A biografía do Orlando namorado, furioso e pendurado.

Gustave Dorè

Por Eli Ríos

Goretti Fariña, na novela Orlando pendurado, debulla a historia de Orlando, un ex-seminarista que traballa no naval. No estaleiro, un día, ten un acidente e queda pendurado dun arnés a nove metros de altura. Mentres agarda que cheguen os bombeiros reflexiona sobre o que foi a súa vida e o que espera do futuro.

Cunha prosa amena, a autora restaura un modelo lingüístico de calidade no que a linguaxe sexista reforza a dominación simbólica contra as mulleres ao tempo que debulla os temas da novela: a crítica ao sistema económico, á Igrexa, aos sindicatos, ás condicións laborais, ás supersticións, etc Iso si: sempre desde o burlesco, desde o ridículo e desde a ironía máis fina porque, este texto, toma o relevo de grandes obras europeas, con altas doses de sátira, como Orlando innamorato ( 1486) de Matteo Maria Boiardo, Orlando furioso ( 1532) de Ludovico Ariosto e Orlando: A Biography (1928) de Virginia Woolf.

A hipertextualidade satírica delimita a estructura desta novela de Goretti Fariña e, así, como se se tratase dunha orde cronolóxica, Orlando- o protagonista- no comezo, representa ese papel de Orlando namorado de Alexandra quen "era loura e moi iniciada en ritmos cubanos que o engaiolaron nun santiamén" (p. 23). Decide ir vivir con ela a pesar da oposición do pai "que se negaba a admitir concubinatos de compangada sentimental" e da nai que pensaba que "na aldea podían ser pobres, pero non consentidores de indecencias"(p. 24) e "non quixo nin saber onde vivían"(p. 24). Pouco a pouco ese Orlando namorado vaise enchendo de raiba, e de dúbidas, cando a súa parella decide facer unha proba de embarazo:

" Claro que ser pai e meterse a cura ao tempo non parecía compatible, mais tamen podería ser que fose certo iso dos embarazos psicolóxicos, e Alexandra, cunha convincente humidade nos seus ollos de carriza e abelá, contáralle o da posible preñez como un recurso emocional(...) Porque aínda que nunca pasou de segundo de psicoloxía, algo lle puido quedar á moza, e calquera plan de futuro que el tivese cambiaba agora con ese xuramento solemne de se consagrar a un estado relixioso e definitivo, unha decisión moito máis forte que ningunha esixencia civil para darlle o apelido a un rebento inesperado.

Claro que tamén podería ser que o quixese obrigar a recoñecer e apelidar o fillo posible ou- ¡ Deus non o permita!- que Alexandra intentase abortar, porque iso si que sería un crime absoluto, condenado pola Igrexa e pola súa conciencia, Porque el podía sentirse descrido e ter mesmo recalado no agnosticismo, pero de aí a ser cómplice de asasinato..." (p.21)

Se no comezo da novela hai "dous mundos con sons, cores e intensidades diferentes" (p.20) sendo o de Orlando o rural onde "os seus sucos eran os do arado rompendo con vontade e simetría" (p.20) e "o mundo de Alexandra era de ondada e barcos"(p.20), será nas últimas páxinas da novela cando o urbano adquira protagonismo, como no final da biografía de V. Woolf na que se establecían as diferencias entre o clima ou a moralidade co tempo presente. E non só, senón que Alexandra encóntrase con Paulinha a Marinheira, unha camareira "negra, riseira, inconfundible"(p.56) para coller as rendas da historia: serán as mulleres as que lle encontren o traballo no estaleiro a Orlando, serán elas as que decidan emprender un novo negocio e montar un restaurante que "estaba recomendado na páxina web da guía autonómica esa, para gourmets cosmopaletos, que tanto se consulta na rede e que atrae a toda a tropa" (p.67),... Pero, como no periodo victoriano, o recoñecemento da posibilidade dun futuro sen os moralismos desmesurados, coa unión das dúas mulleres ( deixando fóra a Orlando), a decisión de ser nai solteira,..., xa "estaba escrito que todo acabaría mal"(p. 78) porque "ela non era unha santa. Era unha vaca iscariota, unha eiruga ansiosa de cumprir a súa metamorfose"(p78) sen decatarse que " el marcaba os tempos, e ela era quen debía limparlle sempre a cotra persistente de andar pendurado da vida" (p.78). E o final escribirao Orlando...

Fariña, G., Orlando pendurado, Xerais, 2012