Darlle a volta para ver por Eli Ríos

Las hijas de Egalia é unha sátira  na que a autora, Gerd Brantenberg, lle dá a volta á nosa orde social, baseada no sexo das persoas: as mulleres son as que teñen o poder. Como nun xogo de espellos, desde a mirada dun rapaz adolescente que se interroga sobre a súa contorna, devólvenos unha imaxe de nós case tan divertida como crítica e absurda. Unha imaxe virtual do que nós, como sociedade, proxectamos para que a reviremos. Unha sociedade na que os roles de xénero se inverten para que observemos, desde o humor e a retranca, os nosos costumes contrarios a calquera lóxica. 

Publicada por primeira vez, na súa edición orixinal (Egalias døtre), en 1977, hoxe en día, é moi complicado achegarse a esta novela xa que se encontra descatalogada en español e non está traducida ás linguas peninsulares. As bibliotecas públicas tampouco solucionan moito. Por poñer un exemplo: os volumes que hai nas bibliotecas públicas da provincia da Coruña son de consulta en sala. Quere isto dicir que é un libro que non ten demanda ou estamos ante o que comentaba Joanna Russ en Cómo acabar con la escritura de las mujeres? O feito de que ata a Wikipedia recolla esta obra como "The book has been translated into several languages and is considered a feminist literature classic" inclina a balanza cara a segunda posibilidade.

O primeiro que nos chama a atención é o uso do feminino como xénero neutro. Lugares, deusas, profesións, vestimentas, etc, todas son femininas. Así as mulleres ocupan a maioría dos cargos de poder tanto nas empresas como no ámbito público da Parlamenta. Incluso os nomes propios teñen un enredo moi divertido. A psicóloga chámase Sigmunda Freudis, pero se algo ten unha referencia, dalgunha forma, negativa pasan a denominarse en masculino como, por exemplo, o cóctel alcólico que fai referencia ao alcume da Raíña María I de Inglaterra, aquí, é un Bloody Marius. Este aspecto de recuperación da xinealoxía, da historia contada por mulleres é un tema recorrente na novela e un dos eixes principais porque, ao longo da narración, aguillóasenos na reflexión de por que os actos exercidos polas mulleres son sanguinarios, por seguir co exemplo anterior, e no caso dos homes reciben alcumes de conquistadores, valentes, etc. 

Me preguntaba por qué la historia sólo habla de mujeres... (páx. 128)

E esta reescrita da historia fana as mulleres desde o seu punto de vista co obxectivo de obviar que existiu un patriarcado. A educación desde todos os ámbitos é fundamental e, iso, inclúe revirar tamén os contos, as lendas ou a transmisión oral para manter os privilexios. A que vos soa isto?

Petronio se acercó a Mirabelo, que seguía lloriqueando con los ojos como platos, y empezó a cantarle la conmovedora balada del doncel cuya cruel madrastra encerró en una altísima mazmorra para preservar su virginidad. El desdichado doncel lloraba su soledad y arrojaba flores desde su celda. Mientras tanto, la barba le crecía y crecía. Un día le oyó una valerosa caballera, que cabalgaba un hermoso corcel blanco con sus hermosos senos ondeando al viento. Vio al dulce doncel y se detuvo a los pies de la torre, y empezó a cantarle serenatas que expresaban el ardiente amor que sentía por él. La barba seguía creciendo y creciendo hasta llegar al suelo, y así la valerosa caballera pudo agarrarse a ella como si fuera una cuerda, y trepar hasta él. De este modo la trovadora pudeo reunirse con su amado, burlando las airadas intrigas de la cruel madre (páx. 120)

Nesta sociedade, son os homes os que se encargan das crianzas, dos coidados, da casa, etc. Ademais, deben adecuar o seu aspecto físico en base ao gusto das mulleres chegando a utilizar accesorios incómodos como os Suxeita-Penes ou arriscando a súa saúde: " Había dejado de tomar el píldoro desde hacía unos meses, porque le provocaba dolores de cabeza. Lo había consultado con su doctora, pero ella replicó que los píldoros de esa marca no tenían efectos secundarios, y que sus dolores de cabeza no tenían nada que ver con el píldoro. Se trataba seguramente de fatiga, tensión nerviosa" (páx. 191)

E o medo, sempre o medo como arma para conseguir o poder e manter os privilexios. Para crear unha sociedade na que as diferencias se sosteñan nos sexos. O medo económico (os homes non queren ter máis fillos porque dependen da muller), o medo á violencia (ás tesouras corta-penes),..., pero, sobre todo, o medo a ser agredidos. A non ser libres.

Petronio cruzó el robledo apresuradamente para llegar al mar. No le gustaba cruzar el bosque en la penumbra , con las ramas oscuras y nudosas, y los gruesos troncos inmóviles. Nunca se podía saber con certeza si detrás de un árbol se ocultaría una mujer. De pequeño, Petronio oyó historias de mujeres vestidas de negro que se ocultaban en los bosques para asaltar a los muchachos y hacerles cosas feas. Nunca consiguió entender en qué consistían exactamente esas cosas, pero el temor a las mujeres de negro no lo había abandonado (páx. 60)

Lemos esta novela cun sorriso que nos nace deste cambio de enfoque, pero, tamén, quedaremos inmersas nunha profunda reflexión sobre canto temos interiorizada a visión patriarcal do mundo e a súa completa falta de lóxica. Las hijas de Egalia é unha parodia da sociedade e unha lectura que non nos vai deixar indiferentes. Unha lectura sobre a que volveremos. Seguro.

Brantenberg, G., Las hijas de Egalia, Horas y horas, 1994