22 segundos por Eli Ríos

Fotografía Paula Gómez del Valle

" O que non se di é coma se non existise, dixéralle o avó un día, e xa ían sendo horas de existir. Alex, ata o de agora, só vivira de portas para dentro" ( p.9). Estas primeiras liñas coas que comeza a novela de Eva Mejuto xa nos sitúan nunha temática de "portas para dentro". Esa que non só resultaba invisible para as personaxes do relato senón tamén para a sociedade.

" 22 segundos relata, en primeira persoa, anacos da infancia e adolescencia dun mozo transexual que, desde os primeiros anos sabe_sen poñerlle etiquetas- que a súa indentidade de xénero non coincide co sexo que lle asignaron ao nacer." (contraportada). A escolla desa primeira persoa é un acerto por parte da autora porque nos aproxima a unha realidade continuamente ignorada. Si, é certo, que todas as persoas escoitamos falar de homes e mulleres trans, pero comprendemos o que significa? comprendemos os atrancos que as leis supoñen nun país no que nos manifestamos pola liberdade sexual de cada quen? comprendemos, e pregunto con sinceridade, o que supón o día a día nun mundo completamente inzado de prexuízos? Pois esa primeira persoa, Alex, cóntanos o cotiá, os problemas no diario, pero non só. Eva Mejuto opta por facer unha narración positiva, desde o respecto e cun amor infindo. Un amor infindo na familia ( nesa figura do avó que nos emociona páxina tras páxina), na parella ou no mesmo Alex no seu proceso de autocoñecemento e transición. Esta elección non é secundaria. Todo o contrario. Dignificar o contexto ou os procesos crea unha serie de referentes no que as persoas adolescentes que lean esta obra poden encontrar un espello no que mirarse. E son referentes positivos porque, para poder cambiar as cousas, é necesario construír. Pouco a pouco, pero construír.

O texto divídese en 22 segundos-capítulos que enganchan desde a primeira liña. A narrativa, áxil e dinámica, escapa das descricións morbosas ou didácticas. Será sempre Alex quen nos vaia contando como se sente desde que é crianza ata a adolescencia e, ao mesmo tempo, como van reaccionando as persoas da contorna. Percorremos con el, e coa súa familia, un camiño que non sempre é fácil, pero que, con valentía, chega ao seu destino: vivir a vida como cada quen é. E, nese proceso, descubrimos que o medo nos impide, como lle acontece a Alex, confiar na xente ata que nos sorprenden. Alex recibirá esa sopresa que derrube os muros e, para que iso tamén aconteza na nosa sociedade, novelas como esta de Eva Mejuto son imprescindibles para cambiar as ópticas e que o respecto sexa unha realidade e non só unha palabra literaria.

Aínda que 22 segundos está inserida na colección xuvenil de Xerais, Fóra de xogo, creo que é unha lectura que nos acae ás persoas adultas porque, como dicía a súa autora nunha presentación, moita xente que se manifestou contra o autobús de hazteoir nin sequera ten moi claro como tratar unha persoa transexual ou como comportarse diante de situacións que, antes, lle parecían normais a base do hábito. Mudar os costumes é necesario e ofrecer a posibilidade de facilitar, e non poñer pedras no camiño, a situación das persoas historicamente silenciadas e, aínda peor, aldraxadas.

" Se queres estar ao meu lado, perfecto, mais se vas sentir vergoña de que te vexan comigo, prefiro que marches. Por moito que eu che queira, levo moito tempo loitando e este paso teño que dalo, contigo ou sen ti" ( p. 118) E, así as personaxes vanse posicionando, van realizar escollas segundo a súa forma de pensar ata que quedan definidas á perfección nesta narrativa. E ese mundo coñecido, ese mundo no que a nai ten que repensar o construto social aprendido, ese mundo no que a personaxes sabían como comportarse ante o habitual esborrállase porque " Fágoo tamén por se a miña experiencia pode axudar a quen estea a pasar por esta mesma situación. Moitas e moitos quedaron no camiño e outros marcharon, cambiaron de lugar para viviren unha nova vida, empezando de cero. Eu non quero fuxir a ningún sitio, quero vivir coa miña xente, no meu barrio, no meu país."( p. 10) Vivir no silencio ou na distancia xa non é unha opción. Alex sábeo e nós sabémolo. Só nos queda, entón, escoller e poñer, tal como fixo a autora, esta realidade enriba da mesa.

 [ Eva Mejuto, 22 segundos, Xerais, 2017]