Fotografía de Paula Gómez del Valle
Pasamos
a vida mudando. En canto ao externo, mudamos de casa, de cuarto,
deambulamos, facémonos nómades. Pero tamén o pelo, as esporas da
pel, as súas escamas, os nosos tecidos van quedando ciscados polos
lugares que transitamos. No interior tamén hai unha muda constante,
natural ou obrigadamente circunstancial. O choque directo do
emocional contra a nosa casca fai fenda e, inevitablemente, sofre o
de adentro. O entullo, ese material de refugallo, os cascallos desa
muda, desa demolición, vén sendo a pegada do que ten cambiado, os
restos do naufraxio e os descartes.
Di
Lorena Conde (Pontesampaio, 1980) neste seu primeiro libro, Entullo,
gañador do Premio de Poesía Miguel González Garcés 2016, que
pasamos a vida en dinámicas corporais e mentais de derrubo e
reconstrución. Se cadra corpo e mente pasan por estas páxinas en
evolución constante, como sempre adoitamos estar (foi Mozart quen
cualificou de perfecto o inacabado?, tanto ten, o inacabado sempre
tende a querer axeitar a súa incompletitude e morre no intento de
acadar esa perfección. Mentres, a ruína reformúlase como abrollo e
abrimos novas vías).
A
humanización da casa como metáfora do paso desvastador do tempo,
ten sido xa obxecto dunha boa chea de
versos; de feito, a casa habitable, viva, agoniante ou vouga, é un
dos tótems da literatura galega de todos os tempos. Pero até o de
agora ninguén optara pola cousificación edificable da pel para
falar dos procesos emocionais de desgaste, abandono, ruína e
proxección de nova pranta e é Lorena Conde quen deseña en Entullo
un plano de obra case teatralizado e propón unha edificación viva e
un entorno urbanístico móbil, expansivo e depresivo, respirante, no
que encerrarse a procurar unha sanación.
Autora
chegada do teatro, como poeta xoga cos procesos internos e externos
do desengano e da frustración caracterizándoos como personaxes e
facendo dalgúns dos poemas acoutacións completas que edifican un
escenario recoñecible, onde o interior e o exterior quedan
prefixados como Habitante e Corpo, e a súa némese, Engano, será o
desencadeante do movemento que se dá no libro. Electrizante por
veces, introspectivo e axexante noutras, Habitante, que semella
interna e ferida, trata de vencer a Corpo, rotunda e persistente e
ambas, pechadas a Engano, reclúense no doméstico para ir afacéndose
ao dano e pendurar, por un tempo indefinido, o cartel de pechado por
reforma.
“A
enfermidade de deixarse ir”
A
contrariedade, e enténdase como tal o desengano amoroso, a
frustración, a soidade ou calquera outro momento catárquico
tendente á soidade curativa é en Entullo unha necesidade de
desdobrar o eu en dous planos, físico e psíquico, doméstico e
universal, herméticos todos, onde Habitante e Corpo tenden a
impermeabilizarse contra Engano.
Aínda
que Habitante e Corpo vivan de portas cara adentro para crear un
espazo diáfano de reconstrución onde o íntimo e o éxtimo poidan
reconciliarse trala invasión de terceiros, o roce e a convivencia do
mental e do corporal, dan lugar a unha loita interna que estala
a cada
pouco. Habitante quere liberarse, Corpo é contida e continente. As
pechaduras do fortín construído até que pasen os conflitos son
novamente campo de batalla.
“Túmbame
de sete con seis graos certos”, porque
é mellor reconstruír sobre o sinistro total, partindo de cero, que
ir parcheando o deterioro de algo tipificado xa como ruína.
“Corpo,
cando se volverán soster os ósos licuados?”
Poemas
do desamor e do desencanto confiados a unha linguaxe urbanística
delicada e forte, como a arquitectura medieval, feita para perdurar e
ser embestida, pero tamén para protexer os corpos habitantes contra
as feras, os ataques e as bestas e permitir a vida interior, allea a
doenzas e males mundanos. Como o Engano, que podería abranguer toda
a tipoloxía do que unha persoa teme atopar: erro, desaprobación,
soidade, dano.
Medrando
ceibas dentro do dano, os brazos de Corpo crean empalizadas sobre a
ferida de Habitante que ao tempo se rebela contra a submisión ao
calar “ A
Habitante en
loita /contra
o Corpo
e contra si”.
Coa intención de, no medio do trafego de desescombrar, ir deixando
pasar o tempo e a luz como limpeza e, reconciliadas coas cicatrices e
os espellos, aprender os sendeiros que non deben volver ser
transitados.
Como
di Lorena Conde:
“Moito coidado con deixarse ir/ ás areas movedizas outra vez”.
Libro
de obrigada relectura e prescripción para o post-trauma. Curativo e
aloumiñador. Rotundo e terapéutico por espello e conselleiro.
Absolutamente perturbador e medicinal.
Conde, Lorena, Entullo, Deputación da Coruña, 2016
Pechado por demolición por Emma Pedreira
Reviewed by segadoras
on
06:23:00
Rating:

Ningún comentario: