“A muller escuálida morreu”, Iman Mersal

Iman Mersal

Por Andrea Nunes Brións

“Eu era o bonito proxecto de converterme noutra persoa, 

pero foi desbaratado polas miñas acertadas decisións”

Cómpre situarnos hoxe na delgada liña que hai entre a poética feminista do Delta do Nilo e do noso Miño na Galiza. Coñecín fai pouco a obra de Iman Mersal. Entereime de que ía estar en Compostela, fai escaso un mes, fun vela e fiquei abraiada. Días antes perdera a posibilidade de vela recitar na Coruña con Chus Pato en poetas (din)versos que organiza Yolanda Castaño. Ela foi a persoa que turrou para traer a Mersal a Galiza, e a que, por sorte, me achegou a súa tradución ao galego dalgúns textos de Camiñar canto sexa posible e outros poemas. Atopei despois, tamén a súa tradución do árabe ao español por Laura Salguero e Margarita Ossorio.

Así, de varias voces, coñecín a Iman Mersal, editora do xornal feminista independente exipcio Bintal - Ard (Filla da terra) profesora de lingua árabe e literatura na Universidade de Edmonton, poeta e feminista, utiliza as palabras para mudar o mundo, para achegarnos ao cotiá dende o persoal.

Unha experiencia próxima á individualidade colectiva, un ollo crítico e aséptico que debate e xulga unha sociedade patriarcal e deteriorada polas ansias e o poder. Dispónnos dunha casualidade segura e convéncenos de que “o sentimento de culpa non é mais que unha invención dos sensatos”. Porén atopamos tenrura, sensualidade, diferentes expresións de feminidades, unha escrita segura e distante, entendedora e rebelde. Concede así o desvarío e incítanos á búsqueda de novos camiños onde vérmonos nese intercambio de ideas, desexos e contradicións.

Mersal escribe coa cosmovisión de dúas culturas, de diferentes espazos, cun texto próximo e insolente, achegándonos á cartografía do habitado, do máis íntimo. Isto lévame a Fátima Mernissi, cando dicía que as mulleres teñen (temos) que asumir o noso papel, loitando coa palabra como arma principal para lograr facer a revolución.

E a revolución aquí, lanza “berros que chegan ás que estan (estamos) lonxe”. Vaise fiando modernidade e tradición, occidente e oriente.. Nestes textos fumeantes, o odio, as náuseas, a felicidade, o sexo... exprésase con seguridade e irónica brincadeira.

Penso nunha personaxe desvelándose en cada poema... imaxínoo como facéndolle homenaxe a Huda Saadawi naquel xesto simbólico da estación do Cairo ou recollendo o potencial da voz de Nawal el Saadawi , todas elas exipcias e rondando na diáspora.

Estas voces e os espazos sufocantes, liberan e/ou venlle a cara á barbarie, “beixos como rituais previos ao planto”. Transformando os nosos argumentos para a infidelidade, destruíndonos da mellor forma co escepticismo.

Daquela, revélanse as inclemencias do cotiá, as da existencia e todo o seu potencial, as contradicións, un espir o día a día como fotogramas da rebelión a nos lembrar, máis unha vez, que “o persoal é (e ten que seguir sendo) político”.