Duomo
Ediciones vén de publicar na fin de 2018 unha novela da escritora
norueguesa Hanne Ørstavik,
Amor,
publicada orixinalmente no 1997 e que nos presenta a esta novelista,
descoñecida até o de agora para quen escribe, e imprescindíbel
desde ese momento (ai, a importancia das traducións).
Recoñezo que se
algo me chamou a atención deste libro, como para collelo dun andel
sen dubidar demasiado, foi a súa capa, unha capa na que a palabra
amor, en branco, destaca sobre unha escuridade espida, gris e case
negra: se cadra, todo o contrario ao que entendemos como amor.
E é que nesta novela curta, de apenas 170 páxinas desmonta con mestría certos
conceptos clásicos ao redor da maternidade, a fraternidade, a
compaña ou a comunicación. E do amor, por suposto. Esta subversión,
parte fundamental da novela, faise da man de dúas personaxes que non
son o que parecen ser: Vibeke, unha nai solteira, e o seu fillo, Jon.
Toda a novela
transcorre na noite anterior ao noveno aniversario do neno. Nunha
primeira persoa precisa na que a narrativa, maxistral, fai que
confundamos constantemente a voz da muller e do neno, imos palpando a
tensión de dúas personaxes vulnerábeis, completamente illadas, que
buscan noutras o necesario afecto, mais non entre elas. Nun principio
mesmo chegamos a anoxarnos con Vibeke, a quen o seu fillo parece
molestar, dalgún xeito. Rexidas de máis, se cadra, aínda polas
ideas do que unha nai debe ou non debe ser. Pronto nos decatamos de
que Vibeke é nai solteira, de que acaban de mudarse e da radical
soidade que a acompaña, así como un ostracismo imposto desde o
nacemento de Jon. Da súa necesidade de atopar un outro que a vexa
como algo máis que unha nai. Por outra parte, Jon percibe ese
malquerer. El tamén se sente só, ten pesadelos polas noites, sufre
ao mudar de colexio. Malia todo, entre elas, un sagrado silencio.
A distancia e a
incomunicación son protagonistas desta novela, na que Vibeke e Jon
rematan por saír da casa buscando cada quen o mesmo, e sen atoparse
nunca, como dous sucos paralelos sobre a neve. O rexeitamento é,
tamén, unha constante. E así, vulnerábeis, seguen entrecruzándose
as voces de nai e fillo, espidas de amor.
A
vulnerabilidade non aparece neste Amor
como un concepto, nin como unha característica das personaxes senón
como unha entidade en si mesma, unha capacidade – na órbita do
proposto por teóricas como Judith Butler ou Eve Kosofsky Sedgwick –
de exposición e de interacción. Quero
que me vexas, porque estou aquí, e tamén quero verte.
Porén, esta vulnerabilidade compartida, acompañada maxistralmente
por unha aridez que non nos permite imaxinar outra cousa que frío,
non abonda para que nai e fillo atopen o conforto dunha outra, dun
outro: mais ben, fainas aínda máis conscientes da súa propia
alteridade.
A
tensión é cada vez máis brutal, a fraxilidade de Vibeke e Jon máis
crúa, a súa incapacidade para atoparse nesa coincidencia,
lamentábel. E así, Ørstavik
remata a novela deixando a ambas personaxes nunha muda intemperie.
Tamén a nós, lectoras, conxeladas de frío.
Ørstavik, H.,
Amor, Duomo
Ediciones, 2018
Comentarios
Publicar un comentario