Fotografía Paula Gómez del Valle
A dama
da literatura postadolescente, Viola di Grado, atrévese a gañar os
premios Campiello, Rapallo, etc, e a súa primeira obra é traducida
ao alemán, inglés, español, portugués, francés,... E así é
que non se pode! Desde que as mulleres desembarcan na narrativa de
forma masiva e con estas extravagancias... xa non hai quen sexa capaz
de manter as etiquetas coa orde de toda a vida! Malditas! Só falta
que agora pidan, para chegar a porto, un deses barcos de deseños
coas Supernenas! Se a todas estas etiquetas lle axuntamos que só
homes con barba- longa ou rasurada-, como Hemingway ou Goethe,
publicaron antes dos vintecinco xa imaxinades que transgresión.
Aínda bo é que o tema de 70% acrílico 30% de lã
é a moda e retrata a difícil relación que se da entre as fillas e
as nais.
Pero
non vos fagades ilusións tan cedo, amantes dos cánones literarios,
porque xa desde a primeira páxina hai elementos que non cadran.
A
narración sitúase en Leeds, unha cidade do norte de Gran Bretaña,
nun inverno que nunca remata e desaba na crisis mental dunha
post-adolescente, Camila, ao tentar asumir a morte do seu pai. E quen
é Camila? Pois ela é unha muller que traballa traducindo
instrucións para lavadoras e convive con Livia- música-, a nai, que
se encontra en estado de shock ao recibir a nova de que o seu home-
escritor- morreu nun accidente de tráfico acompañado dunha amante.
Pero emo, non o esquezamos. Camila é unha post-adolescente de vinte
anos chea de rabia, emocións explosivas e contradictorias,
idealismo, inconformismo, con trastornos alimentarios, desexos de
automutilación, practica sexo interracial e ten como manía
particular descoser e coser roupa que encontra nos contenedores do
lixo ( chámalle cirurxía antiestética e disque é para rebelarse
contra a posibilidade de compartir ningún tipo de identidade tipo
moda, beleza ou demais). Si, unha novela de señoras chaladas, apunta
a bancada conservadora. E, entón, preguntaredes, a que vén tanto
rebumbio con este libro? Vou tentar aclarear os motivos, pero xa
aviso que non vos van saber. Son dos que cambian formas narrativas de
escrita e, incluso, visións androcéntricas do mundo.
Neste
surrealismo hiperrealista, a novela sitúase en Leeds que se converte
na metáfora perfecta do inverno sen fin. Si, a localización é unha
metáfora social! Ou unha transfiguración dunha cidade apocalíptica
na que as personaxes sofren problemas para comunicarse, intégranse
en familias disfuncionais e teñen traballos alimenticios. Unha
cidade na que Camelia, a protagonista, padece a fame e a anorexia
verbal. E, aquí, neste punto, é onde nos decatamos que as tramas non
son efectivas: son simbólicas! Cada unha forma parte doutra maior e
máis importante!
Nunha
cidade sen luz, morto o pai e muda a nai ( comunícanse por miradas),
Camelia está literalmente incomunicada. Tenta salvarse aprendendo
chinés, os ideogramas, cun dependente chinés co que mantén unha
relación complicada, pero só consegue superar o illamento
lingüístico con ese pensar hiperrealista (cheo de referencias
literarias non explícitas- agradécese que non sexan simples
perífrases-). O mesmo que nos conta e materializa a súa historia e que busca,
unha e outra vez, esa lectora que lle dea sentido ás palabras porque
son elas as que bloquean a linguaxe. As palabras conlevan convencións e
connotacións das que non somos conscientes cando falamos, é dicir,
realmente estamos expresando moitas cousas das que non nos decatamos.
Polo tanto, comunicarse é imposible porque só estamos verbalizando
a nosa visión das cousas e non como son realmente.
" Ninguém percebia que as palavras é que são
contrárias à vida, nascem-nos na cabeça, criam-se na garganta, e
depois num instante despeja-se a voz em cima delas e matam-se para
sempre. A língua é um crematório inconsciente que quer partilhar
mas destrói, como os dedos-lâmina de Eduardo mãos-de-tesoura,
que se acaricia e corta a cara.
Deixei de falar nem que fosse sobre um problema de cigarros.
Aprendi a bloquear as palavras como se faz como os outros
inconvenientes ruídos do corpo" 1
Si,
esta novela é unha clara exploración da potencia expresiva da
linguaxe. Case poética. Está escrita cun estilo fraccionado, con
frases e parágrafos moi curtos. Cada frase podería ser a última!
Si, unha novela na que se comunican por miradas e ideogramas. Na que
a protagonista deixou de falar e está incomunicada. Si, unha novela
cunha linguaxe incisiva, potentísima e que case se materializa ante
nós, as lectoras que lles damos corporeidade ás palabras. Unha
"carnificina morfossilábica"2
escrita cunha prosa núa, sen adornos, que nunca é benevolente con
quen le e que se agocha entre tropos surrealistas, absurdos e
xeniais, coa mestría de quen soubo interiorizar o post-modernismo
sen ter que recurrir a clixés melosos. Foxe, señores amantes do
canon, desa ficción contemporánea que teima en non ser poética,
que só quere contar historias. E, aquí, nesta novela, cada frase é
autosuficiente tal e como acontece na poesía. As palabras sitúanse
fóra dos contextos habituais para producir un estrañamento que nos
sorprende, que nos leva a esa "eutanásia cósmica"3
para aprender(nos) unha nova forma de ler narrativa: " Faça
zoom em mim..."4
E,
cando remato a novela no silencio da lectura, as críticas ao boom
desta obra gañan unha nova
dimensión: a extraliteraria. Por que é algo negativo que a autora
sexa muller e teña vinte e tres anos? Por que se cuestiona que fose
traducida a tantas linguas sendo a súa primeira obra? Por que estes
supostos valores non son exclusivos dun único sistema literario? Por
que non hai obras traducidas escritas por autoras galegas de vinte e
tres anos? Esgrimiremos aquel absurdo da calidade literaria ou, dunha
vez por todas, cambiaremos as perspectivas de valoración
anacrónicas? Hai, señores, outros sistemas literarios que xa deron
o paso.
Viola di
Grado, 70% acrílico 30% lã,
Sextante Editora, 2015
1páx.
32
2páx.94
3páx.
16
4páx.10
Comentarios
Publicar un comentario