Fotografía Paula Gómez del Valle
Cando
me fixen con
Inmersión. Un sendero en la nieve,
de Lidia Chukóvskaia, fíxeno coa intención concienzuda dunha
lectura sen prexuízos. Sabía que Sofia
Petrovna, una ciudadana ejemplar,
a primeira novela da autora, fora censurada na URSS e tardara
cincuenta anos en publicarse. Tamén sabía que, a pesar de todo,
Lidia Chukóvskaia morara na Unión Soviética e chegara a ser unha
reputada escritora que, aínda crítica, recoñecía as vantaxes do
sistema no que vivía, tiña boas colegas de profesión que
pertencían ás máis diversas ideoloxías e estivera toda a vida
acompañada pola pesadumbre que provocan as sucesións de guerras.
Sabendo
todo isto, e de novo sen prexuízos, entro en Inmersión,
que me presenta a Nina, unha escritora e traductora de Moscú á que
en 1949 a Unión de Escritores envía a un retiro á montaña, xunto
con outros escritores, de xeito que poidan producir obras e compartir
espazos de creación. Neste lugar, aparentemente bucólico, Nina
tenta mergullarse no frío das asombrosas fragas rusas e simplemente
escribir, cunha actitude a
priori
esquiva cara os seus colegas. Daí vén o nome da novela, inmersión,
un traballo que Nina tenta realizar amparándose na súa soidade e na
aparente beleza do lugar de retiro, até que a interacción cos
demais hóspedes (todos homes, agás as mulleres do servizo) comeza a
espertar as súas pantasmas.
Namentres
Nina tenta con dificultade realizar a inmersión,
comezamos a coñecer o seu pasado: como o seu compañeiro foi enviado
a un campo de traballo para non volver, as condicións da súa
familia, ou as intuicións que a inundan con respecto a quen a
acompaña. A súa é unha desconfianza de pel, producida por décadas
de guerras e perdas. Unha desconfianza, á fin, inevitable e
necesaria. Esta desconfianza case innata na personaxe racha coa
aparición
do señor Bilibin, un escritor ruso de pasado dramático que produce
en Nina o xermolar dunha ilusión amorosa e, a un tempo, un tremendo
sentimento de culpa. Aí é onde o relato comeza a tomar a forma que
máis o caracteriza: a tremenda humanidade de todos os personaxes,
que lonxe de adherirse a un estereotipo, son maleados, torturados e
paseados por un vendaval de emocións e conflitos internos,
ideolóxicos, sentimentais, ou identitarios.
Alén
dos mecanismos internos de cada personaxe, Inmersión
produce un retrato fiel das inevitábeis contradicións entre a arte
e todo o que é ortodoxo, sexa o que sexa, así como entre artista e
individuo, moito máis ao tratarse (ambos) dunha muller. A crítica
Nina, incapaz de realizar a súa inmersión,
vese atrapada entre pulsións naturais das que renega, unha forte
raiba contra o sistema, e a pesadumbre do silencio que a acompaña.
Precisamente,
o máis auténtico de Inmersión
é sen dúbida o xeito, simple na súa forma pero desde logo
complicado de delimitar, no que a súa autora plasma os conflitos
internos dos personaxes sen convertilos no único foco no argumento
da obra. Fronte ao realismo puro, as contradicións da protagonista
conviven cunha precisa descrición sobre o proceso creativo, unha
análise sobre a diferenza cultural entre o rural e o urbano e unha
panorámica da vida na época dos soviets
que non semella terxiversada por ningunha ideoloxía en concreto.
Amparada
polas mastodónticas montañas rusas, Lidia Chukóvskaia presenta
unha protagonista que delibera sobre o proceso de escrita, a
capacidade de volver amar despois das decepcións, o medo, a
liberdade e o ser muller, o ser muller en xeral – na política, na
escrita, nos camiños escuros das montañas rusas, nuns áridos anos
40.
Esta
obra foi definida por George Steiner como un clásico da literatura
rusa. Máis que destacar dela a censura ou as hipóteses ao respecto
da ideoloxía da súa autora, a pregunta debería ser: por que non a
coñecimos antes?
-
Inmersión. Un sendero en la nieve,
de Lidia Chukóvskaia, e traducido por Marta Rebón, está publicado
por errata
naturae.
Radiografía do inverno por Arancha Rodríguez Fernández
Reviewed by segadoras
on
09:51:00
Rating:

Ningún comentario: