Maternosofia: suficiência racional vs. instinto maternal

Susana Sánchez Aríns

Por Susana Sánchez Aríns

A maternidade, vista do ponto das mães, é uma dessas grandes ausentes no repertório literário galego, cousa lógica, se atendemos á (minguada) presença feminina nesse repertório. Por isso agradecem-se textos que abordem essa temática, e de entrada merecem ser celebrados.

Até que os lemos.

Haverá quem diga que é por não sermos mães nem termos intenção de o ser. Mas não. É por aguardarmos deles sensações que não nos são transmitidas, questionamentos que não encontramos, análises não realizadas, tabus que não são tocados e mesmo literaturizações que não achamos. E a decepção acompanha a leitura enquanto esta avança.

Beatriz Gimeno perguntava-se há pouco se a maternidade mudou para seguir a ser o mesmo discurso prescritivo obrigando-nos a ser mães, embora mães modernérrimas.

E esta lampedusiana sensação é que me estremeceu durante a leitura de Maternosofía.

A base da decepção está na leviandade: a autora para em conflitos superficiais que mantenhem ocultos os substanciais, os que afectam à configuração da identidade das mulheres e ao mantemento da ordem social no seu conjunto. E isto contado desde o feminismo práctico (pág. 34).

Inma López Silva constrói o seu discurso em base á dicotomia que preside este artigo: a sua racionalidade perante ao cacarejado instinto maternal com o que somos educadas e coagidas as mulheres desde tempos imemoriais. E é marcada a obsessão em não deixar que a gravidez anule ou embote esse seu espírito lógico. Não animal. Não mulheril. Esta oposição recorre todo o texto: E malia non sentir esa emoción inexplicábel da que falan as sentimentais, e ser capaz dun xeito perfectamente racional de describir o que sinto... (pág. 75).

Mas, insistimos, esse conflito não deixa de ser banal, evidenciando no avanço do discurso a asunção como naturais de toda uma série de atitudes e comportamentos, nunca questionadas, e que em realidade, apontalam e fortalecem a discriminação estrutural das mulheres.

Um exemplo, só. Sobre o sexo do bebé: Un neno facilitaríame non pelexar de aquí a quince anos polo sitio para gardar zapatos. Unha nena daríame a opción de falar moito e ben do feminismo práctico e ben entendido. (pág. 60, itálicos da nossa responsabilidade). Zás, anos de luita feminista abatidos em 174 caracteres. Caracteres racionais, por enquanto.

A autora constrói-se, ademais como uma muller nova, criada na Europa do presente, traballadora e cun certo acceso á cultura (pág. 95). É dizer: branca, ocidental e burguesa. E isto não seria mais que a descrição duma realidade identitária se não marcasse também uma perspectiva eurocêntrica sobre muitas das questões tratadas. E quiçás isto é o pior-logrado no livro. A autora pode questionar determinadas práticas pós-puerperais, como a da lactância materna, mas os argumentos transluzem um despreço a outras maneiras de ver o mundo que ferem na leitura: O exemplo indubidábel, que non sei por que non se nos ocorreu antes, son as nais das tribos bosquimás e de todas as culturas suramericanas que para a ONU son subdesenvolvidas e para o Gurú exemplos de comportamento. (pág. 94). Não, as crianças não morrem em Angola ou Bolívia polas suas mães aleitá-las ou carregá-la messes ao lombo. As altas taxas de mortalidade infantil tenhem outras causas, bem visíveis para mentes racionais. Razonamento complexo que é exclussivo das ocidentais, seique: quizais sexa só unha cuestión contemporánea e occidental, tan dados como somos a complicarnos a vida co pensamento complexo en lugar de expor a nosa pura e simple supervivencia. Pero non somos animais. Ou non só (pág. 86).

Quando a autora esquece a frivolidade, ofrece-nos textos fermosos, como o titulado Pan con Art; porém não pode evitá-lo, e esvara-lhe a literatura das mãos por entre os dedos da futilidade. O pão engorda.

Enfim, que se a maternidade moderna consiste em ocultar a gravidez no trabalho para que não nos tenham por flébeis, queixar-nos de que não haja saldos para roupagens pre-mamás, gostar do tocólogo garrido e castelão-falante, duvidar entre escuitar Mozart ou Beatles para estimular o bebe, sem questionarmos a distribuição das responsabilidades parentais e laborais, o capitalismo marcante de hábitos e condutas, o tratamento que a medicina oficial faz da prenhez ou as maneiras de educarmos crianças, quase melhor cultivar o instinto anti-maternal.

Se esta é a sabedoria que traz a maternidade, escolhemos a ignorância.

Inma López Silva: Maternosofía ou o embarazo da escritora primípara.
Editorial Galaxia 2014.

Comentarios

  1. Sentíndoo moito por esta primípara , e deixando claro que falo dende o respeto que merece como muller, nai e ser humano (nesa orde) non podo máis que estar dacordo coa reseña. O mires por onde o mires, non hai por onde collelo.
    Poderiamos meternos a falar do brutal etnocentrismo desta muller, pero case me tira máis a sua confusión entre o que pode ser unha intención humorística ( voulle dar ese voto de confianza) e o que quedou nunha argumentación cun nivel de superficialidade e frivolidade máis axeitado para un capítulo de "Sex and the City" que para reenfocar a maternidade, que, dito sea de paso, non ten moitos enfoques posibles por moito que turremos en reinventar a roda.

    ResponderEliminar
  2. Grazas, Susana, por poñer palabras, que suscribo case ao cen por cen, ao despropósito do libro que comentas. Aínda que so lin un pedazo, un pequeno capítulo, non vin máis que xenreira, quizáis por non ter sido quen a autora de disfrutar a perna solta do instinto. Viva o instinto! Viva o instinto maternal! (ja, ja, ja)

    ResponderEliminar
  3. Gostei moitísimo da túa reflexión e das túas apreciacións. Eu, nai de dúas, non atopei ningún lugar común. E as miñas preocupacións distaban e distan moito das desta suposta moderna e revulsiva maternidade... Incluso me sentín agredida por certas descualificacións. Non son menos moderna, nin da caverna, nin de ningures, por aleitar os meus pequenos mamíferos uns meses... Logo de ler tantos parabéns polo libro e tanta crítica laudatoria xa pensei que eu toleara. Está ben que tamén se dea outra visión coa cal moitas e moitos concordamos.

    ResponderEliminar
  4. Lin, por cuestións profesionais, o folletín Memoria das cidades sen luz (ou algo así). Deille unha segunda oportunidade e intentei ler New York, New York, e aí si que xa me quedou bastante clara a superficialidade das reflexións da súa autora.

    ResponderEliminar
  5. A maternidade como decisión persoal , e libre
    A maternidade desexada sin necesidade de xustificacións
    Eu quere ser nai, ti non queres ser nai.
    A maternidade como algo meu, precisamente porque son muller

    ResponderEliminar
  6. A maternidade como opción persoal e libre
    A maternidade desexable e sin necesidade de xustificacións
    Eu quero ser nai, ti non queres ser nai
    A maternidade coma algo propio, porque son muller

    ResponderEliminar

Publicar un comentario