– na procura da presenza feminina: un poema, un artigo; a referencia dunha conferencia, da estrea dunha peza de teatro, dun poemario, dunha novela; a noticia dunha actuación musical, dunha exposición... Un material de gran valor que foi enchendo cadernos e cadernos e que deu lugar, completado con outras fontes –entre elas as orais–, a unha parte considerábel da miña produción posterior, corrixido e aumentado, cando foi posíbel encontrar máis información<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote12sym" name="sdfootnote12anc"><sup>12</sup></a>.</span></span></span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">E assim, durante quatro anos, mergulhou em arquivos, rev<span lang="pt-PT">istas, jornais, falou e falou e falou com famílias, para trazer-nos refulgentes, centas irmandinhas que foram pioneiras, elas sim, no ativismo político. Eram duras e rebeldes, posicionadas contra as injustiças, mas recebidas com banalidade, coma nosoutras tantas vezes, polos que deveram exercer de companheiros de luita: </span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><i>Pero a nota máis simpática douna unha señorita que falou em nome da seición feminina da Irmandade. Esta siñorita, nova e fermosa, co’as meixelas roxas e os seus ollos conqueridores e escintilantes efeito da xenreira que sintía, esprexou a dor das mulleres dinas ante o fusilamento das irmás labregas na aldea de Sofán. Foi moi gabada</i><a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote13sym" name="sdfootnote13anc"><sup>13</sup></a>.</span></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span lang="pt-PT">Um grupo organizado de mulheres protesta publicamente polo assassinato de </span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>Josefa Bolón Mato, María Caamaño Pallas, Carmen Veira Souto e María Serrano Paz, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span>e o que resta delas para o futuro são uns olhos escintilantes, </span></span></span></p><p align="justify" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Por isso continuamos a precisar de ti, Aurora Marco.</span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8A1ZrrTAWTiVY9Xr8jdUwxrG-Y2ag6tZiQFJJueXzEfhGSfH0LLTfxXVXgWGL9QHpKLbEoW79j1CWI_eIGXEQuxl2jj9uF9o_CkdwEpuk3rsBxhUftxDAedXiNn1N_wgybcvMnjTOSVGXK9YECobTiwcM5Olz0ozGEZ8XEicw4DJNWMyO17S9N0q-uW8/s1000/Aurora.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="562" data-original-width="1000" height="235" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj8A1ZrrTAWTiVY9Xr8jdUwxrG-Y2ag6tZiQFJJueXzEfhGSfH0LLTfxXVXgWGL9QHpKLbEoW79j1CWI_eIGXEQuxl2jj9uF9o_CkdwEpuk3rsBxhUftxDAedXiNn1N_wgybcvMnjTOSVGXK9YECobTiwcM5Olz0ozGEZ8XEicw4DJNWMyO17S9N0q-uW8/w419-h235/Aurora.jpg" width="419" /></a></div><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span> </span><span style="font-size: x-small;">(Fotografía Pablo Ces)</span><br /><span style="font-family: georgia;"><br /></span><p></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: page; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 280px;"><span style="font-family: georgia;"><i><b><span> </span>FIM</b></i></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Lembremos os nomes todos: </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Concepción Sáiz Otero, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">María Barbeito Cerviño, luzinha </span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Antonia de la Torre Martínez, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Margaret Mead<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Juana Capdevielle<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">María Moliner<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Mariví Villaverde<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Teresa Alvajar<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Joaquina Dorado<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Carmen Tagüeña<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Dora Carcaño<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Silvia Mestre<span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Enriqueta Otero Blanco, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Chelo Rodríguez, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Antonia Rodríguez, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">Brígida Mu</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">ñ</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">iz </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">Suárez</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">María Miramontes, luzinha </span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Corona González, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Amparo López Jean, luzinha </span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="color: black;"><span style="font-family: georgia;">Elvira Bao, luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Josefa Bolón Mato<span style="color: black;">, </span><span style="color: black;">luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">María Caamaño Pallas<span style="color: black;">, </span><span style="color: black;">luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;">Carmen Veira Souto<span style="color: black;">, </span><span style="color: black;">luzinha</span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;">María Serrano Paz</span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">, </span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;">luzinha</span></span><span style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal;"><span style="color: black;"></span></span></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: georgia;"><br /></span></p><p align="justify" style="font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-ligatures: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; line-height: 16px; margin-bottom: 0cm; orphans: 2; widows: 2;"><span style="font-family: georgia;"><i>Esta moitedume de luzinhas representa o povo, que nunca nos atraiçoou, a energia colectiva, que nunca perece, e em fim, a esperança feminista, que nunca cansa. Essa infinita moitedume de luzinhas representa o que fomos, o que somos e o que seremos sempre, sempre, sempre<a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote14sym" name="sdfootnote14anc"><sup>14</sup></a>.</i></span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div id="sdfootnote1"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote1anc" name="sdfootnote1sym" style="color: navy;">1</a>Otero Pedrayo, Ramón: Historia de Galicia, pág. 37.</p></div><div id="sdfootnote2"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote2anc" name="sdfootnote2sym" style="color: navy;">2</a>Versão amputada e nossa do discurso <i>Alba de Grória</i>, de Castelao: <a href="https://youtu.be/0TzduLWOVwE" style="color: navy;">https://youtu.be/0TzduLWOVwE</a></p></div><div id="sdfootnote3"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote3anc" name="sdfootnote3sym" style="color: navy;">3</a>https://praza.gal/cultura/as-mulleres-de-hoxe-non-chegamos-ata-aqui-por-xeracion-espontanea-houbo-outras-que-o-fixeron-antes</p></div><div id="sdfootnote4"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote4anc" name="sdfootnote4sym" style="color: navy;">4</a>https://praza.gal/cultura/as-mulleres-de-hoxe-non-chegamos-ata-aqui-por-xeracion-espontanea-houbo-outras-que-o-fixeron-antes</p></div><div id="sdfootnote5"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote5anc" name="sdfootnote5sym" style="color: navy;">5</a>https://www.aelg.gal/centro-documentacion/autores-as/aurora-marco/paratextos/7193/la-carcel-de-las-guardianas-de-la-memoria</p></div><div id="sdfootnote6"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote6anc" name="sdfootnote6sym" style="color: navy;">6</a>https://praza.gal/movementos-sociais/teresa-alvajar-volve-a-casa</p></div><div id="sdfootnote7"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote7anc" name="sdfootnote7sym" style="color: navy;">7</a>https://praza.gal/cultura/las-guerrilleiras-eran-mulleres-cun-compromiso-politico-inequivocor</p></div><div id="sdfootnote8"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote8anc" name="sdfootnote8sym" style="color: navy;">8</a>http://culturagalega.gal/album/mulleres_e_a_memoria_historica.php</p></div><div id="sdfootnote9"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote9anc" name="sdfootnote9sym" style="color: navy;">9</a>https://www.galizalivre.com/2022/02/15/o-odio-fascista-contra-a-mulher-organizada-o-caso-de-brigida-muniz/</p></div><div id="sdfootnote10"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote10anc" name="sdfootnote10sym" style="color: navy;">10</a>https://praza.gal/cultura/las-mulleres-actuais-non-partimos-de-cero-as-que-nos-precederon-deixaron-a-leira-decruadar</p></div><div id="sdfootnote11"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote11anc" name="sdfootnote11sym" style="color: navy;">11</a>https://praza.gal/cultura/as-mulleres-de-hoxe-non-chegamos-ata-aqui-por-xeracion-espontanea-houbo-outras-que-o-fixeron-antes</p></div><div id="sdfootnote12"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote12anc" name="sdfootnote12sym" style="color: navy;">12</a>https://praza.gal/cultura/as-mulleres-de-hoxe-non-chegamos-ata-aqui-por-xeracion-espontanea-houbo-outras-que-o-fixeron-antes</p></div><div id="sdfootnote13"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote13anc" name="sdfootnote13sym" style="color: navy;">13</a>Aurora Marco: <i>Irmandiñas</i>, Laiovento, 2020, pág. 47.</p></div><div id="sdfootnote14"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.3333px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" href="#sdfootnote14anc" name="sdfootnote14sym" style="color: navy;">14</a>Versão amputada e nossa do discurso <i>Alba de Grória</i>, de Castelao: <a href="https://youtu.be/0TzduLWOVwE" style="color: navy;">https://youtu.be/0TzduLWOVwE</a></p></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-32086827491320098222023-08-15T07:13:00.006+01:002023-08-15T07:13:26.535+01:00Dos ecos ás voces . Manifesto<span style="text-align: justify;"><table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: right;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP2je7bbquNSIbWIpcXOd8iGSF3Ga_RDMitqdtXYK0gtQEEPdSZ1-nuIBkmQ_drNIW0zlktSBaS-gUzvX7kVzjBccdq2JtHhZzbpzCYy9jt3nXfQyWKNUUKf5VL7ygGhjXVfIsXX3ErQY38yywTwAgBxxAiSMt-ABsA_9w01y1VWbrZLoUwCpfsxTNcMI/s433/16-crop-u147504.jpg" imageanchor="1" style="clear: right; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="360" data-original-width="433" height="266" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgP2je7bbquNSIbWIpcXOd8iGSF3Ga_RDMitqdtXYK0gtQEEPdSZ1-nuIBkmQ_drNIW0zlktSBaS-gUzvX7kVzjBccdq2JtHhZzbpzCYy9jt3nXfQyWKNUUKf5VL7ygGhjXVfIsXX3ErQY38yywTwAgBxxAiSMt-ABsA_9w01y1VWbrZLoUwCpfsxTNcMI/s320/16-crop-u147504.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">imaxe da web de Aurora Marco</td></tr></tbody></table><br /><div style="text-align: justify;">Vivimos perseguidas pola ladaíña: “non houbo mulleres”. Se pola historia patriarcal occidental fose, seriamos “simplemente” as recolectoras irrelevantes fronte ao poderoso cazador. Vivimos perseguidas pola ladaíña: “non hai mulleres”. Aínda a día de hoxe vémonos na obriga de buscarnos, as unhas ás outras, tendendo a man. En calquera acto, aínda segue sendo máis urxente ca nunca nomear as mulleres, porque axiña a historia patriarcal nos fai desaparecer do discurso e dos espazos. </div></span><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Entre esa ladaíña, porén, intuímos durante moito tempo os ecos. As historias das mulleres que se agochan nas familias, nas notas a pé de páxina, nos anexos pequenos dos libros. Un coro de murmurios que foi silenciado e reducido á mínima expresión, un silencio que nos deixa orfas de pasado, que desposúe as valentes do dereito á honra presente. Que nos deixa sen memoria. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Na corrente dos ecos, porén, sempre hai algunha que escoita. E que non só escoita, senón que é quen de utilizar as ferramentas do amo para desfacerlle a casa, que coñece os útiles da disciplina (o arquivo, os documentos, as entrevistas, os vestixios) para facer dos murmurios, voces. Para recuperar de xeito minucioso e devolvernos a todas nós os traballos, as arelas, os sufrimentos, os logros e o orgullo das que viñeron antes. Elas son quen de retirar o cascallo da historia patriarcal, de desenterrar a foxa común da desmemoria daquelas que nos precederon. É un traballo arduo e interminable. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Facer falar as voces das devanceiras rebeldes é unha cousa, facer que canten, outra aínda máis emocionante. A Nosa Señora das Letras 2023 é batuta firme que, fronte a ladaíña e o murmurio, compón unha sinfonía clara: ou nós mesmas nos mantemos vivas na memoria ou ninguén o fará por nós. E por iso este ano, para recoñecer ese traballo inxente de facer cantar as voces das pasadas en sinfonía estrondosa, seremos as presentes quen cantemos con feitos, documentos, memoria e homenaxes o traballo da Nosa Señora das Letras 2023: <b>AURORA MARCO.</b></div><div><br /></div><br />Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-73278785477622730362023-08-15T07:07:00.006+01:002023-08-15T07:16:58.220+01:00 Aurora Marco, referente na investigación histórica<p><span style="orphans: 2; widows: 2;"></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: left;"><div><table cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: justify;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwsiSNna55-S-akpho2qNm9I3wj5SzBIYXddJb0DrJ_aR7oC3QR5HOTZ6qYL7aNianfRaUYsQWoZqfaZjnZw6CyQqOaMHnN7B3m9wUMi0VX-TZ0BXKsNC4xF4OrhZ9ZYSlVvBxFYwpB4x0OGzC483Dwa_g55aaFeYAns0Ya8hQ6v-WKW6kV_aEONsML_s/s360/6encontromulleres323x360.jpg" style="clear: left; margin-bottom: 1em; margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="360" data-original-width="322" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjwsiSNna55-S-akpho2qNm9I3wj5SzBIYXddJb0DrJ_aR7oC3QR5HOTZ6qYL7aNianfRaUYsQWoZqfaZjnZw6CyQqOaMHnN7B3m9wUMi0VX-TZ0BXKsNC4xF4OrhZ9ZYSlVvBxFYwpB4x0OGzC483Dwa_g55aaFeYAns0Ya8hQ6v-WKW6kV_aEONsML_s/w286-h320/6encontromulleres323x360.jpg" width="286" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Foto da web de Aurora Marco<br /><br /></td></tr></tbody></table><div style="text-align: justify;">Ao escoitar o nome de Aurora Marco vénme á cabeza Chelo Rodríguez, as guerrilleiras e as irmandiñas; e tamén Noia, O Confurco e Miñortos. Porque para min, como investigadora e compañeira da Cátedra de Memoria Histórica da UDC, Aurora é a referente que lle pon voz ás invisibilizadas, a que recupera ás esquecidas e ás silenciadas, a Republicana de Honra do Barbanza.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Vivimos nun mundo machista que ao longo da Historia ocultou o papel das mulleres na sociedade de maneira individual, colectiva e profesional. Un labor de censura e privación de liberdades na que os ilustrados fomentaron a desigualdade e o franquismo potenciou, relegándonos ao ámbito doméstico e familiar. Por iso, desde as últimas décadas agroman novos estudos de xénero que tratan de reescribir a Historia. Con todo, no último cuarto do século XX os nomes propios de mulleres postos en valor eran poucos, igual que as biografías e as monografías temáticas. Ademais, as obras que había, moitas realizadas por homes, non adoitaban ter un enfoque feminista. E é por isto polo que me vou centrar no 'Dicionario de Mulleres Galegas' que a profesora Aurora Marco López publicou en 2007.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Á hora de realizar unha investigación histórica adoitamos partir dunha diagnose previa na que establecemos as pautas xerais do traballo, buscamos información e consultamos publicacións sobre o tema de estudo. Segue logo un arduo traballo de campo con entrevistas e pescudas en arquivos e bibliotecas tanto públicas como privadas. Por último, unha complexa fase de gabinete na que clasificamos, organizamos, redactamos, editamos imaxes e damos forma a un produto final, ben sexa unha entrada web, un artigo ou un libro.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Neste proceso, os avances tecnolóxicos facilítannos a investigación a especialistas, abríndoa a todo tipo de usuarias. Pero no pasado século estes progresos nin tan sequera se albiscaban. Así, non podiamos aproveitarnos dunha rede galega de bibliotecas públicas, cada vez máis completa; os préstamos interbibliotecarios estaban restrinxidos; as fotocopias nos arquivos eran un privilexio ao alcance de moi poucas persoas; e as solicitudes de reproducións por correo postal infrecuentes. Por outra banda, para consultar publicacións especializadas e documentos tiñas que desprazarte ao lugar no que se conservara esa fonte para vela in situ. E outro tanto ocorría coas cabeceiras galegas das hemerotecas, que estaban sen dixitalizar ou, como moito, accesibles nun soporte fotográfico tipo microfilme e microficha que non permitía a cómoda busca por texto libre grazas ao recoñecemento óptico de caracteres (OCR). Iso facía que a procura de información fora dificultosa, vendo de vagar as publicacións que te interesaban e deixándote os ollos na pantalla do lector.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Relacionado con isto último, a Biblioteca de Galicia puxo en marcha cara a 2011 a Galiciana, unha hemeroteca dixital que conta cun importante fondo bibliográfico e hemerográfico. Se accedemos á web e buscamos os termos "Aurora Marco" aparecen cinco entradas. Tres delas refírense aos goles que marcou o desaparecido equipo de fútbol vigués "Aurora". Asoutras á nosa protagonista, sendo a primeira de 1970 con motivo da lectura da súa tese de licenciatura en Filosofía e Letras xunto varias compañeiras e compañeiros. Facendo o mesmo na hemeroteca restrinxida de 'La Voz de Galicia', aparécennos 1885 noticias que inclúen as palabras clave "Aurora Marco" entre 1972 e 2023. Na máis antiga, a xornalista Victoria Armesto, Totora, cítaa nun artigo dedicado á creación da primeira cátedra de Lingüística e Literatura Galega da USC. Pero para saber a que se refiren as restantes, teriamos que abrir páxina a páxina e ler de que tratan. E esa sería a parte que nos levaría algo máis de tempo.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Cando Aurora iniciou o seu traballo por volta de 1980, as escaseza de fontes escritas levouna a partir case de cero, empregando criterios diferentes aos usados para biografías masculinas. Comezou cun exhaustivo baleirado de fondos bibliográficos de monografías, catálogos, xornais e revistas localizando mulleres en artigos e novas sobre actividades, exposicións, publicacións, actuacións ou conferencias. Tivo que apoiarse tamén na documentación de arquivos e nas entrevistas a testemuñas, principal fonte de transmisión oral que lle permitiu aproximarse á realidade de moitas outras cuxos nomes non estaban plasmados en papel.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Logo dunha fonda e longa pescuda, virían períodos nos que clasificou e organizou a información, corroborou datos, ampliou outros e fixo correccións. Todo un proceso para redactar centos e centos de biografías e darlle forma a unha obra pioneira, pois un dos puntos fortes do "Dicionario de Mulleres Galegas" é que se trata do primeiro compendio exhaustivo publicado na nosa terra. Outras das súas fortalezas atópanse na metodoloxía usada e no rigoroso traballo de investigación.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">A compilación recolle preto de 2000 voces de músicas, actrices, políticas, monxas, escritoras, pintoras, nobres, tecedeiras, sindicalistas, guerrilleiras, mestras, deportistas, labregas, tradutoras... un amplo abano de mulleres desde as orixes ata 1975. Con biografías breves e non tan breves, completas ou máis incompletas polos motivos expostos, o "Dicionario"constitúe, nas súas propias palabras, "unha obra aberta" para futuras investigacións. E é así como se converte na fonte documental de referencia para outros estudos de xénero de ámbito nacional ou local. Por poñer un par de exemplos, Irene pasou de ser a porteira recollida por Aurora a converterse en Irene González Basante, unha lenda do deporte galego nada na Coruña en 1909 e falecida en 1928. Eu mesma coñecín á pintora Avelina Viñas Calvo grazas a que ela a citara antes, podendo ampliar a súa biografía -e a de outras moitas artistas- para o proxecto da Memoria das Mulleres do Concello de Pontevedra. E gustaríame pensar que nalgún momento as actrices de teatro noiesas que se recollen no "Dicionario" serán postas en valor.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Se outra das publicacións de Aurora Marco, "As Precursoras" (La Voz de Galicia, 1993), fora a encargada de abrirlle o camiño ao "Dicionario"; o "Dicionario de Mulleres Galegas fixo" o mesmo coas "Mulleres na Guerrilla Antifranquista Galega" (Laiovento, 2011) e coas "Irmandiñas" (Laiovento, 2020), agardando expectantes polas próximas novidades.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Unha máis que merecida e agardada homenaxe para a Nosa Señora das Letras 2023 pola súa contribución á Historia, ao Feminismo e á Cultura.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: right;">Carmela Sánchez Arines, Historiadora da Arte</div></div></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-34993508152321085972023-08-08T07:44:00.000+01:002023-08-08T07:44:10.931+01:00 Aurora Marco, por Lupe Martínez<div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijiIU4loasDaNhN1bTQZrxhIH4P7DOWkzC39Gmje0eBZcYqT3IVGmyR8Xbrdyb-CQ2jlvWAQ10vzNDbkSOV636gweetujaVnktqBoMvNBZr_lM-PVSN_L5JnL0Oo5omYOQZ9zZkpoR1VvL9r3QsGsxui4SGvIySy_3jr9y4QCN5O2ZNX7c4wFJuzFn5mw/s1024/1517435887170Mulleres_na_guerrilla_antifranquista_galega.jpg" imageanchor="1" style="clear: left; float: left; margin-bottom: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="673" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEijiIU4loasDaNhN1bTQZrxhIH4P7DOWkzC39Gmje0eBZcYqT3IVGmyR8Xbrdyb-CQ2jlvWAQ10vzNDbkSOV636gweetujaVnktqBoMvNBZr_lM-PVSN_L5JnL0Oo5omYOQZ9zZkpoR1VvL9r3QsGsxui4SGvIySy_3jr9y4QCN5O2ZNX7c4wFJuzFn5mw/s320/1517435887170Mulleres_na_guerrilla_antifranquista_galega.jpg" width="210" /></a></div><br />Non sei como nin por que, pero o certo é que tiven a sorte de verme inoculada co veleno da guerrilla antifranquista no País. Un País que, como en moitos outros eidos, foi punteiro nese fito histórico. Iso supón que queira devorar, literalmente, todo aquilo que se publica sobre o tema, o que tampouco é moito, ou a min así mo parece. Por iso, cando aló polo 2011 souben que a Mestra e Catedrática Aurora Marco, que con tanta xustiza está a ser recoñecida, publicaba un volume integramente adicado ás mulleres na guerrilla antifranquista, lisquei lixeira cara unha das miñas librarías de confianza para facerme coa obra.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Cando collín o libro entre as miñas mans non puiden evitar sorrir pola grata primeira impresión: a capa de cor morada xa presaxiaba que ía botar unhas cantas horas “mullereando”, no sentido empoderado do termo. Souben que, se ben a historia da guerrilla no campo de batalla e incluso teórico é eminentemente masculino, as mulleres non ían quedar relegadas á mera función de comparsas neste fito.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">530 páxinas onde se repasa minuciosamente ao longo de 26 capítulos o papel das mulleres na guerrilla, e da guerrilla en xeral. Por alí desfilan as irmás Rodríguez López, Chelo e Antonia, da familia dos infortunados Soulecín; Antonia Díaz López, rebaixada á categoría da perdida de Luis Trigo Chao O Gardarríos; María Pérez Mellid, dona do dono do monte, o mítico Benigno Andrade García O Foucellas; as irmás Gallego Abeledo; a mítica Manuela López Suárez, de Carres....e unha chea delas. Moitas máis están nomeadas, identificadas, biografadas....e outras moitas non, nin o estarán nunca por ser este un tema escuro, clandestino, turbio, vergoñento, doloroso.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Gústame que a autora antes de meterse en fariña, e que fariña!, lembre unha vez máis o papel das mulleres no franquismo e a consideración machista e nacionalcatólica que se tiña delas, e que faga un breve esquema do papel xenérico das mulleres dentro das guerrillas, ben incorporadas á vida no monte ou ben como guerrilleiras da chaira, papel este non suficientemente estudado nin valorado na súa xusta medida. Gústame que despois de centrarnos no tema cunha composición moi xenuína da situación, Aurora apunte sen contemplacións coa súa pistola Astra cargada con historias vividas e vívidas que trazan unha historia da guerrilla antifranquista a través do papel e da contribución das mulleres. Así, mullereando, non lemos, máis ben escoitamos coma se estivésemos ao lume dunha lareira negra negra coma a época que se retrata, os testemuños cargados de dor e tamén, xa é tempo, de fachenda por saber que se estaba no bando correcto. Falan os homes, falan por fin as mulleres e fálase de ambos; así se constrúe unha deleitosa historia da guerrilla no País.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">A autora, por riba, abusa claramente de todos nós, non sei que con consciencia ou non. O certo é que o libro amosa unha profusión de imaxes excelente: mulleres, homes, meniños, casas, refuxios. Todo é pouco. Asemade, a parte máis científica de Aurora deixase sentir no excelente traballo arquivístico no que se apoia para compoñer, insistimos, unha historia de mulleres nun fito no que tentaron esquecelas. Xa se encargou Aurora de que non fose tal.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: right;"><i>Mulleres na guerrilla antifranquista galega</i>, Aurora Marco (2011, Laiovento)</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: right;"><br /></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-74426909487867633182023-08-04T08:41:00.002+01:002023-08-04T08:41:44.653+01:00Aurora Marco, unha comadre galega, unha muller afouta, unha das imprescindíbeis<div style="text-align: justify;"><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="float: left; margin-right: 1em; text-align: left;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfABInvzPqj6Rmix42ibdwMAKevxSZaRwEhH68V7jJFnEWkl_yvIVhlvSJ7km77oZzoyLyXgxvUAG5AAklFv9p5GzOOS9hGgSmg-pwBUPT5Zobg0vckYjL3yu01bbsE75806A22tFAJmykaZmvztYtSEMgRkDXpiX1o512ddhE4wFAJWkq5aB4GjeTPVM/s1645/1275564710579Marco_Aurora_4.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1645" data-original-width="1101" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhfABInvzPqj6Rmix42ibdwMAKevxSZaRwEhH68V7jJFnEWkl_yvIVhlvSJ7km77oZzoyLyXgxvUAG5AAklFv9p5GzOOS9hGgSmg-pwBUPT5Zobg0vckYjL3yu01bbsE75806A22tFAJmykaZmvztYtSEMgRkDXpiX1o512ddhE4wFAJWkq5aB4GjeTPVM/s320/1275564710579Marco_Aurora_4.jpg" width="214" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;">Foto de Santos Díez <br />(Ollo de vidro-ACAB)</td></tr></tbody></table><br />Coido que coñecín a Aurora en Noia, e foi con Antón Avilés de Taramancos, amigo de ambas, poeta e taberneiro e polo que ambas sentiamos cariño, amizade e agarimo; Aurora escribiu un libro, no ano 2003, co título <i>Avilés de Taramancos. Un francotirador da fermosura</i>. Corrían os anos 1980... partillabamos tamén as dúas seren ensinante, ela na USC, como Catedrática de didáctica de lingua e literatura galegas, eu como profesora de historia... E logo, o tempo e os traballos leváronnos a vérmonos en moitos lugares e eventos. En Compostela, no grupo de traballo de igualdade do C.C.G, no proxecto do Álbum de mulleres. Nas actividades da Concellaría da muller, onde Aurora formaba parte dun grupo de teatro de Noia, que representou unha obra na sala Galán... en actividades da memoria histórica... nas actividades da comisión que traballou para conquerir que o legado de Carlos Maside estivese en Compostela.... Mais alén de todo iso, Aurora foi, é e será para min, unha grande mestra, unha historiadora que me permitiu coñecer, descubrir e saber tantas historias de vida das mulleres galegas que foron pioneiras, loitadoras e que abriron fiestras e luces polas que hoxe, nosoutras respiramos e camiñamos.</div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">A capacidade de traballo de Aurora é inmensa, e asemade o seu rigor na investigación e pescuda de datos, fotos, materiais, entrevistas etc... para mostrares a esas mulleres tan esquecidas e ocultas. Lembro con unha inmensa curiosidade, que logo foi alegría, a presentación do DICIONARIO DE MULLERES GALEGAS, obra de Aurora, no salón do Hostal de Compostela, nun mes de marzo do ano 2007, coa presenza dunha parte do goberno galego, e o salón ateigado de moitísimas mulleres. Son deses fitos que gardas no corazón por sempre. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Non vou faceres un relatorio de toda a obra de Aurora Marco, pero si querería referirme a algún dos libros que, para min, son imprescindíbeis de leitura e presenza nos anaqueis dunha biblioteca: <i>Mulleres na guerrilla antifranquista galega</i> (2011); <i>Teresa Alvajar Lopez. Memorias dunha republicana</i> (2012); <i>Elas</i> (2015); <i>Irmandiñas</i> (2020), e proximamente sairá unha obra sobre Carmen Sierra Domínguez, unha das pioneiras universitarias que traballou no Seminario de Estudos Galegos, este ano do seu centenario. Tamén traballou co audivisual, nunha biografía sobre Concha Castroviejo Blanco-Cicerón. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Isto non é mais que un curto percurso do labor de Aurora, que non me perdoaría se non citara os traballos que publicou sobre o seu querido mestre e profesor Ricardo Carvalho Calero... E aínda así, con tanto feito, Aurora disfruta do seu tempo na horta, no mar, nas festas, nas conversas de vagar do verán no seu territorio de Miñotos... será neste espazo da ría de Noia onde colle folgo para tanto traballo...? </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Os premios e recoñecementos que recibiu dan boa mostra do seu bo facer: Premio Tomás Barros, Premio Ánxel Fole, Premio Luis Tilve, Premio Sereo da Cultura, Premio Mulleres en Acción, Premio Galiza Mártir, Premio Mártires da liberdade, Premio Xoana Torres, etc... etc... </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Aurora Marco é pois unha galega das letras, como así o decidiu a plataforma feminista de crítica literaria A Sega e é xa unha das mulleres imprescindíbeis da cultura e a historia da Galiza... e que o siga sendo por moitos anos. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: right;">Encarna Otero Cepeda-Historiadora e Feminista</div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-57405065049722439862023-01-09T11:47:00.003+00:002023-01-09T12:48:07.311+00:00 Um senhor que passava por ali, por Susana S. Arins<p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLt3VFNVnnKgYFjuvvqU4FGRf7M8g7Ak6SwRhic4__t6jAUFkiNg67nDUrxpHMt8VfW4ObwHRHHeHU2fKwuBTFUHGRXaG8YlXV85Ll4M3LMS3d1uK5Qfg8sh6gKGQk8CMU2CAwSKa_ZkUUc71Q7UXpwbMrzGlO-804Cl2moFjKgYqQUoJvXOB3fX40/s2000/avo_fascista.jpeg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2000" data-original-width="1500" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiLt3VFNVnnKgYFjuvvqU4FGRf7M8g7Ak6SwRhic4__t6jAUFkiNg67nDUrxpHMt8VfW4ObwHRHHeHU2fKwuBTFUHGRXaG8YlXV85Ll4M3LMS3d1uK5Qfg8sh6gKGQk8CMU2CAwSKa_ZkUUc71Q7UXpwbMrzGlO-804Cl2moFjKgYqQUoJvXOB3fX40/s320/avo_fascista.jpeg" width="240" /></a></div><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: auto; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;"><br /></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: auto; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Celia, a filha de Ramón, o falangista bom, botou-me em cara que falasse de seu pai como isso, como um alcalde falangista. Ele era bom, ajudou muita gente. A outra não, repliquei eu ousadamente; esse é o caso, a uns ajudou, a outros danou, porque estava em posição de poder, de um poder ditatorial baseado na arbitrariedade. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Quando tivemos um segundo encontro, messes mais tarde, Celia, a filha do falangista bom, entre anedotas sobre o pai que eu meti na segunda edição do meu <i>seique</i>, contou-me algo que fez que a admire como nunca: sabes, ando a falar com as minhas amigas, peço-lhes que me contem a sua infância. E olha, agora percebo o que me dizias do meu pai e o poder. Eu não passei fame, pude estudar, mesmo tive aulas de piano. E elas, quase todas, tiveram neinices pobres e frias. As minhas amigas. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Celia estava a revisar o seu privilégio de filha de alcalde franquista. Sem culpas. Sem golpes no peito. Com escuita e aceptação.</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">O que não fez (em realidade todo o contrário) Inma López Silva no seu <i>Quen non ten un avó fascista?</i></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">A autora romanceia a história do seu avô Avelino López López, alcalde que foi de Santiso (A Corunha) entre os anos 1952 e 1979. Para isso combina capítulos em que explica o processo de pesquisa e interpreta a documentação (não) localizada com outros em que reflexiona sobre as implicações das descobertas e outros em que fantasia trechos da vida do protagonista. O objetivo da obra parece ser dignificar a figura do avô mas o que encontramos é uma tentativa de branqueamento tão desnecessária como desrespeitosa com a memória histórica: <span style="font-size: 11pt;">“...eu por fin escribía na terraza o libro sobre el. O libro sobre o meu avó fascista. // Borrei. // O libro sobre o meu avó” (pág. 36).</span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">A autora utiliza o tópico da humildade para reduzir, em paralelo, as figuras de avô-alcalde e a da neta-escritora, e fazê-las parecer vítimas quando em realidade exercem ambas desde o privilégio. O avô-alcalde foi-no 27 anos. E a neta-escritora, já o diz a lapela do livro, levou os principais prémios da literatura galega. Nem ele nem ela são marginais. Mas ambos são narrados desde a precariedade. Ele é um pobre de pedir que estudou dez anos em Santiago. Ela uma escritorzinha que dá perdas à sua editora porque insiste em escrever sobre teminhas que ninguém lê, como a memória histórica. A autora gasta quase meio livro para justificar a pobreza do avô<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote1anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>1</sup></a> e na leitura pensamos, não, não vai utilizar isso para justificar que aceite uma alcaldia 27 anos… Pois! </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">A insistência na pobreza traz outra argumentação em paralelo. A insignificância do lugar. O rural pobre é só bosta e lama, um “recanto miserento dun país em por sí atrasado” (pág. 33). Todo o livro é uma diatribe contra a aldeia e a vida do rural, na que só há analfabetismo, servilismo e miserenta subsistência. O avó estuda para mestre porque “obviamente, non hai labregos médicos nin avogados”<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote2anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>2</sup></a> (pág. 43), insistindo na precariedade económica e ignorando (propositadamente?) a diversidade de famílias e riquezas no rural. A autora cita Ana Cabana<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote3anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>3</sup></a> mas parece não ter atendido aos seus escritos. <span style="font-size: 11pt;">“Las comunidades rurales gallegas se caracterizaron históricamente por su diversidad, por el interclasismo y por las relaciones de reciprocidad asimétricas que de estas desigualdades se derivaban”</span>, afirma Cabana<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote4anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>4</sup></a>. Aponta-se López Silva ao tópico franquista que a própria Cabana questiona na sua obra: <span style="font-size: 11pt;">“Se instrumentalizó una imagen tópica (.../…) de un campesinado ajeno a la conflictividad consustancial a outras formaciones sociales agrarias. Se destacaba, com un fin apologético-instructivo, su carácter servil, su falta de conciencia de clase y su arraigado individualismo”</span><a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote5anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>5</sup></a>. E nesse rural infame será onde governe o avô: <span style="font-size: 11pt;">“</span><span style="font-size: 11pt;">un señor franquista ao cargo d</span><span style="font-size: 11pt;"><i>un mínimo concello despoboado dun confín do Imperio Español</i></span><span style="font-size: 11pt;">, ou parecendo como parecía un alcalde facha disposto a exercer -polo motivo que fose- o poder do Caudillo sobre os súbditos daquel pequeno </span><span style="font-size: 11pt;"><i>anaco de campo e sucidade</i></span><span style="font-size: 11pt;"> acorado em 1850”</span> (pág. 76, itálicos meus). Sempre que aparecen vizinhas ou vizinhos do avô, a olhada transita entre o paternalismo, a condescendência e a desvalorização: <span style="font-size: 11pt;">“O Despacho. // Aí recibe fóra do concello este alcalde que, moito tempo despois, será o meu avó durante só oito anos. // Veñen uns homiños de pantalóns enganchados con tirantes e costra baixo as unllas, que tiran a boina e apertan entre as mans, nerviosos, incómodos nese lugar non apto para iletrados porque ole a libros, tinta e papel. Nada que ver coas cortes, o estrume, o po, os porcos e as galiñas fozando á porta. Esoutras casas quedan a tiro de pedra das xanelas enormes do despacho per están, en realidade, a un par de séculos de distancia”</span> (pág. 152). </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">A autora encontra mui pouca documentação para a sua história. E escolhe encher o vazio com literatura. Para isso imagina certos momentos na vida do avô e romanceia-os ao tempo que o romantiza. Porque só imagina momentos que o dignificam. Quando exerce de mestre na escola de Lanzá (com caracterização desvalorizadora da mãe que o visita), quando esteve agachado nos primeiros dias do golpe, quando aceitou sem querer aceitar o cargo de alcalde, quando avisou à vizinha, falangista bom, de que andavam à procura do seu homem agachado na palheira… Não elege imaginar os casos contrários: e seria mestre de vara na mão? E andou agachado por detetar opositores? E aceitou feliz o cargo de alcalde? E denunciou vizinhos agachados nas casas, no monte? </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">A única vez que nos mostra ao alcalde exercendo de <b>alcalde</b> é para luitar contra os verdadeiros maus da história: o camisa-velha passeador e o cura. Nisto recorre, outra vez Ana Cabana, ao mito, já elaborado no franquismo, do <i>falangista bom</i>: <span style="font-size: 11pt;">“En el lugar común de la memoria que conforman los falangistas que no tuvieron protagonismo em la represión, además de reconocimento de las comunidades hacia aquellos que no usaron la violencia, se percibe la huella dejada por los discursos legitimizadores de los golpistas, y por lo tanto, los restos de la represión psicológica. La memoria colectiva acabó relacionando muchos casos de represión y violencia con </span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">«</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">desalmados» que </span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">«</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">d</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">ecían que eran falangistas</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">» </span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">o que </span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">«</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">traían las camisas azules</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">», </span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">pero que </span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">«</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">non se cree que fueran falangistas de verdad.</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><span style="font-size: 11pt;">»</span></span><span style="font-family: Liberation Serif, serif;"><a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote6anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>6</sup></a>.</span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Se uma cousa chama a atenção na obra é a ocultação do poder e o privilégio dos que Avelino López gozou por ser alcalde na ditadura franquista. A autora explica, já dissemos, como procura documentação sobre o seu avô. Para isso acode a vários arquivos e pessoas especialistas. Mostra interesse especial em localizar documentos anteriores ao nomeamento como alcalde, mas mostra, ao tempo, zero interesse em estudar, analisar, comentar, o papel dos alcaldes na hierarquia de poder da ditadura. Que podia fazer Avelino López e que não? De que era responsável? Que tipo de decisões tomava? Sobre isso, o importante, nada. E importante porque, se queremos decidir entre ter um avô e ter um avô fascista, mesmo pode ser que as suas atuações políticas nos dêm pistas sobre o assunto. E não há ignorância no facto de não rastrejar esse passado político. Outra vez a obra que cita de Ana Cabana oferece centos de possibilidades para averiguar que podia ou não ter feito o avô como vizinho e alcalde. Sofreu a taberna famílias requisas? Foi a família perseguida por dedicar-se ao estraperlo? Os xefes do Movimiento deviam enviar informes ao Governador Civil. A autora não indica ter perguntado por eles (não afirmamos que os haja, mas que ela não escreve que os procure); mesmo aparecem citados alcaldes amoestados polo governador civil por não terem cumprido obrigas contra a vizinhança<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote7anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>7</sup></a>. Foi amoestado alguma vez o avô Avelino?</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Em um <i>mínimo concello despoboado dun confín do Imperio Español </i>dá-se un acontecimento importante que é bom reflexo das políticas franquistas: a construção de um encoro, o de Portodemouros, que anega terras de Sarria, Vila de Cruzes e Santiso. Em um artigo disponível na rede<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote8anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>8</sup></a>, Ana Cabana (e Daniel Lanero) dá conta das resistências que originou a construção deste encoro, sendo alcalde Avelino López López: concentrações nos lugares das obras, presença excessiva da guarda civil, negociações com o governador civil e boicots na própria central. A autora escolhe imaginar, de entre todas as possibilidades, ao avô presente nas juntanças com os engenheiros a fazer perguntas de engenharia, porque teria estudado isso e não o que estudou. E claro, falangista bom, fazendo-se o parvo perante os pasquins que as pequenas resistências ceivam polos lugares. Nem sequer aproveita para contar essas resistências, pois romperia a imagem de lama e bosta que quer oferecer do rural. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Só que o poder do avô-alcalde pinga por entre as páginas da neta-escritora. Quando narra o seu defrontamento com os maus de verdade, o passeador e o cura, sabemos que tem contatos como para expulsar o segundo da sua paróquia e ameaçar a ambos de os deixar sem os bonos de Cáritas, “que a caridade a distribúe o alcalde” (pág. 167). Sim tem poder para fazer dano e sim o exerce. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">A narradora descobre que o neto de um dos promotores da presa de Portodemouros foi ou é <i>broker</i> e imagina que teria sido dela se o avô se tiver feito amigo do engenheiro e ela amiga do neto e rica e escritora de <i>best-seller</i><i>s</i> e não de livrinhos que ninguém lê. E nisto damos com o outro elemento que consideramos absolutamente falho no livro: a voz enunciadora. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">O livro está narrado em primeira pessoa por uma narradora que quer identificar-se com a a autora, Inma López Silva. Como indicamos no início, em parte dos capítulos encontramos essa voz a reflexionar sobre a vida do avô, sobre as suas circunstâncias e as suas possibilidades de atuação. A voz pretende ser irónica, retranqueira, mas, ao combinar-se com essa falsa humildade, essa auto-vitimização de que falamos no início, devêm em cinismo puro e duro: <span style="font-size: 11pt;">“Estaría ben atopar a Avelino López y López naquela listaxe de antifascistas convencidos e así aforrar este libro. Polo menos, </span><span style="font-size: 11pt;"><i>así tería un bo personaxe e, con el, a oportunidade de escribir esse thriller</i></span><span style="font-size: 11pt;"> que lle viría tan ben á miña </span><span style="font-size: 11pt;"><i>maltreita carreira literari</i></span><span style="font-size: 11pt;">a, mesmo á miña vida sentimental, pero sobre todo á miña </span><span style="font-size: 11pt;"><i>economía de subsistencia artística</i></span><span style="font-size: 11pt;">” (pág. 69, </span><span style="font-size: 11pt;">itálicos meus</span><span style="font-size: 11pt;">). </span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Essa capa de cinismo cobre qualquer presença na obra de personagens históricas ligadas à resistência antifranquista: galeguistas, guerrilheiras, sindicalistas, exiliadas. Sempre são referidas com uma chata, um <i>sim, mas...</i>, que pretende reduzir a sua resistência para dignificar a acomodação do avô. O cinismo é tal que chega a colocar num monólogo interior do alcalde franquista a frase <i>Mexan por vós e dicides que chove</i> (pág. 212). </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Todas as reflexões, todas as elucubrações estão tão filtradas polo eu narrador que fazem da obra uma egocêntrica <i>laudatio</i>. Que o avô fosse ou não fascista só importa na medida em que afete (ou não) à vida da neta-escritora. Tanto tem o povo de Santiso, a vizinhança, as possíveis vítimas da repressão, ajudadas ou não polo falangista bom. E tanto ten a neta em quanto cidadã. Não há reflexão sobre heranças, culpas, medos, silêncios ou privilégios. A olhada é sempre superficial, sem querer manchar as mãos ao escavar na memória, não vaia luxar-se de bosta e lama. O que importa é se afeta à Inma López Silva escritora e às possibilidades do seu romance, esse <i>thriller</i> que quiser escrever mas não.</p><p align="justify" style="break-before: auto; line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm; text-indent: 1.5cm;"><span lang="pt-PT">O nível de banalização que se dá nos capítulos em que a autora romanceia a sua própria vida é tal que linda no desprezo a todo o trabalho desenvolvido polos coletivos de memória histórica, mas chega ao insultante no capítulo em que se imagina vítima da repressão de uma hipotética nova guerra civil: </span><span style="font-size: 11pt;"><span lang="pt-PT">“Se hoxe houbese unha situación como a de xullo do 36, eu probablemente sería executada despois de ser violada, claro. Virían por nós, a por Fran e a por min, sacaríannos da casa e meteríannos dous tiros na cabeza aí ao lado, na praia. Alguén sentado onda a Underwood e a orquídea podería observar toda a escena. Alí nos deixarían. Tamén pode que uns gardas, uns milicianos ou, simplemente, uns veci</span></span><span style="font-size: 11pt;"><span lang="pt-PT">ñ</span></span><span style="font-size: 11pt;"><span lang="pt-PT">os nos sacasen da casa cunha orde asinada por un xuíz facendo xustiza do revés e nos encarcerasen uns días, se cadra uns meses, para vir un día a sacarnos da cela, axustizarnos, fusilarnos e botarnos nunha cuneta calquera. Pode que, ademais, nalgún deses momentos, estivese presente un cura para non deixarnos morrer sem os nosos sacramentos” </span></span><span lang="pt-PT">(pág. 191). </span><span lang="pt-PT">Leio isto e lembro Sara Ahmed e o seu </span><span lang="pt-PT"><i>La política de las emociones<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote9anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>9</sup></a></i></span><span lang="pt-PT">. As suas reflexões sobre a dor. Como a dor é solitária mas nunca privada. Só quem sofre sabe que é o seu sofrer mas requer alguma testemunha que o acompanhe nessa dor. Apropriar-se da dor das vítimas para ser recriar em um suposto papel de vítima superior é de um cinismo insuportável. Também lembrei Juan Mayorga e a </span><span lang="pt-PT">sua insistência</span><span lang="pt-PT"> em nunca pretendermos ocupar o lugar das vítimas: </span><span style="font-size: 10pt;"><span lang="pt-PT">“</span></span><span style="font-size: 10pt;"><i>La lista de Schindler</i></span><span style="font-size: 10pt;"> tiene un grave problema: su factura hace pensar al espectador que estuvo allí. Y el arte y el teatro debe dejar claro lo contrario: que tú no estuviste allí y que no te puedes deslizar hasta la posición de la víctima. Esas formas de representación son un sucedáneo moral y políticamente peligroso. Nuestra experiencia de aquello siempre será incompleta”</span><a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote10anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>10</sup></a>. E acordou-me Celia, a filha do tio Ramón, o falangista bom, que soube aceitar com escuita e respeito, a dura herança familiar.</p><p align="justify" style="break-before: auto; line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm; text-indent: 1.4cm;">Em fim, Inma López Silva, pregunta ao mundo de maneira mui provocadora <i>quem não tem um avô fascista</i> para acabar por respostar ao mundo que qualquer menos ela, que o seu avô era um senhor que passava por ali e que, como sabia ler, torto em um <span lang="pt-PT"><i>anaco de campo e sucidade </i></span><span lang="pt-PT">habitado por cegos, acabou por ser alcalde franquista 27 anos. </span><span lang="pt-PT">Que não foi um arribista nem um </span><span lang="pt-PT">colaboracionista. </span><span lang="pt-PT">Um </span><span lang="pt-PT"><i>oportunista inocente</i></span><span lang="pt-PT"> </span><span lang="pt-PT">(pág 85)</span><span lang="pt-PT">. Mais nada.</span></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm; text-indent: 1.4cm;">Para isso não eram precisas nem tanta provocação titular nem tantas alforjas. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm; text-indent: 1.4cm;"><br /><br /></p><p align="right" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm; text-indent: 1.4cm;"><b>Inma López Silva</b>: <i>Quen non ten un avó fascista?</i></p><p align="right" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm; text-indent: 1.4cm;">Editorial Galaxia, 2022</p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm;"><br /><br /></p><p align="justify" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0.25cm;"><br /><br /></p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;"><br /></p><div id="sdfootnote1"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote1sym">1</a>Uma cousa é ser de família labrega humilde e outra é ser pobre. Nenhuma família realmente pobre podia permitir-se enviar um filho estudar a Santiago. </p><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote2sym" style="font-size: 10pt; text-indent: -0.6cm;">2</a><span style="font-size: 10pt; text-indent: -0.6cm;">Que lho pergunte a Marcial Valhadares, labrego advogado, advogado labrego.</span></p></div><div id="sdfootnote3"><p class="sdfootnote" lang="pt-PT" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote3sym">3</a>Faz uma utilização maniqueia do título de uma obra maravilhosa da pesquisadora, <i>La derrota de lo épico</i>. A historiadora escolhe este título para o seu estudo sobre as resistências civis ao franquismo no rural galego e a escritora apropria-se do mesmo para lho aplicar ao avô, que não era cidadão anónimo, mas parte da hierarquia de poder franquista. A vitimização desnecessária de que falávamos.</p></div><div id="sdfootnote4"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote4sym">4</a>Ana Cabana: <i>La derrota de lo épico</i>, Universitat de Valência Publicacions, pág. 47.</p></div><div id="sdfootnote5"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote5sym">5</a>Ana Cabana: <i>La derrota de lo épico</i>, Universitat de Valência Publicacions, pág. 50.</p></div><div id="sdfootnote6"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote6sym">6</a>Ana Cabana: <i>La derrota de lo épico</i>, Universitat de Valência Publicacions, pág. 266.</p></div><div id="sdfootnote7"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote7sym">7</a>Ana Cabana: <i>La derrota de lo épico</i>, Universitat de Valência Publicacions, pág. 87.</p></div><div id="sdfootnote8"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote8sym">8</a>Ana Cabana e Daniel Landero:<i> Movilización social en la Galicia Rural del Tardofranquismo (1960-1977)</i>. Historia Agraria, 48. Agosto 2009, pp. 111-132, ISSN: 1139-1472 © 2009 SEH. Última consulta 5 de janeiro de 2023: <a style="font-size: 10pt; text-indent: -0.6cm;">https://dialnet.unirioja.es/descarga/articulo/3026791.pdf</a></p></div><div id="sdfootnote9"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote9sym">9</a>Recensionei a obra há uns anos: <a href="http://www.asega-critica.net/2019/08/leituras-atravessadas-por-susana-s-arins.html" style="color: navy;">http://www.asega-critica.net/2019/08/leituras-atravessadas-por-susana-s-arins.html</a></p></div><div id="sdfootnote10"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote10sym">10</a>Entrevista em El Cultural: <a href="https://www.elespanol.com/el-cultural/escenarios/20161104/juan-mayorga-nacion-bandera-frontera-significan-fracaso/168233892_0.html" style="color: navy;">https://www.elespanol.com/el-cultural/escenarios/20161104/juan-mayorga-nacion-bandera-frontera-significan-fracaso/168233892_0.html</a></p><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><br /></p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-89388907679619004262022-12-18T13:22:00.001+00:002022-12-18T13:22:00.173+00:00De cando a túa irmá é unha asasina en serie por Eli Ríos<div class="separator"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLaNUlZ7BOHt0Ddu5QwBbz8v5gIXIAHvbamkjDBU9wVzcXTQhnUdgteXTvvEsc9sehVI8j0g7-8UvwY5Mbe7QuUFg5JcLQwwB5dRRzUJQGaHjCK4DpaXPz11dmFscvTSIYAiG6DGwWkQk/s2048/serial.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="2048" data-original-width="1329" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgLaNUlZ7BOHt0Ddu5QwBbz8v5gIXIAHvbamkjDBU9wVzcXTQhnUdgteXTvvEsc9sehVI8j0g7-8UvwY5Mbe7QuUFg5JcLQwwB5dRRzUJQGaHjCK4DpaXPz11dmFscvTSIYAiG6DGwWkQk/s320/serial.jpg" width="208" /></a></div><br /></div><div class="separator"> </div><div class="separator"><span style="font-family: arial;">Desde
a primeira páxina xa sabemos que Korede usará unha primeira persoa
para contarnos a historia da súa irmá Ayoola. Sen dúbidas nin
reviravoltas tamén coñecemos, desde o minuto un, cal é o tema da
novela.</span></div><div class="separator"><span style="font-family: arial;"> </span></div><div class="separator"><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="font-family: arial;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyfngGaFxJ4YVsHRHdD31eTN0KAIpyLXlIWxTh3roF96xdznJRE4CdpjKmGa2J5Be9ShrlEAH1PeJ8Kdpkgrkhf6cJIYNnnbYMCbbml5-fLPt6CEwV7o5I8ZdJUAyw1IEq5KLFDyOng6Q/s383/serial+killer.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="383" data-original-width="300" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhyfngGaFxJ4YVsHRHdD31eTN0KAIpyLXlIWxTh3roF96xdznJRE4CdpjKmGa2J5Be9ShrlEAH1PeJ8Kdpkgrkhf6cJIYNnnbYMCbbml5-fLPt6CEwV7o5I8ZdJUAyw1IEq5KLFDyOng6Q/s320/serial+killer.jpg" width="251" /></a></span></div><span style="font-family: arial;"><br />
</span><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: arial;">En
capítulos moi curtiños, dúas ou tres páxinas como moito, Korede
narra como axuda á irmá a desfacerse do corpo do namorado que acaba
de matar e como este feito a leva a reconsiderar toda a realidade que
as rodea. <br /></span></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: arial;">A
través desa primeira persoa que nos cativa, Korede achéganos a un
mosaico de personaxes nun Lagos que abeira un cambio xeracional: a
Nixeria máis urbana e tecnolóxica ao carón dos ámbitos máis
tradicionais. Os contrastes dunha Ayoola que é unha <i>influencer,
</i><i><span style="font-style: normal;">mentres que súa nai e a
súa tía argallan casamentos á maneira tradicional. </span></i></span>
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.88cm; orphans: 0; widows: 0;">
<span style="font-family: arial;"><i>- Vocês sabem como é, os homens s<span>ã</span>o
muito volúveis. Deem-lhes o que eles querem e fazem tudo por vocês.
Mantenham o cabelo comprido e brilhante ou invistam em boas
extens<span>õ</span>es;
cozinhem para o vosso namorado e mandem-lhe comida para casa e para o
escritório. Afaguem-lhe o ego à frente dos amigos e tratem-nos bem,
por ele. Verguem-se aos pais dele e liguem-lhes nas datas
importantes. Façam estas coisa e, num instante, ele p<span>õe-vos
um anel no dedo.
</span></i></span></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.88cm; orphans: 0; widows: 0;"><span style="font-family: arial;"><i><span>
<i><span>A minha mãe assente
sabiamente.</span></i></span></i></span></p><span style="font-family: arial;"><i><span><i>
</i><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.88cm; orphans: 0; widows: 0;">
<i><span>- Ótimo conselho.</span></i></p><i>
</i><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.88cm; orphans: 0; widows: 0;"><i>
<span>Claro que nenhuma de nós
está a prestar atenção. A Ayoola nunca precisou de ajuda no que
toca aos homens e eu não sou burra ao ponto de aceitar dicas de vida
de uma pessoa sem escrúpulos morais.</span><span>(p.89) </span></i>
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><i><span style="font-style: normal;">A
oposición de dous mundos que conviven nesta novela e que Korede
conxuga e que, ao mesmo tempo, describen as personaxes e delimitan as
súas accións. Nunha narrativa non linear, acompañamos a
protagonista nestas reflexións, no traballo, na casa, coñecemos as
amizades e imos compoñendo, aos poucos, a imaxe completa do
quebracabezas como un todo sobre o que interrogarse.</span></i></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1cm; margin-right: 1cm; orphans: 0; widows: 0;">
<i>O Tade raramente liga o ar condicionado e costuma ter a janela
aberta. Disse-me que gosta de ouvir Lagos enquanto trabalha: o
sem-fim de buzinadelas, os gritos dos vendedores ambulantes, os pneus
a chiar na estrada. Agora, é Lagos que o escuta. (páx.56)</i></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1cm; margin-right: 1cm; orphans: 0; widows: 0;"><i><span style="font-style: normal;">
</span></i></p></span></i><span><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Esta
personaxe do doutor Tade é a que vai expor unha ruptura moi
interesante nesa panorámica. Korede é a enfermeira-xefe no hospital
en que traballa o doutor. Este comeza a namorar con Ayoola e xusto
será este "conflito" o que nos ofrece unha reflexión
sobre a que xira toda a novela: a sororidade. Tade pretende
desacualificar a Korede e xerar unha desconfianza entre as irmás na
liña do amor romántico occidental. Para saber se o consegue ou non,
será preciso ler ata a última páxina. Aquí, só daremos unha
pincelada para abrir boca:</p></span><i><span><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1cm; margin-right: 1.09cm; orphans: 0; widows: 0;">
<i>Sinto-me zonza. N<span>ão
quero confessar que deixei que ele se intrometesse entre nós as
duas, quando ela me escolheu claramente a mim em detrimento dele.</span><span>(p.
219)</span> </i></p></span></i><span><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Si,
esta é unha novela que conta a historia dunha asasina en serie, pero
tamén que fala da familia, da relación entre irmás, da lealdade,
da sororidade, do cambio xeracional, do dano que provocan, ás veces,
as redes sociais, dos canones de beleza, dos abusos sexuais, das
violencias, ...</p></span><i><span><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.03cm; margin-right: 0.91cm; orphans: 0; widows: 0;">
<i>Dois pacotes de lenços de papel, uma garrafa de água de trinta
centilitros, um estojo de primeiros socorros, uma embalagem de
toalhitas, um porta-moedas, um tubo de creme das m<span>ãos,
uma embalagem de bálsamo para o cieiro, um telefone, um tampão, um
apito em caso de tentativa de violação.</span></i></p><i>
</i><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.03cm; margin-right: 0.91cm; orphans: 0; widows: 0;"><i>
<span>Ou seja, o básico de
qualquer mulher. Organizo os artigos na minha carteira de pôr ao ombro e saio do quarto...
(p. 79) </span></i>
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm; orphans: 0; widows: 0;">
A <i>Minha Irmã é uma Serial Killer </i><i><span style="font-style: normal;">é
unha novela chea de contrastes na que a narradora, cun humor
sarcástico e incisivo, nos mostra un panel de personaxes femininas
moi potentes e nos insinúa como encaixar todas as pezas para,
quizais, comprender a orixe das violencias porque aínda que todo
está no texto, non sempre é a primeira lectura a que contén todas
as respostas. Polo menos non as que parecen máis obvias.</span></i></p>
<p align="RIGHT" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><i><span style="font-style: normal;">Oyinkan
Braithwaite, A </span></i><i>Minha Irmã é uma Serial Killer</i><i><span style="font-style: normal;">,
Queztal, 2021</span></i></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">
</p>
</span></i></span></div><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: arial;"> </span></p>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-33315968180659955872022-12-11T17:31:00.001+00:002022-12-11T17:31:08.650+00:00 Galicia y sus gentes, por Susana S. Arins<p><br /></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFItNVckV2HdTlR0jJlPiOPaqR7VySPvd5_HvLDQVlXGN30fQAHOWGH41A67nGWhsI6AkiXLJLR0mcRgQSRO9ux4AepPuXo_ZD08aksVT-0iCiRWtIscHyw1cpWzwtEzDauEIvGz9-Ba3EnHdm2wTDkP-duBtIPsQLRLgz0SDxirVRdESxzcsAq8v2/s1600/WhatsApp%20Image%202022-12-05%20at%2017.42.12.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1600" data-original-width="1200" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjFItNVckV2HdTlR0jJlPiOPaqR7VySPvd5_HvLDQVlXGN30fQAHOWGH41A67nGWhsI6AkiXLJLR0mcRgQSRO9ux4AepPuXo_ZD08aksVT-0iCiRWtIscHyw1cpWzwtEzDauEIvGz9-Ba3EnHdm2wTDkP-duBtIPsQLRLgz0SDxirVRdESxzcsAq8v2/w240-h320/WhatsApp%20Image%202022-12-05%20at%2017.42.12.jpeg" width="240" /></a></div><br /><p><span style="text-align: justify;">Prometo que comecei a ler de corpo aberto, interessada. O naufrágio do Santa Isabel de fundo, a ilha de Sálvora [esse chapéu do Principezinho a descansar no horizonte da ria de Arouça], as pedras de Sagres… Espaços conhecidos e histórias que mexem afetos privados faziam de mim uma potencial leitora entusiástica.</span></p><p style="text-align: justify;">Mas tropecei. Li os primeiros capítulos, continuei nos seguintes fustigada pola estranheza e acabei o livro com a esperança de perceber o quê. O quê era a dificuldade, a complicação para eu entrar nessa voz narradora, para que ela entrasse em mim, que já disse, estava de corpo aberto.</p><p style="text-align: justify;">O quê era a língua. O quê é a língua.</p><p style="text-align: justify;"><i>La nostalgia de la Mujer Anfibio</i> é um romance de Cristina Sánchez-Andrade cuja protagonista, a mulher anfíbio do título, é Lucha, colona da Ilha de Sálvora que lá vive quando o naufrágio do Santa Isabel. Na madrugada em que o vapor rebenta contra a pedra de Lapagar, Lucha conhece um dos náufragos e tem um encontro sexual com ele. Esse encontro condiciona toda a sua vida posterior e, sem ela ser mui consciente, a vida de quem a rodeia. Sánchez-Andrade aproveita também para a trama o boato do tesouro do Santa Isabel, pois as mesmas heroínas que nessa noite salvaram muitas das pessoas que iam abordo foram depois acusadas de pilhagem e de agochar alfaias e dinheiros por entre os cons da ilha.</p><p style="text-align: justify;">E Lucha e as suas vizinhas do lavadoiro, e o seu homem, todas marinheiras ou filhas de marinheiras, todas de Sálvora ou Aguinho 1 entre os anos 20 e 70 do século XX, não falam por si. O tempo todo as li ventriloquadas. Como nesse documentário do <i>NO-DO, Galicia y sus gentes</i>, que nos mostrou Beatriz Busto Miramontes no seu Um país a la gallega: Galiza no NO-DO franquista, aqui as vozes são remedadas, sequestradas pola narradora, de maneira a ficar subalternas perdidas, que diria Gayatri Spivak. A narradora escreve-as em castelhano e não seria perturbador se não metesse de por meio palavras e expressões em itálico que pretendem ser galego (às vezes é, às vezes não2 ), mas que não são, porque estão enxertadas de maneira ocasional e com o único objetivo de marcar o carácter indígena das personagens. Ou marcar a sua brutalidade, pois em não poucas ocasiões o galego aparece para insultar e pecadentar polas bocas. O resultado é de um regionalismo exotizante que pensei que já não se dava no século XXI.</p><p style="text-align: justify;">E como a língua, o território e as suas habitantes. A olhada da narradora estende-se por espaços e pessoas desde a distância superior que não contextualiza, que não faz por perceber, que, por exemplo. tudo o conta desde um outro mundo que não é o dessas gentes. Como o ginecólogo que atende à protagonista:</p><p><br /></p><p><i>-Estos choricitos, son para usted, doctor López - le dijo tímidamente. Y como el médico seguía a lo suyo, leyendo los infomes, Lucha abrió la bolsa y le mostró su contenido. Un tufo a pimentón picante se propagó por la estancia-: los hice en casa con mi nieta. Son riquísimos.</i></p><p><i>El médico dirigió una mirada de desdén a la bolsa. Con una mueca de asco la alzó con los dedos y la depositó en el suelo. No comentó nada al respecto, cosa que decepcionó un poco a Lucha (3) .</i></p><p><br /></p><p style="text-align: justify;">Assim, com uma olhada de desdém e uma careta de nojo, se derrama a voz narradora polo texto. A perspetiva é absolutamente colonial. A autora escolhe elementos tópicos da cultura galega e os coloca de modo essencialista na sua obra. Descreve um mundo estático, que não muda nas maneiras mais “puras”, por muito que o século XX entre a saco pola boca da ria. Um bom exemplo é a personagem da meiga Soliña, parteira, bruxa, compostora, que faz as mesmas beberagens desde o ano 1921 até o 1974, sem lhe acrescentar aos sapos e corujas, aos peidos de cabujas malparidas nem um triste copinha de Sansón.</p><p style="text-align: justify;">As mulheres recebem com receio as modernidades todas do progresso, e nem sequer as sabem nomear: a penicilina é “penilina” ( pág.76), o ginecólogo é o “médico dos moluscos” (pág. 82), querem ir à escola para não ser “alfabetas” (pág. 100), ignoram o que é a democracia 4 e o consenso (pág. 124), o jubileu de Isabel II é o “jaleo” (pág, 259), sempre pronunciando mal, outra vez a língua como remedo, <i>yo Tarzán, tú Chita.</i></p><p style="text-align: justify;">É em um mundo assim, antigo e estático, ao que pode chegar qualquer fala-barato a enganar a vizinhança. A personagem de Ziggy Stardust só tem sentido em um espaço isolado, sem relação com o mundo. Mas não é essa a situação do território e o tempo em que se situa a história. Aguinho, Ribeira, toda a ria de Arouça, são comarcas dinâmicas que se adaptam aos tempos e a onde chegaram, antes que a outras zonas da Galiza (e seguramente das Espanhas) as músicas rock e pop, os pica-discos, mesmo as drogas, já sabemos, através dos marinheiros embarcados na pesca de altura. Que apareça um hippie em Aguinho no ano 1974 não é novidade. Os meus tios mais novos eram hippies daquela e nasceram na outra banda da ria.</p><p style="text-align: justify;">A autora coloca Aguinho em uma nebulosa, tal qual, de nevoeiro, marusia, violência, ritualidade, ignorância e cheiro a bosta que nos afasta a algumas leitoras como a achega a tantas outras.</p><p style="text-align: justify;">Porque a imagem de<i> Um país a la gallega </i>continua a imperar (tal qual, outra vez).</p><p><br /></p><p style="text-align: right;">Cristina Sánchez-Andrade:</p><p style="text-align: right;"><i>La nostalgia de la Mujer Anfibio.</i></p><p style="text-align: right;">Anagrama 2022.</p><p><br /></p><p>1 *Oguiño, dize-lhe a autora, não sabemos por que, tendo em conta que o resto de toponímia pretende ser o correspondente com a realidade não literária.</p><p>2 *Nai que lles pariou!, exclama Lucha na pág. 215</p><p>3 La nostalgia de la Mujer Anfibio, pág 81.</p><p>4 como se não a viveram antes de 1936. </p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-70876888953831369252022-09-12T09:08:00.001+01:002022-09-12T09:08:19.579+01:00Despexando incógnitas, por Lara Rozados<p></p><table align="center" cellpadding="0" cellspacing="0" class="tr-caption-container" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><tbody><tr><td style="text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaM-HrWV4REdI7Jaeoq59sSc--s5fD9cu0H6opIdP3oBGy-6Se7907RLQftJZjZ_ZQuu2MeSVu53NdN6IJk3yyjs1XD8wBAkjz3f161Ok4QzkC5fApOG6Z67-E8iBS9zrMT7JfsuW9cVJ2dftPnlTVLfKnKiQi43Xp9ilycubTymG7wJ42qEdDAzF-/s2953/o_incerto_senor_don_hamlet_02.jpg" style="margin-left: auto; margin-right: auto;"><img border="0" data-original-height="1969" data-original-width="2953" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhaM-HrWV4REdI7Jaeoq59sSc--s5fD9cu0H6opIdP3oBGy-6Se7907RLQftJZjZ_ZQuu2MeSVu53NdN6IJk3yyjs1XD8wBAkjz3f161Ok4QzkC5fApOG6Z67-E8iBS9zrMT7JfsuW9cVJ2dftPnlTVLfKnKiQi43Xp9ilycubTymG7wJ42qEdDAzF-/s320/o_incerto_senor_don_hamlet_02.jpg" width="320" /></a></td></tr><tr><td class="tr-caption" style="text-align: center;"><i style="font-family: Helvetica; font-size: 12px; text-align: start;">O incerto señor Don Hamlet</i><span style="font-family: Helvetica; font-size: 12px; text-align: start;"> por Sarabela Teatro<br />Fotografía do Centro Dramático Galego</span></td></tr></tbody></table><span style="font-family: Arial; font-size: 12px; text-align: justify;"><br /></span><p></p><br /><br /><div style="text-align: justify;">Esta recensión chega tarde, no propio Día da Nosa Señora das Letras, mais non quería deixalo pasar sen achegarme unha miga, e sobre todo convidar á lectora inqueda a se achegar, ao brillante ensaio de Luísa Villalta <i>O Don Hamlet de Cunqueiro: unha ecuación teatral</i>. Con precisión matemática, Villalta analiza este auténtico reto de intertextualidade (aínda diría metatextualidade ou hipertextualidade, por tomarlle a palabra a Araceli Herrero Figueroa (1) , tamén certeira estudosa do ámbito, pero non é cousa de pórse genettiana de máis en pleno agosto), que é o <i>Don Hamlet</i>. </div><br /><div style="text-align: justify;">É coñecida a erudición do mindoniense, pero a de Villalta para desenfiar esta maraña non queda atrás tampouco: o xogo de caixas chinesas ou <i>matrioshka</i> que é a escrita cunqueiriana (sexa lírica, narrativa, dramática ou mesmo gastronómica, se me apuran) é desempaquetado con minuciosidade por quen tamén foi ela mesma autora teatral, e tradutora de textos coma o <i>Manifesto por un novo teatro</i> de Pier Paolo Pasolini nos <i>Cadernos da Escola Dramática Galega</i>. Coma o misterio de Pierre de Fermat, matemático que atopou unha solución a unha ecuación <i>ad infinitum</i> que non lle coubo na marxe da <i>Aritmética</i> de Diofanto, o <i>Don Hamlet</i> contén no seu interior un enigma. E é despexando as capas de cebola que —coma nas semblanzas de <i>Xente de aquí e acolá</i>, ou nas historias reais ou soñadas do vello Sinbad, ou as que Felipe de Amancia refire sobre <i>Merlín e familia</i>, ou no dialoxismo de <i>Poemas do si e do non</i>— son superpostas sobre esta incógnita, como Villalta consegue problematizar o noso Hamlet, este Hamlet galego: “¿Pode un home, ao mesmo tempo, ser e non ser? ¿Cantos homes son precisos, no escuro, pra faguer na luz un soio home verdadeiro?” (2) A identidade é o enigma. O teatro dentro do teatro, o desenmascaramento. Ou dito doutro xeito, é o “mascaramento” serve para despexar a incógnita. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">E con esa precisión, Villalta divide en tres apartados a súa solución á ecuación teatral: a “Formulación preliminar” dá lugar a “Hamlet como problema”. Temos xa unha ecuación. Pero é de segundo grao, temos unha constante e diferentes variables: súmansenos “Outras incógnitas: Shakespeare e Cunqueiro”. Proponse “Unha solución marabillosa: O incerto señor Don Hamlet, príncipe de Dinamarca”. E aínda queda o epígrafe infinito: “∞. A marxe nunca abonda”. Nesta escrita das marxes (a que non lle abondou a Fermat nin tampouco á nosa autora) quero determe. Porque é profundo e amplísimo o coñecemento da literatura e do teatro de Villalta: da tradición, do <i>Gesta Danorum</i> de Saxo Gramático ás sagas nórdicas, de Shakespeare a Edipo ou Esquilo, que lle serven como fonte a Cunqueiro. Pero sobre todo é amplo e profundo o seu coñecemento do funcionamento do artefacto teatral. Como na breve obra publicada por Cunqueiro no 33, <i>Xan, o bo conspirador</i>, hai aquí un xogo de espellos: se no <i>Xan</i> hai un espello que reflicte ao público, no <i>Don Hamlet</i> temos unha <i>matrioshka</i> que se desdobra sobre si mesma, en diferentes capas de significado, e se a un espello lle pomos outro diante, a imaxe que obtemos está no mesmo sentido que a real. O teatro dentro do teatro, o xogo da simulación, como en boa parte do teatro barroco (pénsese en Calderón) funciona como a dobre negación que permite chegar á verdade. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Villalta sinala a consciencia deste artificio en Shakespeare (“‘who’s there?’, ‘quen hai aí?’. Non se trata dunha pregunta situacional ou argumental, senón dunha cuestión fundamentalmente teatral”, páxina 16), e o seu labirinto de espazos concéntricos e de personaxes enmascarados: “Na corte de Elsinor, as personaxes xogan o xogo da simulación e isto non é outra cousa que o exercicio da convención teatral. A corte de Elsinor é un teatro onde ninguén é o que aparenta” (p. 19). Nos termos de Artaud, o teatro actúa como “peste”, como unha “crise que se resolve pola morte ou a curación” (3). Antes de Artaud, volvendo a Shakespeare, situémonos no Barroco. E aínda volvendo á contemporaneidade, pensemos na era neobarroca en que vivimos, e as reflexións de Omar Calabrese a respecto da dicotomía entre as nocións, de orde (regra, causa, cosmos e finitude), e, por outra banda, desorde, irregularidade, caos e azar (4). Aínda cumpriría considerar o liminal, esoutro terreo intermedio, que ten que ver co non lineal, <i>o work in progress</i>, como fai Villalta neste ensaio, atendendo ao procesual, o performativo ou a marxe: está xa en Cunqueiro, está na Commedia dell’Arte á que recorre o propio Cunqueiro, está xa en Shakespeare e está na traxedia grega. A polifonía deses moitos homes que fan falta para facer un, o xogo ficcional coa propia identidade, e sobre todo, o uso do mito e do ritual, son as ferramentas coas que Cunqueiro constrúe estoutro príncipe de Dinamarca. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Amolado por ser esta obra percibida como unha “parodia”, sen máis, do Hamlet shakespeareano, Cunqueiro foi moito máis alá, e Villalta desvélanolo cunha complexa análise, mesmo lingüística (morfosintáctica das intervencións de Hamlet, etimolóxica da antroponimia dos personaxes), de semiótica teatral (a unidade de espazo e tempo, a proxémica dos personaxes, as rupturas da cuarta parede), ou de literatura comparada, poñendo a Cunqueiro en relación coas súas fontes, e mesmo intratextual, pensando nos heterónimos do mindoniense (“Quen é Álvaro Labrada, Manuel Maria Seoane (...), A.L., M.B...”, páxina 39). </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Seguindo nesta formulación matemática, Villalta propón acometer o enigma desde diferentes perspectivas: Cunqueiro igual a Shakespeare, Shakespeare máis Cunqueiro, Cunqueiro menos Shakespeare. E vai chegando á solución da ecuación, cun Hamlet que se erixe en heroe clásico “a través dun doloroso proceso de coñecimento” (páxina 48), fronte ao mártir shakespereano. “Quen é realmente Hamlet? Un simulador que procura a verdade, ou a eséncia do ser humano, consciente do seu papel na barroquísima representación do grande teatro do mundo? En todo caso unha incógnita que só se pode despexar se se formula como ecuación teatral” (p. 51). Hai unha dimensión simbólica no teatro cunqueiriano que o fai, malia ser considerado dificilmente representable, esencialmente teatral, arquetípico. Aquí cúmprense as tres unidades aristotélicas que garanten a verosimilitude na traxedia (a de lugar, a de tempo e a de acción), inserindo a obra na tradición do teatro simbolista co fin de “re-sacralizar o espectáculo como rito” (páxina 56). </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Hai tamén espazo no ensaio para abordar a cuestión das representacións arquetípicas femininas no <i>Don Hamlet</i>, e a misoxinia nun Hamlet e noutro: se no de Shakespeare esta atinxe a propia Ofelia, Cunqueiro apártaa do drama, e dirixe a violencia hamletiana unidireccionalmente contra a nai, Gerda, a través do mito de Edipo. Pero tampouco é unha reprodución fiel do mito: Hamlet mata á nai, ao usurpador do trono/verdadeiro pai e finalmente suicídase. “Se a multiplicidade é vida, corrupción, desdobramento e finximento, a fidelidade última a si mesmo, a unidade, non pode radicar senón na morte” (páxina 84), resolvendo así a pregunta inicial: “¿Sabes o que se perguntan os pantasmas cando se atopan? Pergúntanse: ¿cómo podemos ao mesmo tempo existir e non existir?” Dá para ver como o arquetípico consolida e perpetúa as opresións, mais esa é unha anotación máis para esa marxe que nunca abonda. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Consciente da complexidade do tema, da “inatinxibilidade das súas dimensións”, con todo, Luísa Villalta bota luz sobre este arquetipo universal que Cunqueiro reinterpretou no ano 1958. Luz, claridade, desenmascaramento e resolución, cal un exercicio de álxebra, en 88 páxinas que nos convidan a anotar nas marxes. Aínda que nunca abonden. </div><div><br /></div><br /><div style="text-align: right;">Luísa Villalta. <i>O Don Hamlet de Cunqueiro: unha ecuación teatral.</i> Laiovento, 1992, 88 páxinas.</div><div style="text-align: right;"><br /></div><div style="text-align: right;"><br /></div><div style="text-align: right;"><br /></div><div style="text-align: right;"><p style="font-family: Calibri; font-size: 10px; font-stretch: normal; line-height: normal; margin: 0px;"><span style="font-family: Arial; font-size: 8px; font-stretch: normal; line-height: normal;"><sup>1</sup></span> “E também a noçom de hipertexto acha o seu sentido intensivo e superlativo: Don Hamlet é um Hamlet hiperbólico, um hiper-Hamlet”. HERRERO FIGUEROA, Aracéli: “Teatro mítico: Verona e Elsinor. Umha leitura palipsestuosa?”, in <i>Agália</i>, 25, primavera 1991, p.30.</p>
<p style="font-family: Calibri; font-size: 10px; font-stretch: normal; line-height: normal; margin: 0px;"><span style="font-family: Arial; font-size: 8px; font-stretch: normal; line-height: normal;"><sup>2</sup></span> CUNQUEIRO, Álvaro: <i>O incerto señor Don Hamlet, príncipe de Dinamarca</i>, in Obra completa en galego, t. i, Vigo: Galaxia, 1980, p. 187.</p>
<p style="font-family: Calibri; font-size: 10px; font-stretch: normal; line-height: normal; margin: 0px;"><span style="font-family: Arial; font-size: 8px; font-stretch: normal; line-height: normal;"><sup>3</sup></span> ARTAUD, Antonin: <i>Le théâtre et son double</i>, Gallimard, 1989, p. 46.</p>
<p style="font-family: Calibri; font-size: 10px; font-stretch: normal; line-height: normal; margin: 0px;"><span style="font-family: Arial; font-size: 8px; font-stretch: normal; line-height: normal;"><sup>4</sup></span> CALABRESE, Omar: <i>La era neobarroca</i>, Madrid: Cátedra, 1994, p. 132.</p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-89437443626610992972022-08-12T08:51:00.003+01:002022-08-12T08:51:41.562+01:00Manifesto. Luisa Villalta a Nosa IX Señora das Letras<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh8fyRIYi2sHcL0qo85ziu6QCo4d5rWqrZmzw4X3lVBgvDmK7nI34KE-2ynmDFtcnNVO6Srez1DbJYG1RbeVMgpMwLjXd2biwQgmdpZssePhGEietTUbD2WK1D1_YVb5R0GudJsoo5_1YURvQSSI4cHNy8E4yq5RsWLgyUnHm7FUZJIISM2lPJPA2Zb=s960" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="720" data-original-width="960" height="300" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/a/AVvXsEh8fyRIYi2sHcL0qo85ziu6QCo4d5rWqrZmzw4X3lVBgvDmK7nI34KE-2ynmDFtcnNVO6Srez1DbJYG1RbeVMgpMwLjXd2biwQgmdpZssePhGEietTUbD2WK1D1_YVb5R0GudJsoo5_1YURvQSSI4cHNy8E4yq5RsWLgyUnHm7FUZJIISM2lPJPA2Zb=w400-h300" width="400" /></a></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><b>No mesmo lado, o compromiso</b></div><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><br /></div>Celebrámoste desde a complexidade da épica ao publicismo, deste ti, desde o teu pensar, lúcida e comprometida, sempre na construción dun pobo, dese pobo que foxe de si mesmo, dunha literatura, dunha lingua, no foro da cultura.<br /> <br /><span style="text-align: justify;">Ti, na liberdade, da contra-ética do poder. </span><br /><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Lémoste e sentímoste na arela dun teatro de nós que te abrigue e nos abrigue, dramaturga, que nos adentra no paseo das esfinxes e nas certezas de Ofelia. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Lémoste e aprendemos, ensaísta, que nos enreda na ecuación teatral de Don Hamlet, para nos mostrar esa obra enteiramente nova; para nos levar ao outro lado da música, para nos guiar pola poética, sobre un certo estado de conciencia e nos erguer desde a prensa o libro das columnas. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Lémoste e gozamos, narradora, da lingua coa que nos convocas, nesa teoría de xogos en que lle dás a man ás afinidades electivas, para andarmos mundo; a lingua que non se pode chamar silencio, e por iso nos legas as chaves do tempo para abrirmos ao futuro o reino que un día perdemos. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ti, que sabes do couto á liberdade, do silencio, da banalización, das estratexias para neutralizar o discurso ético e literario. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Lémoste, poeta, e gozamos e cantamos e a música reservada estoupa e xorde o ruído e soñámoste co violín e préndensenos as túas palabras coas que vestimos minutos de poemas polo papagaio nunha rota ao interior do ollo contigo no outro lado da música, na Cidade Alta. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ti, que reclamas a liberdade de ser escritora galega nunha Galiza viva e democrática. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Galiza, esa palabra, que pronunciaches con boca chea. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Ti, que dixeches isto é tamén unha muller que resiste. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Igual que un tigre ignora a tigritude: </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Salta. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Penélope tece o tecido do regreso. </div><div style="text-align: justify;"><br /></div><div style="text-align: justify;">Celebrámoste, gozamos, saltamos contigo,<b> LUÍSA VILLALTA.</b></div><p><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-1681555831726941542022-08-11T08:45:00.002+01:002022-08-11T08:45:48.349+01:00 De pombas e papagaios, por Susana S. Arins<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIGNCx7mMQrLKSfXm3OYyHvaAbkmJVQY810bgrGDtNQytIboTc7W1FbjygcDCtEbN_A0mAlh43HyqkoVHwwSQLZU6R6GN0RO6OWWyAYj2DwP4qdPZvaFeZwhfELmkz25ZhjRFrtjaky6JDHNBTAoMaHqqthJfgw2VH-GEWn_BmUfOW-eOOhIdf8Gdh/s1712/WhatsApp%20Image%202022-08-04%20at%202.06.20%20PM.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1712" data-original-width="1500" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIGNCx7mMQrLKSfXm3OYyHvaAbkmJVQY810bgrGDtNQytIboTc7W1FbjygcDCtEbN_A0mAlh43HyqkoVHwwSQLZU6R6GN0RO6OWWyAYj2DwP4qdPZvaFeZwhfELmkz25ZhjRFrtjaky6JDHNBTAoMaHqqthJfgw2VH-GEWn_BmUfOW-eOOhIdf8Gdh/s320/WhatsApp%20Image%202022-08-04%20at%202.06.20%20PM.jpeg" width="280" /></a></div><p align="justify" lang="pt-PT" style="break-before: auto; line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Fiz estudos universitários em Santiago. E quando fui viver lá, as vozes baixas falavam do bairro do Pombal. Umas advertiam para não nos achegar a esse lugar de gentes perigosas e atividades inominadas. Outras convidavam a ir e rejoubar e rir, e fazermos zombaria das putas e, menos, dos putanheiros. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Não era complicado. Nos passeios entre campus norte e sul, o Pombal exercia de limite, fronteira e ponte. E não houve medo às primeiras vezes que por lá passei. Também não zombaria. Houve a surpresa da degradação. Porque não dei com as putas de <i>Pretty Woman </i>nem os putanheiros Richard Gere, mas com mulheres gastas envolveitas em negligés de feira à porta de casas velhas em risco de derrubo. Senhoras que podiam ser avós, cousa que eu não imaginara na minha inocência adolescente. E putanheiros a exsudar álcool e ressesso cheiro agre. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Acho que foi esta a razão de que a leitura, contemporânea à sua publicação, do <i>Papagaio</i> de Luisa Villalta e Maribel Longueira deixara em mim um fundo pouso de verdade. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">O Papagaio que elas descreviam e despediam era o Pombal que eu ajejara polo olho da fechadura. Luisa Villalta poetou a partir do trabalho fotográfico de Maribel Longueira. A fotógrafa fez seguimento das obras de derrubo de boa parte do bairro do Papagaio corunhês, em que abundavam os locais onde eram prostituídas mulheres. As fotografias rastrejam entre cascalhos, poeira e maquinária pesada os sinais das mulheres que lá viveram. E posteriormente a poeta faz leitura, a sua, desses sinais. Poemas e fotografias acompanham-se sem invadirem os espaços de uma e outra, sem se calcar os pés, para estabelecer uma forte ligação entre o bairro destruído e as mulheres arrasadas nele: <i>Pouco pagou por lle rachar / o virgo comunal à Cidade envisa / como todas as mociñas, soñadora de homes / sem seme</i>. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Chega a modernidade, o capitalismo urbanista, a expulsar da cidade, como anjo ejecutor, as representantas do vício e a luxúria. É preciso remetê-las novamente para as margens, agora que as avenidas, os sumidoiros e a luz pública todo o ocupam. E Luísa Villalta e Maribel Longueira criam um réquiem por aquelas anônimas que ninguém identifica, porque mudam o nome cada dia, <i>para non repetir / a muller vencida e esquecida / que </i>acabam<i> de coñecer</i>. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;"><i>O </i><i>P</i><i>apagaio</i> aparece dividido em três partes: <i><b>per amores </b></i><i>,</i><i><b> tão em vao </b></i><i>,</i><i><b> e caeu</b></i>, fraseados que fazem parte de uma pastorela de Dom Dinís. Abre-se e fecha-se o volume desde a sororidade: a autora renuncia à palavra puta explicitando-a no poema: <i>debería ser final e non comezo</i>. E sem utilizar a expressão atual de “mulheres prostituídas<a class="sdfootnoteanc" name="sdfootnote1anc" style="font-size: 9.119999885559082px;"><sup>1</sup></a>” poetiza-a: <i>a puta é sempre a irmá da que quizá sobreviva ... /… a irmá inverno que florece a destempo .../… a irmá máis pobre que a pobreza / pero non puta aínda</i>. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Luísa Villalta navega entre a primeira e a terceira pessoa em quase todos os poemas. Outorga voz àquelas que habitam por trás das múltiplas janelas que fotografa Maribel Longueira. É a Margarida que lava o cheiro a vaca que lhe deixam os homens, a mulher sem nome que cobra por todo fora o desprezo, as amigas que compartem seneira de janela a janela. Ou reflexiona em plural sobre as experiências de qualquer de nosoutras, mulheres. È a adolescente (eu?) que espia para <i>imaxinar qué sería o sexo tan falso do amor</i>. É a freira que se persigna enquanto lembra aquele menhinho que nunca foi e que foi dela. Ou se dirige em segunda pessoa ao putanheiro, àquele que te sentes dono de um corpo e ignoras deliberadamente que cada <i>mamada é um chute</i> para manter a<i> anestesia da vida</i>. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Luísa Villalta acaba livro explicitando-se como eu lírico, explicitando-se como mulher violentada, potencialmente prostituível, como qualquer de nosoutras: <i>eu non podo xa ser diferente de quen é mirada / cando a entreperna do obreiro me confonde / e se oferece perguntando: canto?</i>.</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Os poemas constroem uma história, uma memória que poderia ser, de mulheres que nunca têm história nem ficam nas memórias porque ou pai ou mãe, botaram <i>a chave / que pechou tras de min a porta do mundo / e me obrigou a sair / sem encontrar a saída</i>. Os versos crescem-se desde a destrução, da ruína, para edificar uma ponte entre o Papagaio e o Pombal, entre as pombas e as papagaias. Uma voz potente que nos acompanha quando já o papagaio não existe, que caiu, em vão, e não per amores. </p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;"><br /></p><p align="right" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;"><i><b>Papagaio</b></i></p><p align="right" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Maribel Longueira e Luísa Villalta </p><p align="right" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;">Edicións Laiovento e Deputación da Corunha, 2006</p><p align="justify" lang="pt-PT" style="line-height: 24px; margin-bottom: 0cm; text-indent: 1.5cm;"><br /></p><p lang="pt-PT" style="line-height: 16px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><p style="line-height: 16px; margin-bottom: 0cm;"><br /></p><div id="sdfootnote1"><p class="sdfootnote" style="font-size: 10pt; line-height: 13.333332061767578px; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.6cm; text-indent: -0.6cm;"><a class="sdfootnotesym" name="sdfootnote1sym">1</a>Utilizamos esta expressão para marcar que a mulheres prostituídas são vítimas de uma prática sistémica em que os varões se garantizam o acesso grupal e regrado ao corpo das mulheres. </p></div>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-59716214192663971192022-05-06T12:40:00.001+01:002022-05-06T12:41:34.638+01:00Luísa Villalta. Unha postal para as Letras Galegas<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKRwzKiX5hXlXAfTabfxXSzXii3bl50VRUfQ1oSVkc2tS4fNoTHy0sw7-r2LTotvOQiFp9H0POtC9_QVoX25WvTUFtWDox29FH9rPXNANVP9mNqbI92SNTIu2W92iJRkrTaHSxutqjIKvZitfqLAiZeMwB1hSdHhRJE7RBNzm50M7-a8RCHdNocHlY/s1748/Villalta%20Letras%20Galegas%202023.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1748" data-original-width="1240" height="400" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiKRwzKiX5hXlXAfTabfxXSzXii3bl50VRUfQ1oSVkc2tS4fNoTHy0sw7-r2LTotvOQiFp9H0POtC9_QVoX25WvTUFtWDox29FH9rPXNANVP9mNqbI92SNTIu2W92iJRkrTaHSxutqjIKvZitfqLAiZeMwB1hSdHhRJE7RBNzm50M7-a8RCHdNocHlY/w284-h400/Villalta%20Letras%20Galegas%202023.jpg" width="284" /></a></div><br /><p style="text-align: justify;">No mes das Letras Galegas, propoñémosvos encher de postais a sede da Real Academia Galega para apostar por Luísa Villalta como homenaxeada en maio de 2023.</p><p style="text-align: justify;">Como? Primeiro, descargando os pdfs; hai dúas opcións segundo cantas se queiran enviar:<a href="https://drive.google.com/file/d/1zIvVIGTrhaozmZzdQ8HqwRZ7PcpnaY6I/view?usp=sharing"> unha </a>ou <a href="https://drive.google.com/file/d/1s027XSLjOYDEbqDCpCmkhlRhNvE_jhoy/view?usp=sharing">catro</a>. Logo, imprimindo a imaxe a dobre cara sobre cartolina. Así xa estará lista a postal! Só queda pegarlle o selo e levala á caixa de correo máis próxima.</p><p style="text-align: justify;">Animámosvos a compartir nas redes unha foto ou un vídeo no que se vexa á Nosa Señora das Letras embarcando na caixa de correo, etiquetándonos e usando os cancelos #LetrasGalegasparaLuísaVillalta, #IXDGL, #LuísaVillalta.</p><p style="text-align: justify;">Tamén poderás facer un <a href="https://drive.google.com/file/d/1aI-08LjOCvmpYmwKI_dLBRDbMB-6JHfN/view?usp=sharing">adhesivo</a>! </p><p style="text-align: justify;"><br /></p><p><br /></p><p><attachment aria-label="Villata Letras Galegas_4 postais.pdf" class="Apple-web-attachment" id="<f_l1yz7a1x0>" role="button" style="font-family: Helvetica; font-size: 12px; opacity: 1;" title="Villata Letras Galegas_4 postais.pdf" type="application/pdf" webkitattachmentid="2f6fe11e-0e57-4f9c-8996-3bd5729d3a04"></attachment><br /></p>Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-1837971928872086302021-10-14T12:17:00.001+01:002021-10-14T12:17:35.565+01:00Retranca polonesa por Eli Ríos<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%;">
<span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="background-attachment: scroll; background-color: white; background-image: none; background-position: 0% 0%; background: rgb(255, 255, 255) none repeat scroll 0% 0%;"></span></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><span style="color: black;"><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><span style="background-attachment: scroll; background-color: white; background-image: none; background-position: 0% 0%; background: rgb(255, 255, 255) none repeat scroll 0% 0%;"></span></span></span><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6XitRku5FHIYQGXzVTf0IgOX2bMfyth-CAspehglmKdxWRcO7M3-IvjRCf0dVnocJg9-DNrjlJTp9s3pBlxoq5SXdhpEnLHC57DUHYSNBtvYkkoGxzUkqouUDQeeHqfodHbwTvw9dUww/s600/janina.jpg" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="404" data-original-width="600" height="213" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEi6XitRku5FHIYQGXzVTf0IgOX2bMfyth-CAspehglmKdxWRcO7M3-IvjRCf0dVnocJg9-DNrjlJTp9s3pBlxoq5SXdhpEnLHC57DUHYSNBtvYkkoGxzUkqouUDQeeHqfodHbwTvw9dUww/w317-h213/janina.jpg" width="317" /></a></div>
<p style="margin-bottom: 0.5cm; text-align: justify;"><span style="color: black;"><span style="font-family: verdana;"><span style="background-color: white; background: #ffffff;"><br /></span></span></span></p><p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">Na libraría que alimenta as miñas ansias de lectura, hai unha libreira das de antes, das que che coñecen as costuras e nutren a alma. Escríbolle unha mensaxe desas en clave: " Recoméndame algo positivo. Estou farta de ler desgrazas." E, alí, na pantalla do móbil alumea un " Teño algo que che vai gustar. É dunha autora que ten un humor parecido ao teu." O peixe está vendido. A carteira encárgase de facerme chegar a novela Sobre los huesos de los muertos de Olga Tokarczuk.</span></p><p style="text-align: left;"></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><span style="background-color: white; font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">Ben,
así de entrada penso que Patri, a libreira, me confundiu con outra
persoa. A contraportada di non sei que cousas de Janina Duszejko,
enxeñeira de camiños xubilada que acaba por dar aulas de inglés
nunha escola rural dunha rexión montañosa no suroeste de Polonia,
na fronteira con Chequia. E se isto non estivese suficientemente
lonxe dos meus intereses, por riba afeccionada á astroloxía e
obsesionada pola obra do poeta William Blake! E, xusto aí, nese
intre atravesa os meus miolos a pregunta: por que raios me
recomendaría unha obra así? E, claro, só había unha maneira de
averigualo.</div></span><p></p><p style="text-align: left;"></p><div style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;"><br /></span></div><span style="background-color: white; font-family: verdana;"><div style="text-align: justify;">O
desastre anunciado converteuse en realidade. Acabei por discutir,
dentro da miña cabeza, coa protagonista e coa libreira. Detestei,
con todas as miñas forzas, esa voz en primeira persoa que non facía
outra cousa que dar voltas sobre a paisaxe, sobre unha historia de
radicalismos ambientais e sobre uns cazadores. Resultoume
desagradable saber do asasinato das cadelas, dos xabaríns, dos
corzos, etc E, entón, cando utilicei a palabra asasinato comprendín
que a novela xa me atrapara por completo. Esa Janina Duszejko, que
odiaba, apareceu en toda a súa dimensión como unha muller xubilada,
humanista, ecoloxista, sen fillos, enferma, sen cartos,..., que se
enfrenta a todo un sistema patriarcal e capitalista.</div></span><p></p>
<p style="line-height: 150%; margin-left: 1cm; margin-right: 1cm; text-align: justify;">
<span style="font-family: verdana;"><i><span style="background-color: white; background: #ffffff;">- ¿En que
mundo vivimos? Uno en donde el cuerpo de un ser es convertido en
calzado, en albóndigas, en salchichas, en una alfombra que se tiende
junto a la cama, en caldo hecho con los huesos de otro ser...
Calzado, sofás, bolsos para llevar colgados al hombro, hechos con el
estómago de otro ser; seres cortados en pedazos y fritos en
aceite... ¿ Es posible que esté sucediendo de verdad algo así de
macabro, esta matanza, cruel, enorme, desapasionada, mecánica, sin
ningún remordimiento de conciencia, sin la menor reflexión, pues
las reflexiones se concentran exclusivamente en la filosofía y la
teología? ¿ Que mundo es este en donde la norma consiste en matar y
en provocar dolor? ¿No será que algo no funciona con nosotros?(páx.
101) </span></i></span>
</p>
<p style="text-align: justify;"><span style="font-family: verdana;">E esta paisaxe humana-vexetal-animal non só
é un espazo. Está viva e personificada. </span>
</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1.03cm; margin-right: 0.94cm;">
<span style="font-family: verdana;"><i>" El invierno empieza justo después de
la fiesta de Todos los Santos. Así son las cosas aquí: el otoño
recogía sus pertenencias, se sacudía las hojas- ya no las iba a
necesitar-, las barría bajo los linderos, le arrancaba los colores a
la hierba hasta que se volvía grisácea y difusa. Después todo era
negro sobre blanco y la nieve caía sobre los campos labrados"
(p. 201)</i></span></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%;"><span style="font-family: verdana;">A
paisaxe é unha personaxe máis que limita os movementos, que enche
de luz ou escuridade a trama, que determina parte do carácter das
persoas que viven na aldea, as súas celebracións ou os momentos e
lugares en que se poden desenvolver certas accións. Estas, son a
aparente vinganza dos animais que cazan aos cazadores para vingarse
dos asasinatos e para vingar, de paso, a natureza. E que pode facer
ante esta situación unha muller que "</span><span style="font-family: verdana;"><i>he
llegado a una edad y a un estado en que cada noche antes de acostarme
debería lavarme los pies y arreglarme a conciencia por si tuviera
que venir a buscarme la ambulancia</i></span><span style="font-family: verdana;">"(p.11)?
E aínda digo máis... por que unha señora polaca di o mesmo que
miña avoa (cantas veces escoitei iso de "leva sempre as bragas
limpas por se tes que ir ao médico?)? Nese momento en que a
convertín en familia, en que e</span><span style="font-family: verdana;"><span style="background-color: white; background: #ffffff;">staba
a sentir o mesmo ca protagonista, en que me preguntaba que vai facer
ela soa contra o sistema, entendín por que a libreira-costureira de
almas me recomendara a novela: o patriarcado atravésanos a todas e é
necesario buscar ferramentas para enfrontalo. E os recursos que
encontra Janina Duszejko non están moi lonxe da nosa retranca
galega. Nin sequera as solucións aos problemas se afastan moito de
queimar un papel nunha cacharela ou de poñer unha xesta para
protexernos.</span></span>
</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.94cm;">
<span style="font-family: verdana;"><i><span style="background-color: white; background: #ffffff;">"Un
viejo remedio contra las pesadillas consiste en contarlas en voz alta
sobre el agujero de la taza del váter y después tirar de la
cadena."(p.104)</span></i></span></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: verdana;"><span style="background-color: white; background: #ffffff;">A
protagonista, nun primeiro momento vai tentar convencer á veciñanza
do pouco ético dos seus actos, pero sabe que as súas amizades</span><i><span style="background-color: white; background: #ffffff;">"Ya
de por si creen que soy rara</span></i><span style="background-color: white; background: #ffffff;">"(p.109).
O sistema neoliberal atroz non permite que unha anciá cuestione a
orde capitalista. Isto non vai deter a Janina Duszejko:</span></span></p>
<p style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1cm; margin-right: 0.97cm;">
<span style="font-family: verdana;"><i>" La ira hace que la mente sea más
clara y aguda, que se vean más cosas. Se apropia de las otras
emociones y domina el cuerpo. De la ira nace toda sabiduría, no cabe
duda, porque la ira traspasa cualquier frontera"(p.24)</i></span></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%;"><span style="font-family: verdana;"><span style="background-color: white; background: #ffffff;">A
protagonista, e aquí está unha das claves marabillosas da novela,
non só vai descubrir quen é a persoa asasina senón que tamén
transforma a súa ira en produtiva, en sabiduría e pasa a ser parte
da acción, é dicir, nunha novela de asasinatos, investigacións,
etc, ela non analiza desde a distancia europeizada, masculinizada e
heteronormada, non. Janina Duszejko rompe coa imaxe de avoíña boíña
que espera a que o lobo a pape e implícase, activamente, na loita
contra as inxustizas. E gostei inmenso de chegar ao final da novela,
de coñecer a Janina Duszejko, á súa autora Olga Tokarczuk, deste
xiro cara ao compromiso e da recomendación de Patri. O dito,
señoras, sigan sempre as recomendacións da súa libreira de
cabeceira.</span></span></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%;"><span style="background-color: white; background: #ffffff;"> </span></p>
<p align="RIGHT" style="margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: verdana;">Olga
Tokarcuk, <i>Sobre los huesos de los muertos</i>, Siruela, 2009</span></p>
<p style="margin-bottom: 0cm;"><br />
</p>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-29505048300091750832021-10-07T09:53:00.000+01:002021-10-07T09:53:01.254+01:00O bolso das emocións por Beatriz Maceda<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSFCoAhIFrm6W3s_ngrfiaGHCtlWTVMgyT_IWP12lN1zZ1kFuHmzwDJEabl8QaF9jdZ3UxEyGN7fucCSdv2QqwzAlfgQLGjFrCdojg2m-r908M0vLy7U02pZqY33AGxUGZebJxoQBt8vU/s2048/WhatsApp+Image+2021-10-06+at+20.56.55.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1536" data-original-width="2048" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhSFCoAhIFrm6W3s_ngrfiaGHCtlWTVMgyT_IWP12lN1zZ1kFuHmzwDJEabl8QaF9jdZ3UxEyGN7fucCSdv2QqwzAlfgQLGjFrCdojg2m-r908M0vLy7U02pZqY33AGxUGZebJxoQBt8vU/s320/WhatsApp+Image+2021-10-06+at+20.56.55.jpeg" width="320" /></a></div><br />
<p></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">As
persoas que compartimos vida con animais, sabemos que recibimos
deles moito máis do que damos, que podemos ter máis complicidade
coa nosa cadela que con moitas persoas por moi achegadas que sexan.
E non podemos estar máis de acordo cunha frase da protagonista desta
historia – <i>As persoas que mancan os animais son a peor xente do
mundo (páx.52) <br /></i></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">A
autora, Eva Mejuto, neste pequeno gran libro de setenta e nove
páxinas, narra con habelencia esa relación que se establece entre
Xoana e o seu can, Neko. Protagonistas inxustas, xunto coa súa mai,
das consecuencias da violencia de xénero.</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Neko é
o apoio, o desafogo e até o cómplice dun segredo doloroso, que na
súa compaña é máis doado de levar.</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><i>Papá
di que parezo unha toliña, todo o día a falar contigo, pero que lle
vou facer se es ti quen mellor me entende? (páx.10)</i></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><a name="_GoBack"></a>
Malia ser un tema difícil de tratar para as crianzas, a autora é
quen de sacarnos o sorriso a través dos pensamentos, as conversas de
Xoana, as trasnadas de Neko, e mesmo ese bolso da xuíza, sen por iso
deixar de transmitir a incerteza, as dúbidas, a loita dos afectos e
os desafectos que, nestas idades, son tan difíciles de manexar pois
aínda non temos as ferramentas para facelo.
</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Segundo
vai avanzando a historia, as personaxes tecen redes de acompañamento
e cariño que fan máis doado que Xoana intente superar unha
circunstancia tan dura e inxusta. E esta mensaxe, transfórmase en
fundamental para entender que as redes só rachan cando non somos
quen de poñernos no lugar da outra, do seu sentir e do respecto a
liberdade de ser e estar no mundo.</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Aínda
que o libro está pensado para lectoras e lectores a partir de dez
anos, non estaría de máis que o lesen persoas adultas,
especialmente as que traballan no eido da xustiza. A personaxe
encarnada pola xuíza reflicte a sutileza e a humanidade precisas
cando se traballa nun xulgado de violencia de xénero. A inutilidade
da burocracia fronte
a eficacia do escoitar.
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Tampouco
esquece Eva Mejuto, a importancia de recoñecernos nas outras
persoas, malia que as circunstancias sexan diversas e, nese
recoñecernos vai esmorecendo a soidade.</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><i>Tiña
un aspecto moi... diferente, divertido. Eu nunca vira un neno coas
uñas pintadas de cores... (páx.60)</i></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">—<i>Debías
pintalas ti tamén, axudan a ver a vida con outra luz, en serio. E a
quen non lle guste, que non mire! (páx.64) </i>
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">O
tempo interno da historia transcorre nun día, pero a través da súa
lectura podemos imaxinar perfectamente os meses, os anos anteriores.
Cheos de incertezas, de emocións e sentimentos encontrados das
personaxes, cada unha delas desde o lugar que lle toca vivilos. A
autora sitúanos nese cuarto, nese xulgado, gris, frío; até nas
viaxes familiares que nalgún momento semellaron felices e cheas de
ilusión, pero que agora, con todo o que está a vivir Xoana,
adquiren outra perspectiva.</p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Por
iso, instintivamente, desde crianzas, procuramos refuxios ante o
incomprensible dunha dor innecesaria. A lectura, é a protagonista
silenciosa que axuda a Xoana para escapar dunha realidade que intúe
que non é boa, que algo non vai ben, pero tampouco sabe como
enfrontalo. Neste caso, serán os mangas, en especial unha colección,
ese lugar no que agocharse na procura do silencio. Pechando a porta
ao que non queres, nin debes escoitar.</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Neko é
un libro necesario para as crianzas e para as persoas adultas. A
autora, Eva Mejuto, consegue que como lectoras reflexionemos, mais
sen sentirnos incómodas, ante unha historia na que o tema de fondo é
doloroso e sacándonos mais dun sorriso. Porque até nas peores
situacións, o humor pode ser unha apócema máxica se na súa
composición non faltan o afecto e a xenerosidade.</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">
</p><p style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; text-align: right;"> Eva Mejuto<i>, Neko,</i> Ed. OQUELEO. Obradoiro Santillana, 2021</p>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-60998279315455065142021-09-23T10:53:00.002+01:002021-09-23T10:53:50.034+01:00Feminismo de andar por casa en zapatillas por Eli Ríos<p>
</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMM28VJ1dUUS7UrAFmUXjCkcfYaqhgqV35iR7s5vWIsbbubMC4ZFlA-13xlQpwmL6ZniSUDkle9s6URkp_RUoFbiYeTe5P9dSh6GYSC9WdsnQTMGB6CXEuXM1LKg-g9JXH64FPEnQMiQA/s1024/WhatsApp+Image+2021-09-23+at+11.32.47.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="768" data-original-width="1024" height="240" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgMM28VJ1dUUS7UrAFmUXjCkcfYaqhgqV35iR7s5vWIsbbubMC4ZFlA-13xlQpwmL6ZniSUDkle9s6URkp_RUoFbiYeTe5P9dSh6GYSC9WdsnQTMGB6CXEuXM1LKg-g9JXH64FPEnQMiQA/s320/WhatsApp+Image+2021-09-23+at+11.32.47.jpeg" width="320" /></a></div><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;">Hora
de escoller nova lectura e iso implica achegarse á morea de libros
pendentes. Folleo un a un e todos caen da man por unha ou outra
razón. Hoxe non teño o espírito para ler ensaios frondosos,
tampouco para poesía briza e nin tan sequera para novelas de raíces
profundas, non. Hoxe non. Nesta relación, case vexetal, coas
páxinas, hai un libro para cada estado de ánimo porque son
seres-obxectos que precisan de nós lectoras, vivas. E aquí está! O
momento de esconchar o <u>Mentes insanas</u> de Brigitte Vasallo.
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.97cm;">
<i>Tengo un sentido del humor afinado y una perspectiva sobre el
mundo que me alegra la vida y me la amarga simultáneamente, estoy de
vuelta de un montón de cosas, mientras que a otras tantas ni
siquiera he empezado a ir. </i><span style="font-style: normal;">(páx.
24)</span></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: 0.97cm;"><span style="font-style: normal;">
</span></p><p align="JUSTIFY" style="font-style: normal; line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm;">
E, así, co café da mañá mergullo nestes textos curtiños que
abrollaron no blog da revista "Mente sana". Xusto este
"depende" era o que precisaba hoxe. E, no seguinte sorbo, o
sorriso agroma ao encontrar unha compañeira entre as liñas:
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 0.94cm; margin-right: 0.94cm;">
<i>Justo me he traído de Galicia un libro que me tiene fascinada y
que es de lo mejorcito que he leído, así en general. De lo
mejorcito. Es de Susana Sánchez Arins, y en galego se titula </i><span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">Seique,
</span></span><i><span style="text-decoration: none;">y si teneis la
suerte de poder leerlo en ese idioma, a por él en formato original,
que es una maravilla. Está traducido también al castellano bajo el
título de </span></i><span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">Dicen</span></span><i><span style="text-decoration: none;">.</span></i><span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">(p.
32-33)</span></span></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">Porque
diso vai este libro, de compañeiras, de feminismo, de antirracismo,
de decolonialismo e de romper con todo aquilo que nos magoa (canones
de beleza, capacitismo, idadismo e demais -ismos) e cun suxeito
claro: " </span></span><i><span style="text-decoration: none;">Tenemos
que transmitir nuestras historias porque solo nosotras las
transmitiremos. Porque solo nosotras podemos hacernos cargo de todo
ello y darle la importancia y la trascendencia que tienen, y porque
todas merecemos esa transmisión de conocimiento, incluso desde el
dolor, o especialmente desde el dolor. Porque las violencias que
recibimos no merecen el anonimato y nosotras merecemos el anonimato
del vivir sin violencias"(p. 33). </span></i>
</p>
<p align="JUSTIFY" style="font-style: normal; line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; text-decoration: none;">
Gosto de ler sobre amizades, afectos e referencias de compañeiras.
Hoxe acerteille ao libro. Así que gozo, sen filtro, do sol matutino,
do olor a gran torrado, da calma fermentada e do humor con que a
Vasallo (p.119) tanto sobe como baixa:
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 40px; margin-right: 0.94cm;">
<i><span style="text-decoration: none;">Vamos, creo. No lo sé. Todo
esto lo estaba pensando hace un rato mientras flotaba en el mar
mirando un dron que sobrevolaba la playa, os lo juro. Así que igual
en un par de semanas me desdigo. Pero eso,
para qué engañaros, también tiene su gracia </span></i><span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">(p.83) </span></span>
</p><p style="text-align: left;">
E aí estou sentada na cociña, diante dun café, sen reloxo que me
apure a observar nas letras a fermentación do pan e deixándome
levar, neste baixa-sube, ata os lugares do cotián en que todo cadra.
</p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1cm; margin-right: 0.97cm; text-decoration: none;">
<i>Sandor cuenta que los tiempos de la fermentación tienen relación
con nuestros tiempos de vida real: la paciencia, el cariño, la
observación, el vínculo con el pasado, con el presente y el futuro.
Todo cosas que me resuenan con el feminismo, con la vida feminista.</i></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-left: 1cm; margin-right: 0.97cm;">
<i><span style="text-decoration: none;">No con la teoría y el
blablableo, que me tiene muy aburrida, la verdad, sino con la
práctica feminista del día a día, con las cosas pequeñas y que no
tienen visibilidad alguna ni te dan chupipuntos sociales de ningún
tipo </span></i><span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">(p.115)</span></span></p><p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm;">
<span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">A
mestura do humor, do estilo divertido, do dereito a ser e estar lonxe
dos prexuízos, da rabia, da dor, do cotián, da realidade
social,..., non son simples retratos paisaxísticos, non. Aquí hai
moitas raíces que desaugan nunha reflexión, individual e colectiva,
para transformar(nos) esta sociedade heteropatriarcal e aplicar algún
dos ungüentos que a autora nos propón para camiñar cara o futuro.
</span></span><i><span style="text-decoration: none;">Así que, como
le decía Lola Flores a su hija Lolita, </span></i><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><i><span style="text-decoration: none;">«</span></i></span><i><span style="text-decoration: none;">tú
palante, palante, pero cuando veas el abismo, te paras y tres pasitos
patrás</span></i><span style="font-family: Times New Roman, serif;"><i><span style="text-decoration: none;">»</span></i></span><sup><i><span style="text-decoration: none;"><a class="sdfootnoteanc" href="#sdfootnote2sym" name="sdfootnote1anc"><sup>2</sup></a></span></i></sup></p>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm;">
<span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">Hoxe,
remato o café xusto no epílogo do libro (p.233) e gardo, para
despois, as palabras de B. Vasallo: </span></span><i><span style="text-decoration: none;">Seguimos
caminando.</span></i></p><p style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm; text-align: right;"><i><span style="text-decoration: none;">
</span></i></p><p align="RIGHT" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm;">
<span style="font-style: normal;"><span style="text-decoration: none;">Brigitte
Vasallo</span></span><i><span style="text-decoration: none;">, Mentes
insanas, RBA, 2020</span></i></p><p align="RIGHT" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: -0.03cm;"><i><span style="text-decoration: none;"> </span></i></p>
<ol style="text-align: left;"><li><i><span style="text-decoration: none;"> "Feminismo de andar por casa en zapatillas", páx. 233</span></i></li><li><i><span style="text-decoration: none;">páx.
171</span></i></li></ol>
<div id="sdfootnote1">
<p class="sdfootnote"><br /></p>
</div>
<p align="JUSTIFY" style="line-height: 150%; margin-bottom: 0cm; margin-right: 0.97cm;"><span style="font-style: normal;"> </span></p>
Unknownnoreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-56555024090077670.post-72797319559108941452021-08-31T10:07:00.005+01:002021-08-31T10:07:47.276+01:00VIII DÍA DAS GALEGAS NAS LETRAS. COMPAÑEIRAS DO IES AS LAGOAS FALAN DE UXÍA CASAL<p> </p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><iframe allowfullscreen='allowfullscreen' webkitallowfullscreen='webkitallowfullscreen' mozallowfullscreen='mozallowfullscreen' width='320' height='266' src='https://www.blogger.com/video.g?token=AD6v5dw--mGqOIHL7yuBaoCCczSnGiGUcVWu-Dgi2h6W9Ah-E0kVc-CyO7aWv6YxUgkCDHCMwtC5BphkYvAqc4Kt' class='b-hbp-video b-uploaded' frameborder='0'></iframe></div><br /><p></p><p><br /></p><p>As compañeiras e compañeiros de Uxía Casal, no IES As Lagoas de Ourense, tamén quixeron deixarlle a súa mensaxe á Nosa Señora das Letras 2021, tras compartir 20 anos de traballo.</p>Unknownnoreply@blogger.com0