Fotografía Paula Gómez del Valle
Escolle sempre Lara
Dopazo Ruibal (Marín, 1985) un animal totémico a través do cal
comunicarse co seu público lector. Se xa a Ovella marcara o seu
debut poético (Premio Francisco Añón 2016) e Os Lobos na casa de
Esaú (Chan da Pólvora, 2017) ceibaran a manda, é agora con Claus e
o alacrán (Espiral Maior, 2018), merecedor do Premio de Poesía Fiz
Vergara Vilariño do ano 2017, que recolle a animalización do seu
leit motiv na figura do alacrán. Insectos, lesmas e formigas
formarán o corifeo da alimaria que será fío condutor e filtro
confesional do eu poético.
O alacrán fala, para
Lara Dopazo Ruibal, de supervivencia. Alimaria despreciada polos
demais seres vivos pola súa perigosa asociabilidade, no desespero
pode atacar coa súa puga mortal ou inocular o veleno no seu propio
corpo para matarse. Así actúan tamén os medos humanos, incapaces
ás veces de deixarnos asumir a perda, a precariedade, a ausencia e
continuar. Paralizan e mancan.
Poemario de personaxes,
Lara, o alacrán e Claus amósanse vencidas desde o inicio. Os
espazos son a ruína e os corpos constitúen o territorio de dor e
dúbida vencidos ante o medo á desaparición da casa matriz e do
núcleo familiar.
“perderei a cabeza/ o
día que non esteades comigo”
Lara, que se presenta a
si mesma como supervivente no medio do detrito social, enuncia as
súas roturas e perdas, o útero e a súa utilidade a primeira delas,
o medo ao desleixo do clan familiar e da ruta social establecida e
expresa unha violencia que leva contida durante anos.
“o proceso de ser
parece tan doloroso/ como unha tarde de calor”.
Lara exprésase a si
mesma entre a asunción da perda e a vinganza. A violencia da rotura
desencadea unha efervescencia de emocións que xogan a escindila nun
posible alter ego a través do gume separatorio que encarna o alacrán
que “deseña unha sombra de discordia/ sobre lara e entre as
laras que habitan a lara”. Faise responsable da súa parálise
corporal, de que os membros e a palabra se lle fagan de pedra no
entalamento do medo, como cargada polo veleno, “as vendas
vermellas nos pulsos”.
Hai moitas lecturas neste
poemario. Unha delas, a que paira na lectura de superficie, e a
dicotomía rendición/resiliencia que sobrevevén con cada crise.
Para Dopazo falar de crise está irmandado con falar de política
social, de movementos migratorios, de precariedade, de desamparo e de
reconstrución da identidade desde o baleiro social. E é nesta
segunda lectura onde podemos atopar restos do Orlando de Woolf cando
deixamos que nos diga “claus é eu no caso de eu ter nacido con
corpo de home/ e non con este útero dubitativo”.
É curioso como a voz
narrativa é a de lara e sae de si propia para ser claus, ser o
alacrán e tamén ningunha peza da tríade para crear unha
complicidade coa lectura e crear niveis moi esixentes de lectura.
Cada poema está coidadosamente envolto como pezas que, de
entrechocar, cascarían, polo que como lectoras teriamos a
responsabilidade de ilos desenvolvendo case cirurxicamente, tal é o
coidado que esixen. Porque falamos do dano no máis alto grao de
sensibilidade ao tacto.
Na precariedade, o útero
ao que se renuncia por improdutivo esterilízase e recítanse
consignas sobre a inutilidade: “non viaxes”, “non
ames”, o corpo e o nome deixan de ser útiles para a emoción e
o pensamento. O veleno vai detendo todas as intencións, vertebrando
cada mínimo movemento, desaparecendo toda ilusión de vida. Ata
acalalo todo.
Dopazo
Ruibal, L., Claus e o alacrán, Espiral Maior Poesía, 2018
Premio
de Poesía Fiz Vergara Vilariño 2017 do Concello de Sarria
Comentarios
Publicar un comentario