Non vou negar que Susana Sánches Aríns é unha das miñas autoras favoritas en calquera lingua. A súa maneira de narrar ten unha singularidade única, desas que fai dalgúns noutras linguas candidatos ao Nobel e no caso que nos ocupa un tesouro con menos difusión da que merecería a súa escrita. Este comentario introdutorio pode parecer irrelevante para achegarse ao texto do que quero falar, mais penso que é importante lembrar que o que nos escritores se valora (a voz propia, sabermos ao abrir o libro que é un, por dicir nomes, Manolo Rivas ou Paul Auster quen o escribe), nas autoras parece mencionarse máis como chata que como valor positivo. Non ten por que ser en si mesmo nin unha cousa nin a outra, pero crear un mundo propio e un estilo propio é un fito que no caso de Aríns non é para nada menor.
Nesa fronteira Anzalduana entre a prosa e o poema, neses textos que parten da aparente anécdota para compartir conmovedoras verdades, espreitan tamén estas Cinco corujas. Fai falta moito saber literario para producir un libro coma este, no que se parte de “contos”: non deses dos irmáns Grimm, nin sequera dos de Ánxel Fole, senón dos “contos” que contamos nas familias, nas amizades íntimas, sobre o que pasou, sobre o que lembramos, sobre o que fixemos cando eramos cativas. Arins demostra que podemos falar con sensibilidade da vida propia sen que esta caia nos vicios da “autoficción”, ese relato a miúdo autocentrado e inzado de referentes literarios que aburren, desconectado do social.
A escrita de Aríns é precisamente o contrario. É retrato do individual inscrito no seu contexto, da memoria política contra a nostalxia. E neste libro faino nun territorio que precisamente é o espazo primordial da nostalxia: a infancia. Ese lugar idealizado no que as liñas se fan borrosas ata tal punto que as propias crianzas non conectan co relato porque as súas vidas son moitísimo máis complexas ca a nebulosa que crean os autores que defenden que esta é a súa “patria”. As Cinco corujas escriben contra todo isto, rescatan o vivo da lembranza para facer vibrar en nós a actualidade do sentimento.
Nese sentido, é este un libro fronteira tamén no referente á idade. É un libro interxeracional, diría eu, que nos lembra que para falar de/con/para a infancia se cadra o máis importante non é mencionar as cousas que as persoas adultas pensamos que interesan ás crianzas, senón volver ao esencial das emocións, dos segredos, dos momentos.
Aí é onde estas curuxas alcanzan a marabilla, en seren capaces de deitar unha ollada infantil, en non perderen nunca a sorpresa, o medo, a conmoción, o enfado que recoñecemos no noso eu máis pequeno. Nese sentido, é un libro que fala ás crianzas de xeito directo, como unha máis. E tamén fala ás maiores coa voz dunha curuxa máis que observa nas anécdotas cuestións tan importantes como a vida no rural, a violencia, as estruturas de clase, a familia estendida da aldea. Porque estes son os temas que percorren estes retallos de vida, magnificamente ilustrados por Andrea López, nos que lembramos o coche de Bebeto, os inicios (frustrantes) na escrita, a observación das fisuras sociais (os privilexios das fillas do mestre aos que xa a voz narradora quere renunciar), o feble equilibrio dentro das familias, a violencia que fica silenciada nas voces pequenas.
Oxalá estas curuxas se multipliquen e estendan as súas ás preto e lonxe coa xenialidade incisiva e sensible da escrita desta autora singular que temos a sorte de chamar compañeira.
Comentarios
Publicar un comentario