O Gran Reino

Imaxe: Eli Ríos

Por Eli Ríos

A literatura é un elemento creador de referentes e, nesta novela, as mulleres e rapazas poden ler unha historia coa que sentirse identificadas e na que se reconstrúen os principios creadores de grandes traumas e/ou relacionamentos sociais. En todos os planos posibles. Como os que se presentan nesta narrativa tan complexa e fractal: desde a protagonista Gala, até a doutora Regueiro, pasando pola nai de Gala, as enfermeiras, a Creadora, as doentes ou a parmer Inuska. E, estas personaxes, son todas imperfectas, si. Imperfectas sobre as que non se desenvolve un discurso parternalista(ou moralista) senón que, como na vida real, os erros- perfectamente descritos- levan a uns procesos evolutivos, ao longo da narración, que perfilan unha profundidade ben conseguida das súas popias personalidades. Artella, o autor, unha serie de vinculacións afectuosas, entre elas, que nada ten a ver coas características físicas ou clasistas ( a pesar de ser un dos temas, os trastornos alimentares). Así, a protagonista establece relacións necesarias para os seus obxetivos coas doentes, sen importar as particularidades corporais, da mesma maneira que o fará coas masculinas. Aínda así, no tratamento das personaxes si existe un aspecto a valorar: a agresividade do xénero masculino.

No mundo imaxinario, que se entrecruza co real- ou ao revés-, existen unha serie de alegorías e analoxías cos relatos sobre a orixe, ou creación, da Terra. Nestas representacións simbólicas, os reis, guerreiros, etc, que exercen a violencia, son masculinos mentres que os elementos que introducen os cambios son femininos (a Creadora, as BB, etc). Quizais, se nos detemos a reflexionar sobre a Historia das Civilizacións poderemos recoller esa crítica implícita, que nos aportan estas liñas, aos axentes que desenvolveron sociedades nas que se excluían, sistematicamente, os afectos e que, no final da historia, reivindica a doutora como a solución aos problemas. Decidir se fala de Margonia, do mundo real ou do que nos toca a nós vivir é a tarefa que nos corresponderá a quen estamos do outro lado da páxina. Porque esta novela procúranos en todo momento. Incítanos a poñer a mirada nunha situación supostamente imaxinaria pero que comparte certos parecidos coa cova platónica, a expulsión do paraíso bíblico ou a reclusión agresiva en centros, case carcerarios, das persoas "diferentes" ao considerado( tradicionalmente) "normal". E non somos inocentes porque a inocencia ten que partir da culpa. E, aquí, non hai culpables xa que é lícito confundir un psicólogo cun tolo e terlle medo, é lícito ter insomnias cando non se encontra a solución ou a cura dunha enfermidade, é lícito tentar conseguir un amuleto por moita parvada que lle pareza á sociedade, é lícito chorar no coche cando a vida se pon rabuda, é lícito...

Nesta novela non hai culpas nin culpables. Esta narración está habitada por personaxes ben definidas nas súas contradicións, incoherencias, valores e humanidade. Porque as protagonistas heroínas son humanas, imperfectas e teñen unha morea de historias dignas de ser contadas. O gran valor e heroicidade reside, como dicía Gala, en decidir "( porque diso se trata, de tomar decisións, dun xeito consciente e racional) que xa é hora de enfrontarse á realidade"[1].

Santiago, Eduardo. O Gran Reino. Xerais, 2014. Premio Jules Verne de narrativa xuvenil

[1] páx. 292.