O máis difícil do capitalismo é pólo nun verso por Arancha Rodríguez Fernández

Fotografía Paula Gómez del Valle

Di Rosi Braidotti, entre outras, que o xeito de escribir dunha feminista debe ser sempre unha suma de citas: fronte ao falogocentrismo patriarcal, obsesionado co ego autorial, a man da escrita feminista debe beber das distintas fontes que desembocan na opresión compartida e criticada, das distintas mestras das que aprende, das distintas compañeiras que a escoltan.

Iso tento facer eu neste texto, mentando continuamente á autora, porque ninguén mellor que ela e este libro explican a súa esencia, e iso fixo tamén a propia autora, Judite Canha Fernandes con o mais difícil do capitalismo é encontrar o sítio onde pôr as bombas, publicado por Urutau este 2017.

A pesar de presentarnos unha voz poética propia, forte, e claramente traballada, a Judite Fernandes fai deste clamor un berro colectivo (e así o explicita no comezo do poemario), como non podería ser doutro xeito. “o máis difícil do capitalismo é pólo nun verso”, asegura a poeta, porque o capitalismo é precisamente o contrario: é aniquilante. Pero a Judite conségueo; consegue ás veces mesmo dentro da miseria un pedazo de beleza que nos impacta por insospeitada. No capitalismo ás veces hai bombas inesperadas. Bombas esperanzadoras.

“acho que me vou deitar no chão a ver passar as formigas.

(e fui.)

fiquei quieta três horas, vinte e dois minutos e nove segundos.

foi muito revolucionário.” (p.11)

As rebelións pequeniñas contrastan coa magnitude do universo; non hai un detalle do metafísico que se lle escape á poeta na súa loita por analizar, desde o minucioso, o constutivo deste sistema vírico. Expansivo. Aínda que o capitalismo destrúe indiscriminadamente, iso sabémolo todas, sen prestar atención ao detalle nin ao calibre, destrúe e consume e extingue sen preguntar. Por iso se fai necesario apañar das súas ruínas as historias todas, que son moitas, que ficaron por baixo dos escombros. Ás veces por riba, supervivintes. Ás veces, por baixo, mortas, pero aínda fértiles. Sementes de vencer, que diría Moncho Reboiras.

Este espírito xeneroso de recolecta non fai da labor da poeta algo máis doado. Pola contra, todo o poemario está tinguido por unha violencia infame. Unha violencia que se naturaliza ao longo de máis de noventa páxinas de realidade agónica, pero que nunca deixa de remexernos por dentro como lectoras, de incomodarnos activamente, a pesar da“fame xa tan cómoda” da voz poética.

“as novas formas de deus

incluem

a videovigilância.” (p.45)

E non todo é esperanza. Hai veces nas que a voz esmorece e, fraquísima, parece claudicar. Nós sentimos, logo, como lectoras, ese cansancio secuaz e interno. Vainos dar a dignidade de comer?

Pero, malia a fame, a voz poética non deixa de denunciar as complicidades do sistema caníbal. O patriarcado, que destroza, consume mulleres, reventa, desmoraliza, viola, mata. E Inditex, a troika, os programas en prime time, o glitter. Denuncia e faino dese xeito tan aparentemente simple que chega á matriz de todas as violencias, e á matriz dos nosos corpos lectores, vítimas tamén desa violencia, porque este libro é de todo menos ficticio.

“A miña terra morreu de tanto lle remexeren os bolsos”, di a Judite. E pescuda tamén nas contradiccións imposíbeis de salvar, crónicas, certeiras, case diría necesarias. As nosas contradiccións. Para fabricar unha bomba que mate o capitalismo hai que servirse tamén do capitalismo. Para loitar contra o capitalismo, “continuamos a reinventar mais a guerra que o amor”, coma el.

Porén, de cando en vez, un sopro de ar (aínda non privatizado), unha gargallada, un orgasmo, un afecto, moitos afectos, a bomba inesperada e esperanzadora. Esa que, como culmina a poeta, só reposta con empatía. Empatía. Urxentemente.