Corpos exorbitantes por Eli Ríos

Fotografía Paula Gómez del Valle

Corpos exorbitantes. Rosalía de Castro, tradutora feminista, en diálogo con Erín Moure de María Reimóndez foi o texto gañador do I Premio Xohana Torres de ensaio e creación audiovisual. Na lapela deste volume ofrécese un pequeno percurso pola historia deste premio. É moi de agradecer esta recolla dos esforzos colectivos para recoller os traballos de quen contribuíu ao coñecemento sobre as mulleres que destacaron, desde diversas disciplinas, na vida da nosa comunidade e na recuperación da historia social e política das mulleres. E nesa mesma liña de continuum é por onde transita este ensaio de M. Reimóndez.

Recoñezo que Corpos exorbitantes foi unha descuberta sorprendente. Para unha persoa, coma min, con coñecementos limitados da tradución, achegarse a un ensaio sobre esta temática resulta complexo, pero, a autora, consciente do aspecto divulgativo comeza cunha introdución e unha parte teórica nas que ofrece as ferramentas necesarias para comprender a parte central do estudo. Desta forma, coa análise das prácticas tradutoras de Rosalía de Castro e Erín Moure, resulta moi fácil chegar a "intentar entrever unha análise política e ideolóxica máis global e comprendelas como voces relevantes nos debates sobre tradución feminista actuais"(p. 15)

" Porque moito antes de que ninguén falase da falacia do orixinal ou do poder do autor sobre a tradutora, xa Rosalía de Castro superaba estas barreiras sen deixarse amedrentar polas consecuencias da súa transgresión. A súa práctica dialoga de forma clara con prácticas moi posteriores como foron as reescritas coloniais ou do patriarcado. Prácticas estas moi frecuentes en diversas partes do mundo, pero moi posteriores"(p. 46)

Redescubrir a actualidade das escollas textuais de Rosalía de Castro e poder compartir ese diálogo do continuum con Erín Moure, achegarse á práctrica tradutiva rosaliana nas citas de María Rábade Villar, entre moitas outras, ou deixarse sorprender polos desafíos ás convencións para "manifestar desacordos de colonialidade e xénero"(p.51). Estas só son unhas pequenas pingas do que Reimóndez pon riba do tapete e nos convida a reflexionar sobre iso. E a reflexión sobre o autocoñecemento e a auto definición, que as tradutoras obxecto de análise, demostran nos seus textos vainos guiar por un camiño no que é necesario ampliar as perspectivas ante o "contacto problemático entre culturas, linguas e lugares cando son as mulleres as que o narran dende unha visión crítica"(p.61). Fundamental e necesario porque " o traballo como tradutoras de Rosalía de Castro e Erín Moure pon de manifesto o potencial da tradución feminista e poscolonial para reafirmar as voces das mulleres e, sobre todo, para inscribir novos discursos no imaxinario" (p.61) e, así, "exceder os límites do patriarcado, desdebuxalos e finalmente abolilos."(p.62)

[ María Reimóndez, Corpos exorbitantes. Rosalía de Castro, tradutora feminista, en diálogo con Erín Moure, Servizo de Publicacións e Intercambio Científico da USC ,2017]