Se non limpamos as fiestras, non entra luz, por Arancha Nogueira






 Atopo Iluminada no escaparate dunha das miñas librarías de referencia, nunha bonita edición, na que a capa parece querer levarnos a un algo oriental, un sentido de calma mesmo esaxerado, a luz dunha primavera na que non chove (iso que nós, atlánticas, descoñecemos).

Case parecería que a autora, Mary Karr, procurou a ilustración exacta, a intensidade da luz e das cores, para crear un efecto de shock en nós, inocentes lectoras: abrimos o libro e ese rostro de muller que nos saudaba, pausada, desde a capa, convértese nunha historia crúa e espida de metáforas. “Non vou contarche o que queres oír” - parece dicir Mary Karr, desde a novela - “vou contarche a miña verdade”.

Así, nun autobiografismo nada oculto, Mary Karr comeza a trazar as liñas dunha ponte moi longa na que nos leva da man, con traxicómica honestidade, por unha das épocas máis duras da súa vida no seu Texas natal: alcólica, drogadicta, divorciada, mala nai, mala filla, marxinada social. Así se nos presenta a protagonista (e autora), que se un ápice de vitimismo reúne forzas para revelar tanto os detalles máis escabrosos como as conversas máis nimias; non é este só un exercicio de verdade literaria, senón tamén de reflexión. Karr amósanos en Iluminada o que ela considera que debe ser a literatura: un instrumento que procure (con)mover, accionar e estourar. Algo moi lonxe do artificioso. Na outra punta do artificioso.

Una parte de mí se aferra a la idea de que yo soy la persona más desfavorecida de todas las que intentan dejar el alcohol, y es de risa, dado que soy blanca, delgada, trabajo, no tengo sida y sí un seguro médico y unos dientes razonablemente rectos. (...)
Deb da un sorbo al café y yo digo: Una contusión en la cabeza y un divorcio: tremenda excusa para beber. (p.369)

Resulta curioso como ese propio instrumento, a literatura, que serve para producir algo na que está do outro lado do papel, serve tamén á autora-protagonista como elemento de desintoxicación: é na literatura onde ela se atopa, contraditoria, efervescente: vitoriosa ás veces e outras lamentábel; periférica ou privilexiada, ou ambas ao mesmo tempo. Sen filtros, con moita crítica pero sen compaixón. Iluminada non é unha historia de superación pero tampouco unha historia (unicamente) de calamidades. Hai traxedia e tamén humor e moitas outras cousas polo medio, como hai tamén na vida. Se cadra por iso atrapa. Porque hai moita reflexión, pero non hai moralexa. Porque a vida real non é unha fábula para crianzas, e nós non somos as mellores nin as peores mulleres que poderiamos ser.

Intervindo este camiño de busca da identidade, cuestións como a relixión, o patriarcado, as adiccións, o capitalismo, o peso da familia. A soidade e a soidade que non nos permitimos ter. A saúde mental, os hospitais psiquiátricos, a vida despois do encerro.
Moitos temas de acaída actualidade para estes tempos de confinamento.

Soy Tina, dice, maniaco-depresiva.
Yo Mary, digo, depresiva-depresiva. (p.423)


Supoño que me gustou Iluminada porque, despois de case 600 páxinas de montaña rusa, despois de vomitar até o último anaco de alimento no chan do parque temático cutre, fiquei cunha sensación de calma tan grata como a que prometía a capa do libro. E non por que a novela achegue grandes conclusións, nin achegas morais, nin éticas. Precisamente porque non o fai. Porque permite a posibilidade de se atopar sen que iso teña que ser, necesariamente, algo catárquico. Porque non hai coros gregos nin grandes escenarios para decorar o tránsito de Mary, pero ela transita igual. Adicta, dependente, mala nai, mala filla, escritora, combativa, auténtica, inconformista.
Iluminada. Paradoxalmente.




- Mary Karr, Periférica & Errata Naturae, 2019, traducción de Regina López Muñoz



Se non limpamos as fiestras, non entra luz, por Arancha Nogueira Se non limpamos as fiestras, non entra luz, por Arancha Nogueira Reviewed by segadoras on 09:53:00 Rating: 5

Ningún comentario:

Con tecnoloxía de Blogger.