Alaia e a deusa

Foto: Paula Gómez del Valle

Por Eli Ríos

Como estes días anda tanto na moda o concepto de narrador mainsplainer, ou "home explicador"[1], recoñezo que comecei esta novela procurando marcas de xénero masculino e... quedei gratamente sorprendida! Ata a última páxina! Só me incomodou un chisquiño o feito de que, en varias ocasións, se referise á protagonista como "a neria", pero, dándolle unhas voltas, concluín que, estilisticamente, non só é necesario senón imprescindible. Ou iso ou os deícticos ían ser unha tortura á hora de ler.

Recoñezo, tamén, que cando rematei a lectura tiña unha curiosidade case animal por coñecer a recepción desta obra e aló me lancei á rede. Oh, oh, oh! Sorpresa... Un par de críticas bastante destrutivas sobre o concepto do amor presentado nesta novela e unha boa morea de recomendacións de lectura nas revistas feitas por alumnas e alumnos de Secundaria. Sorpresa, pero non estrañeza. Por que? Imos ao allo!

Alaia, unha moza da tribo dos nerios, ten que abandonar o seu castro natal para ir traballar á cidade de Thaladé, construída enriba do bravo Mar Poñente. Alí coñecerá a crueldade dos amos e as contradicións da mal chamada civilización, mais tamén descubrirá o maior dos segredos que gardan os seus túneles ancestrais. Así e todo, a mais grande aventura de Alaia será coñecer ese prodixioso misterio que se agocha no corazón do ser humano: o amor verdadeiro.[2]

A protagonista, Alaia, non só é parte activa da acción, e das solucións aos problemas, senón que tamén "carece" desa feminidade- sexi, inócua e aparvada- que se nos supón- insistentemente- ás mulleres nas novelas de acción. Alaia "era boa amañando aparellos de pesca e prendendo o lume, mais aínda era mellor subindo ás árbores, espichando rodaballos nun arpón e loitando cos mozos da aldea con paus e pedras" (p.10-11). Incluso, prestade moita atención, cando o pobo nerio decide organizar a fuxida da situación de escravitude, Alaia presenta unha característica insólita: a intelixencia!!! Coa habelencia da mellor estratega, Alaia, argalla un plan e valora todos os aspectos del. Desde os puntos febles ata os que teñen máis posibilidade de éxito, corrixe e propón novas escapatorias.

E unha adolescente con estas características ( tan pouco atractivas nunha producción literaria falocéntrica) pode encontrar alguén que a queira? Pois si! Tálice, unha moza taladiana, e a criada neria, Alaia, van namorar. E van namorar desde os afectos, desde a sororidade, desde a complicidade. E é precisamente esta unha parte que me pareceu un auténtico acerto na novela.

Unha das críticas que lin cargaba, precisamente, contra a linguaxe usada nas escenas de amor... por que? por que é facil asimilar un "miña ruliña", por exemplo, nunha ficción na que un home namora cunha muller, pero non neste caso? acaso non existe o cariño entre dúas rapazas? ou é que o amor das rapazas suponse que debería ser con palabras agresivas ou malsoantes? Para min, é un auténtico acerto, repito, o coñecemento que demostra o autor do léxico xuvenil e a naturalidade coa que o aplica neste texto. Para min, tripito, é un auténtico acerto crear un referente e un corpus amoroso baseado na positividade e nos afectos. Sobre todo cando estamos tan faltas, na narrativa xuvenil, deste tipo de referentes. E máis na narrativa fantástica!

Outro tipo de narradores son posibles na ficción como é o caso e... aínda máis... Non procuredes aquí unha obra didáctica porque nada máis lonxe da realidade. Todo o comentado acae na narración cunha naturalidade nada artificial e o galego coidadísimo fan de Alaia e a deusa unha novela para desfrutar desde a primeira páxina ata a última. Si. Ata a última porque o xiro do final... (ata aquí podo ler)

Tomás González Ahola: Alaia e a deusa, Urco, 2014.