I Día das Galegas nas Letras: Dorothé Schubarth

Hai quen senta e observa mentres outros tentan dicirnos quen son dignos e quen non son dignas de entrar no concepto que temos de literatura e de país. Hai quen se laia, hai quen concorda, hai quen simplemente nin atende. E logo estamos as que collemos o foucín, arrefuzamos as mangas e botamos o sombreiro ancho para saír de Sega.

Nese espírito, dende A Sega convocamos o I DÍA DAS GALEGAS NAS LETRAS que busca celebrar a figura dunha muller que contribuíse de forma sobranceira á cultura en xeral e á literatura en particular. Escollemos o día 15 de agosto como data central dos actos de celebración por ser o día DA NOSA SEÑORA (das letras galegas). A nosa convocatoria será sempre aberta e participativa.

Este ano 2014, a muller a quen renderemos homenaxe é DOROTHÉ SCHUBARTH, compiladora do Cancioneiro Popular Galego. Nos vindeiros días darse a coñecer o programa completo de accións de celebración.

-----

ATURUXO POR DOROTHÉ SCHUBART

Manifesto d’A Sega para a celebración do

DÍA DAS GALEGAS NAS LETRAS

Dende tempo inmemorial a escrita fixo de si unha maneira de perdurar. De traspasar a morte. De manter e alimentar un pobo, unha lingua, unha cultura. Cada palabra mantida alén da memoria finita dos seres humanos, cada texto que se foi gardando no acervo das bibliotecas e dos arquivos construínos dun certo xeito. Mais entre todas as súas liñas naceron fondos silencios. Silencios que durante tempo nos quixeron facer crer que contiñan o nada. Mais como calquera boa musicóloga sabe, o silencio é parte fundamental da música e contén tanto valor coma o son.

Neses silencios da literatura escrita estivemos sempre nosoutras. Nun tempo breve por analfabetas. Noutro moito máis longo que perdura ata a actualidade por descoñecidas e minusvaloradas. Mais en todo momento, nunca deixamos de falar. Escribimos nas nosas voces as historias das nosas vidas, dos nosos pensares, saberes e coñecementos. O noso humor, a nosa maneira de arrepoñernos aos papeis dados. A nosa letra estivo sempre viva, e así continúa.

Vimos dunha estirpe de mulleres que crearon textos para cantalos, que compuxeron música de palabras. Elas, que foron feitas silencio polo peso dunha tradición patriarcal que ditamina para eles os nomes e para elas o anonimato do "colectivo".

Ata que chegou ela. A primeira que ousou poñer os nosos nomes a cada unha das composicións. Facernos por fin visibles. Facernos donas mediante ese simple xesto dunha tradición cooptada, como tantas outras. E haberá quen diga que a tradición é un "ben común", mais este non pode sosterse mantendo de xeonllos ás mulleres, unha vez máis. Porque para nosoutras, as que cantamos e escribimos hoxe, saber que foron outras as que antes cantaron e escribiron non é un feito menor. Dános unha lexitimidade que está moi lonxe de entender a autoría como autoridade e propiedade senón máis ben como o acceso á condición de suxeitAs, á condición de persoas con dereito a ter a nosa propia voz recoñecida na sociedade. Dela, da voz, emanan o resto dos dereitos, o dereito ao noso corpo, á nosa liberdade, á nosa vida mesma. A que ninguén nos diga: cala que ti diso non sabes. Ou aquilo de "non hai mulleres que...".

Hai quen di que os seres humanos seremos unicamente quen nos lembre. Seremos quen garde os nosos nomes, quen aturuxe os alalás cos que demos saída ao pasar dos días, ao humor, ao sentir, ao pensar, ao coñecer, ao que sabemos e aprendemos. Quen garde, en definitiva, o texto dos nosos afectos. Ese foi o traballo de Dorothè Schubarth.

Igual que facemos o corro para bailar, igual que as voces das cantareiras enganchan as unhas coas outras, quen hoxe escribimos debémoslles ter o noso nome propio, a nosa voz inscrita mesmo nas marxes da literatura a aquelas que cantaron antes. A aquelas que construíron o maior acervo literario de lingua galega: a lírica popular. Se nós temos voz é porque houbo quen foi quen de conservala e aínda máis importante, quen foi quen de recoñecela como de nosoutras, lonxe deses discursos da "comunidade" nos que as mulleres ficamos invisibles. Ese foi o traballo de Dorothè Schubarth que hoxe celebramos, vindicamos e recoñecemos.