70% acrílico 30% lã de Viola di Grado por Eli Ríos

 Fotografía Paula Gómez del Valle

Como son unha señora e xa levo lido uns cantos libros hai certos temas que me aburren por repetitivos e, máis aínda, cando levan unha alta composición sintética. 70 % acrílico é demasiada resistencia á luz solar que tanto precisan os ósos a certa idade. Pero a curiosidade non vai nos anos así que, cando lin que esta era unha novela emo pois pensei que non perdía nada por escaravellar un par de páxinas. Por saber que anda facer a xente nova porque todo o mundo é consciente que unha muller de vinte e tres anos, como é Viola di Grado, non é quen de escribir unha novela con xeito, non?

A dama da literatura postadolescente, Viola di Grado, atrévese a gañar os premios Campiello, Rapallo, etc, e a súa primeira obra é traducida ao alemán, inglés, español, portugués, francés,... E así é que non se pode! Desde que as mulleres desembarcan na narrativa de forma masiva e con estas extravagancias... xa non hai quen sexa capaz de manter as etiquetas coa orde de toda a vida! Malditas! Só falta que agora pidan, para chegar a porto, un deses barcos de deseños coas Supernenas! Se a todas estas etiquetas lle axuntamos que só homes con barba- longa ou rasurada-, como Hemingway ou Goethe, publicaron antes dos vintecinco xa imaxinades que transgresión. Aínda bo é que o tema de 70% acrílico 30% de lã é a moda e retrata a difícil relación que se da entre as fillas e as nais.

Pero non vos fagades ilusións tan cedo, amantes dos cánones literarios, porque xa desde a primeira páxina hai elementos que non cadran. 

A narración sitúase en Leeds, unha cidade do norte de Gran Bretaña, nun inverno que nunca remata e desaba na crisis mental dunha post-adolescente, Camila, ao tentar asumir a morte do seu pai. E quen é Camila? Pois ela é unha muller que traballa traducindo instrucións para lavadoras e convive con Livia- música-, a nai, que se encontra en estado de shock ao recibir a nova de que o seu home- escritor- morreu nun accidente de tráfico acompañado dunha amante. Pero emo, non o esquezamos. Camila é unha post-adolescente de vinte anos chea de rabia, emocións explosivas e contradictorias, idealismo, inconformismo, con trastornos alimentarios, desexos de automutilación, practica sexo interracial e ten como manía particular descoser e coser roupa que encontra nos contenedores do lixo ( chámalle cirurxía antiestética e disque é para rebelarse contra a posibilidade de compartir ningún tipo de identidade tipo moda, beleza ou demais). Si, unha novela de señoras chaladas, apunta a bancada conservadora. E, entón, preguntaredes, a que vén tanto rebumbio con este libro? Vou tentar aclarear os motivos, pero xa aviso que non vos van saber. Son dos que cambian formas narrativas de escrita e, incluso, visións androcéntricas do mundo.

Neste surrealismo hiperrealista, a novela sitúase en Leeds que se converte na metáfora perfecta do inverno sen fin. Si, a localización é unha metáfora social! Ou unha transfiguración dunha cidade apocalíptica na que as personaxes sofren problemas para comunicarse, intégranse en familias disfuncionais e teñen traballos alimenticios. Unha cidade na que Camelia, a protagonista, padece a fame e a anorexia verbal. E, aquí, neste punto, é onde nos decatamos que as tramas non son efectivas: son simbólicas! Cada unha forma parte doutra maior e máis importante!

Nunha cidade sen luz, morto o pai e muda a nai ( comunícanse por miradas), Camelia está literalmente incomunicada. Tenta salvarse aprendendo chinés, os ideogramas, cun dependente chinés co que mantén unha relación complicada, pero só consegue superar o illamento lingüístico con ese pensar hiperrealista (cheo de referencias literarias non explícitas- agradécese que non sexan simples perífrases-). O mesmo que nos conta e materializa a súa historia e que busca, unha e outra vez, esa lectora que lle dea sentido ás palabras porque son elas as que bloquean a linguaxe. As palabras conlevan convencións e connotacións das que non somos conscientes cando falamos, é dicir, realmente estamos expresando moitas cousas das que non nos decatamos. Polo tanto, comunicarse é imposible porque só estamos verbalizando a nosa visión das cousas e non como son realmente.

" Ninguém percebia que as palavras é que são contrárias à vida, nascem-nos na cabeça, criam-se na garganta, e depois num instante despeja-se a voz em cima delas e matam-se para sempre. A língua é um crematório inconsciente que quer partilhar mas destrói, como os dedos-lâmina de Eduardo mãos-de-tesoura, que se acaricia e corta a cara.

Deixei de falar nem que fosse sobre um problema de cigarros. Aprendi a bloquear as palavras como se faz como os outros inconvenientes ruídos do corpo" ¹

Si, esta novela é unha clara exploración da potencia expresiva da linguaxe. Case poética. Está escrita cun estilo fraccionado, con frases e parágrafos moi curtos. Cada frase podería ser a última! Si, unha novela na que se comunican por miradas e ideogramas. Na que a protagonista deixou de falar e está incomunicada. Si, unha novela cunha linguaxe incisiva, potentísima e que case se materializa ante nós, as lectoras que lles damos corporeidade ás palabras. Unha "carnificina morfossilábica"² escrita cunha prosa núa, sen adornos, que nunca é benevolente con quen le e que se agocha entre tropos surrealistas, absurdos e xeniais, coa mestría de quen soubo interiorizar o post-modernismo sen ter que recurrir a clixés melosos. Foxe, señores amantes do canon, desa ficción contemporánea que teima en non ser poética, que só quere contar historias. E, aquí, nesta novela, cada frase é autosuficiente tal e como acontece na poesía. As palabras sitúanse fóra dos contextos habituais para producir un estrañamento que nos sorprende, que nos leva a esa "eutanásia cósmica"³ para aprender(nos) unha nova forma de ler narrativa: " Faça zoom em mim..."⁴

E, cando remato a novela no silencio da lectura, as críticas ao boom desta obra gañan unha nova dimensión: a extraliteraria. Por que é algo negativo que a autora sexa muller e teña vinte e tres anos? Por que se cuestiona que fose traducida a tantas linguas sendo a súa primeira obra? Por que estes supostos valores non son exclusivos dun único sistema literario? Por que non hai obras traducidas escritas por autoras galegas de vinte e tres anos? Esgrimiremos aquel absurdo da calidade literaria ou, dunha vez por todas, cambiaremos as perspectivas de valoración anacrónicas? Hai, señores, outros sistemas literarios que xa deron o paso.

Viola di Grado, 70% acrílico 30% lã, Sextante Editora, 2015

1páx. 32

2páx.94

3páx. 16

4páx.10