Sinfonía das apalpadelas por Arancha Rodríguez

Enfróntome á primeira lectura do poemario Linguaxes Dixitais (Ed. Urutau, 2018), de Clara Vidal, esperando – polo título - unha sorte de imaxinario tecnolóxico, se cadra unha distopía futurista. Atopo, logo de varias lecturas, un poemario que nos interpela a moi distintos niveis, todos sensoriais, un poemario que redescobre moitas cousas que sempre estiveron aí, máis analóxicas que tecnolóxicas; máis orgánicas que futuristas.

Se tivese que resumilo nun só concepto, Linguaxes Dixitais é sede: unha sede inmensa de todo, unha vontade da voz poética de se empapar de todo o que flúe na súa contorna, e de facelo precisamente a través do tacto. Daí a importancia do díxito como marca identitaria deste suxeito poético curioso, que se inserta no vivido como as mans no pan sen fornear, mais tamén o díxito como xeito de interrogar e interactuar co mundo.

Isto lévanos directamente á primeira parte do poemario: linguaxe corporal. Unha parte que comeza cun “fozabas en min a lingua” que presenta unha clara escrita desde o corpo. Asegura a crítica Nora Catelli que desta escrita desde o corpo xorde a intimidade, comprendendo o corpo como o lugar máis íntimo pola súa intransferibilidade. Así, Clara Vidal vai trasladándonos, co corpo e coa lingua, a instantes tan punzantes como instransferíbeis.

A lingua aparece neste poemario como sinónimo de vida, e a vida como orixinaria da terra; deste xeito esta linguaxe corporal ofrece a poesía como unha gastronomía: un xeito de beber os versos, de encarnalos (e tamén aí, nese acto de canibalismo sensíbel, a erótica, presente ao longo de todo o texto).

Polo tanto, o dixital aparece como un xeito de elevar o verbo vivir, de facelo máis intenso, de permear en todo, e a lingua como unha potencialidade que converte os instantes que describe en verbos reflexivos. Así, todo se devora.

A segunda parte do poemario, linguaxe musical, alude á outra cara da moeda dese díxito: fronte ao banquete da linguaxe corporal, o intanxíbel que representa a música.

Traio a colación dúas citas moi diversas que se me viñeron á cabeza lendo esta linguaxe musical. Tan diversas como contemporáneas nas súas temáticas. Unha, da filósofa estadounidense Martha Nussbaum que, na súa ética das emocións, asegura que na música está todo: a humanidade básica, o pensamento crítico, o emocional (fundamental para a teórica)... e que ademais é universal e consegue conectarnos a todxs nese coñecemento compartido, mesmo máis que o resto de artes. A outra cita, do músico indie Joe Crepúsculo, que asegura en La canción de nuestra vida: “la música es tan frágil / que los recuerdos se quedan impregnados para siempre / vamos a bailar”.

Non sei se será a música ou nós xs fráxiles, pero non cabe dúbida de que existe unha relación intrínseca entre ela e os recordos: eses intres que pasan coa rapidez da luz teñen tamén unha querenza por ficaren impregnados nas melodías, como con apego. E tamén con apego, a voz poética de Linguaxes Dixitais fala deses acordes que quedan para sempre, como trabas no corpo. Porque ao final, di, “todas as pezas rematan”. Pero coa precisión do aguillón, Linguaxes Dixitais permítenos recuperar algo diso que co tempo se vai borrando da memoria, eses instantes que se constrúen tamén nas ausencias e nas omisións, nunha peza ecléctica e engaiolante.

Finalmente, o poemario consegue reconciliar esa disección entre o instante e o que queda do instante: o que queda no corpo e o que queda nos fondos. E todo coa polisemia elegante de Clara Vidal, como tamén resalta Emma Pedreira nas lapelas deste libro, que consegue de novo con ese aguillón afiado e preciso tatuarnos a marca da experiencia para termos tamén o privilexio de non perdela nunca. Para recordarnos tamén a nós coñecendo o mundo co limiar das mans. Así, como lemos este libro. Ás apalpadelas.

Vidal, Clara, Linguaxes Dixitais (Ed. Urutau, 2018)